Global Assembly Wiki

Changes

Community:Information Booklet Telugu (view source)

Revision as of 07:37, 13 December 2021

200,080 bytes added ,  07:37, 13 December 2021
→‎ప్రసాతవనలు (References)
Line 1: Line 1: −
== పరిచయెం ==
+
== '''పరిచయెం''' ==
 
వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాలపై చరిచెంచెందుకు ప్రపెంచెం నలుమూలలకు చెందిన వారి సమావేశెం ఈ గ్లోబల్ అసెంబ్ల
 
వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాలపై చరిచెంచెందుకు ప్రపెంచెం నలుమూలలకు చెందిన వారి సమావేశెం ఈ గ్లోబల్ అసెంబ్ల
   −
==== సిటిజెన్స అసెంబ్లో అెంటే ఏమిటి? ====
+
=== సిటిజెన్స అసెంబ్లో అెంటే ఏమిటి? ===
 
నిరిిషట అెంశానిా తెలుసుకునెందుకు, తీసుకోగలిగిన చరాలపై చరిచెంచెందుకు, ప్రభుతాాలకు, నతలకు తగిన ప్రతిపాదనలు
 
నిరిిషట అెంశానిా తెలుసుకునెందుకు, తీసుకోగలిగిన చరాలపై చరిచెంచెందుకు, ప్రభుతాాలకు, నతలకు తగిన ప్రతిపాదనలు
   Line 12: Line 12:     
జర్పగుతెంది.
 
జర్పగుతెంది.
 +
 +
=== గ్లోబల్ అసెంబ్లో అెంటే ===
 +
2021 న్నటి గ్లోబల్ అసెంబ్లోలో..: వెంద మెంది సభుాలునా కోర సిటిజెన్స అసెంబ్లో, సాథనిక సమూహా అసెంబ్లోలను ఎవరైన్న
 +
 +
ఎకకడైన్న నిరాహెంచవచ్చచ. మరిెంత మెందికి అవగాహన కలిుెంచెందుకు సాెంసృ‍్ కతిక కారాక్రమాలు
 +
 +
ఈ ఏడాది చివరిల ఐకారజా సమితి నిరాహెంచనునా భారీ సమావేశాలు రెండు ఉన్నాయి. ప్రపెంచదేశాల నతలతో జరిగే
 +
 +
కానఫరన్స ఆఫ ద పారీటస ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ (సీఓపీ26) వీటిలోో ఒకటి. రెండోది జీవవైవిధ్ాత సదసుస. దీనిా సీఓపీ15 అని
 +
 +
పిలుసాతర్ప. ఈ రెండు సమావేశాల సన్నాహకెంగా కోర అసెంబ్లో ప్రపెంచ జన్నభాకు ప్రతినిథ్ాెం వహెంచలా వెంద మెందిని ఒక
 +
 +
దగగరకు చర్పస్తెంది. వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాల గురిెంచి నర్పచకునెందుకు, ఈ ఏడాది నవెంబర్పలో గాోసగౌలో జరిగే
 +
 +
సీఓపీ26 సమావేశాలోో తమ ఆలోచనలను, సెందేశాలను చర్చెందుకు వీర్ప ప్రయతిాసాతర్ప. గ్లోబల్ అసెంబ్లో ఈ ఏడాది
 +
 +
వాతావరణ, పరావరణ సమసాలను, నిసాుక్షికెంగా ప్రభావశీలతతో ఎలా పరిషకరిెంచాలి? అనా అెంశెంపై చరచలు
 +
 +
జరపనుెంది.
 +
 +
=== సమాచార వనర్పల పరిచయెం ===
 +
గ్లోబల్ అసెంబ్లో చరచల, జ్ఞాన సముపారాన దశలోో సాయెంగా ఉెండెందుకు ఉదేిశెంచిన సమాచార వనర్పల శ్రేణలో ఈ సమాచార
 +
 +
దసాతవేజు ఒకటి. దీని ఉదేిశెం వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాలపై మీర్ప మీదైన అభిప్రయానిా ఏరురచ్చకునెందుకు తగిన
 +
 +
సమాచారెం, గణెంకాలు ఇవాడెం.
 +
 +
భవిషాతతలో మీ ఆలోచనలను మరిెంత దృఢపరచ్చకునెందుకు ఈ సమాచార దసాతవేజు ఒక ప్రరెంభ వేదికగా
 +
 +
ఉపయోగపడుతెందనాది మా ఆశ, ఆకాెంక్ష్. ఇెందులోని ఏ అెంశాన్లాన్న మీర్ప సవాలు చయవచ్చచ. మీ ప్రశాలకు,
 +
 +
సెందేహాలను గ్లోబల్ అసెంబ్లో ముకాతయిెంపుల ముెంగిటికి తేవచ్చచ కూడా. వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాలనవి చాలా
 +
 +
సెంకిోషటమైన అెంశాలు. చారిత్రిక, సామాజిక, ఆరిథక, రజకీయ అెంశాలనిాెంటితో ప్రసుతత, గత కాలాలతో సెంబెంధ్ెం ఉనావి.
 +
 +
కొనిాసార్పో ఇవనీా ఆధునిక కాలపు సమసాలని అనిపిెంచిన్న వీటి మూలాలు మాత్రెం ఎనోా తరల ముెందువని చపువచ్చచ. ల్దా
 +
 +
కనీసెం రెండు శతాబ్దిల వెనుక వీటికి బ్లజెం పడెందని అనవచ్చచ.
 +
 +
 +
ఈ దసాతవేజు వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాలకు సెంబెంధిెంచిన కొనిా ముఖ్ామైన అెంశాలను పరిచయెం. దీనిా తయార్ప
 +
 +
చసెందుకు నిపుణుల కమిటీ తమ జ్ఞాన్ననిా, ఆలోచనలను వెచిచెంచిెంది. ముసాయిదా తయారీ ప్రక్రియ వివరలు గ్లోబల్
 +
 +
అసెంబ్లో వెబసైటలో అెందుబ్దటులో ఉన్నాయి.
 +
 +
 +
వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాల విషయెంలో తెలుసుకోవాలిసన అెంశాలు చాలాన ఉన్నాయి. ప్రముఖ్మైన వాటికి
 +
 +
సెంబెంధిెంచిన వాసతవాలు, అెంక్లు సెంక్షిపతెంగా, చదివిెంచలా ఇచచెందుకు ఈ సమాచార దసాతవేజులో గటిట ప్రయతాెం చశాము.
 +
 +
 +
ఈ సమాచార దసాతవేజు మొతాతనిా ఏకబిగిన చదవాలిసన అవసరమేమీ ల్దు. అవసరమైనపుుడు అవసరమైన అెంశాలను
 +
 +
మాత్రమే చదువుకునలా దీనిా తయార్ప చశాము. గ్లోబల్ అసెంబ్లోలో మీరూ పాలుపెంచ్చకుెంటెంటే ఇది మీరూ కూడా
 +
 +
తగురీతిలో చరచలోో భాగెం వహెంచెందుకు ఉపయుకతెంగా ఉెంటుెందనాది మా ఆశ.
 +
 +
 +
ఈ పుసతకానికి తోడుగా వీడయోలు, యానిమేషనుో, ప్రెజెెంటేషనుో, కళాకృతలు, సజీవ సాక్ష్యాలు, వాాఖ్ాలు మరినిా గ్లోబల్
 +
 +
అసెంబ్లో వెబసైటలో అెందుబ్దటులో ఉన్నాయి. ఈ సమాచార దసాతవేజు తయారీ సెందరభెం, ఇతర భాషల అనువాదాలు గ్లోబల్
 +
 +
అసెంబ్లో వికీలో లభిసాతయి.
 +
 +
 +
ప్రముఖ్ెంగా ఉనా పదాల అరథలు ఈ దసాతవేజు చివరలో ఉనా గాోసరీ విభాగెంలో లభిసాతయి. దసాతవేజు మొతతెంలో ఉష్ణోగ్రతలను
 +
 +
° Cలలో ఇవాడెం జరిగిెంది. ఫారన్హీటలోకి మార్పచకుని చదవాలనుకుెంటే గాోసరీ విభాగానిా చూడెండ.
 +
 +
== '''సారెంశెం అవలోకనెం''' ==
 +
2050 లో ప్రపెంచెం ఎలా ఉెండబోతోెంది?
 +
 +
 +
ఇపుుడు పుటిటన ప్రతి బిడడ మానవ కారణలతో ఏరుడడ వాతావరణ మార్పులు, పరావరణ న్నశనెం తాలూకూ
 +
 +
పరిణమాలనిాెంటినీ ఎదురోకవాలిస వసుతెంది. ఇపుుడు ప్రశా ‘‘అయితే’’ అనాది కాదు. ‘‘ఎెంత మేరకు?’’ అనాదే. ఈ కాలెం
 +
 +
భవిషాతత తరల ప్రజలు ఎెంత మేరకు ప్రభావితమవుతార్ప అనాది ఈ రోజు మనెం చసాతమనా దానిపై ఆధారపడ ఉెంది.
 +
 +
భూతాపోనాతి, జీవవైవిధ్ాెంలో నషటెం కొెంత భవిషాతతలోన జరగనునాపుటికీ వాతావరణ మార్పులను పరిమితెం చస సమయెం
 +
 +
ఇెంకా మిెంచిపోల్దు. వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాల కారణెంగా సెంభవిెంచ విపరీత పరిణమాలను నివారిెంచెందుకు,
 +
 +
జీవవైవిధాానిా కాపాడుకునెందుకు కొెంత అవకాశెం ఇపుటికీ ఉెంది. చారిత్రక మూలాలునా ఈ సెంక్షోభాలను ఈ కాలపు
 +
 +
సమాజ పోకడలకు కారణమైన ప్రపెంచిక దృకుథాలతో అనుసెంధానిెంచవచ్చచ. మనిషి ప్రకృతిలో భాగమే కాదు.. మనుగడ
 +
 +
కోసెం దానిపై ఆధారపడడ వాడు కూడా.
 +
 +
 +
వాతావరణ మార్పులు, జీవవైవిధ్ాతలో నషటెం, నల న్నణాత క్షీణెంచడెం, గాలి, నీటి కాలుషాెం అనీా ఒకదానితో ఒకటి
 +
 +
సెంబెంధ్ెం ఉనావే. ఈ అెంశాలపై ఎలాెంటి చరాలు తీసకుెంటామనా దానిపై భూమీీద అనిా ప్రెంతాలోోని ప్రజల జీవన న్నణాత,
 +
 +
ప్రసుతత, భవిషాత తరలకు భరోసా ఆధారపడ ఉెంది. పునర్పతాుదక ఇెంధ్న వనర్పలకు మళ్ోడెం, పరావరణ వావసథల
 +
 +
సెంరక్ష్ణ, పునర్పదధరణ, ప్రకృతితో మనిషి సెంబెంధానికి కొతత, మెర్పగైన మారగలను అనాషిెంచడెం రనునా రోజులోో చాలా
 +
 +
కీలకెం కానుెంది. వాతావరణ మార్పుల ప్రభావానిా తగిగెంచెందుకు తీసుకున చరాలకు ప్రపెంచెం నలుమూలలకు చెందిన ప్రజల
 +
 +
మదితెందని ఇటీవలి సర్ా ఒకటి తెలిపిెంది. కోవిడ-19 కషట కాలెంలోనూ ప్రజలు ఈ రకమైన అభిప్రయెం వాకతెం చయడెం
 +
 +
గమన్నరహెం.
 +
 +
=== కీలకమైన విషయాలు ===
 +
* శలాజ ఇెంధ్న్నలను విచచలవిడచగా మెండెంచడెం వెంటి మానవ చరాలు భూమి సగటు ఉష్ణోగ్రతలు పెరిగేెందుకు
 +
 +
కారణమవుతోెంది. పెరిగిన ఉష్ణోగ్రతలు కాసాత మన వాతావరణనిా ప్రభావితెం చస్తెంది. సరిచయల్నెంతగా
 +
 +
వాతావరణ ధోరణులోో మార్పులు చోటు చసుకుెంటున్నాయి. ప్రసుతతెం మనెం ఎలాెంటి చరాలు తీసుకుెంటామనా
 +
 +
అెంశెంపై భవిషాతతలో మరిెంత భయెంకరమైన వాతావారణ మార్పులను నివారిెంచడెం ఆధారపడ ఉెంది.
 +
 +
* కాలుషాెం, వాతావరణ మార్పులు, సహజ జీవావాసాల విధ్ాెంసెం, శోషణలనిాెంటి ఫలితెంగా మొకకలు, జెంతవుల
 +
 +
జీవజ్ఞతలు దాదాపు పది లక్ష్లు ఇపుుడు తమ ఉనికిని కోలోుయే సిథతికి చర్పకున్నాయి.
 +
 +
* వాతావరణ మార్పులు, జీవవైవిధ్ాతకు కలిగే నషటెం మనిషి ఆహార, జల భద్రతలతోపాటు ఆరోగాెంపై కూడా ప్రభావెం
 +
 +
చూపనుెంది.
 +
 +
 +
భూ వాతావరణెంలో పేర్పకుపోతనా అదనపు గ్రీన్హౌస వాయువులు వాతావరణ మార్పులకు ప్రధాన కారణెం. మనిషి ఉతుతిత
 +
 +
చసుతనా గ్రీన్హౌస వాయువులోో కారబన్ డైయాక్లసడ (CO2) ప్రధానమైెంది. విదుాతత, రవాణల కోసెం పెట్రోలు, డీజిల్ వెంటి
 +
 +
శలాజ ఇెంధ్న్నలను మెండెంచినపుుడు ఈ విష వాయువు ఉతుతిత అవుతోెంది. రెండు శతాబ్దిలుగా జర్పగుతనా ఈ ప్రక్రియ
 +
 +
కారణెంగా భూమి సగటు ఉష్ణోగ్రత 1.2 ° C ల్దా 2.16 డగ్రీల ఫారన్హీట (° F) వరకూ పెరిగిెంది.
 +
 +
 +
భూమి సగటు ఉష్ణోగ్రత 21వ శతాబిెంలో 2 ° C (3.6°F) కెంటే ఎకుకవగా పెర్పగుతెందని శాస్త్రవేతతలు గురితెంచార్ప. రనునా
 +
 +
దశాబ్దిలోో కారబన్డైయాక్లసడతో పాటు ఇతర గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరలను గణనీయెంగా తగిగెంచకపోతే ఇది
 +
 +
అనివారామవుతెంది. 2 ° C అెంటే మరీ ఎకుకవ కాదని అనిపిెంచవచ్చచ కానీ.. కోట్ో మెంది ప్రజల జీవితాలు, జీవనోపాధులపై
 +
 +
దీని ప్రభావెం కచిచతెంగా ఉెండబోతోెంది.
 +
 +
 +
ఉష్ణోగ్రతలు పెర్పగుతెంటే భూమీీద వడగాడుులు, కారిచచ్చచలు, పెంట్ నషటెం తరచూ జరిగే పరిసిథతి ఉనాటుో లెకక.
 +
 +
అెంతేకాదు.. వానలు పడ తీర్పలో భారీ మార్పులు వసాతయి. కొనిా ప్రెంతాలోో ఎకుకవగా, కొనిా ఇతర ప్రెంతాలోో అతితకుకవ
 +
 +
వానలు కుర్పసాతయి. ఫలితెంగా అకాల కరవులు, వరదలు సామానామవుతాయి.
 +
 +
 +
భూమీీద మానవ చరాలు మొకకలు, జెంతవులు, శలెంధ్రాలు ఇతర సూక్ష్మ జీవజ్ఞలానిా సరాన్నశనెం చసుతన్నాయి. కాలుషాెం,
 +
 +
వాతావరణ మార్పులు, సహజ జీవావాసాల విధ్ాెంసెం, శోషణల కారణెంగా భూమీీద ఉనా దాదాపు 80 లక్ష్ల మొకకలు,
 +
 +
జెంత జీవజ్ఞతలోో పది లక్ష్ల ఉనికికి ముపుు వచిచెంది.
 +
 +
 +
జీవజ్ఞతలోో వైవిధ్ాత తగగడెం జీవావరణ వావసథలను బలహీన పర్పసుతెంది. ఫలితెంగా జీవజ్ఞతలు వాాధులు, ప్రకృతి
 +
 +
వైపరీతాాలకు గురయేా అవకాశాలు ఎకుకవ అవుతాయి. వీటి దాార అెందే మానవ సెంక్షేమ ఫలాలూ తగిగపోతాయి.
 +
 +
* జీవవైవిధ్ాత లోపెం ప్రభావెం నలపై తకుకవే. ఎెందుకెంటే నల నిరాహణను సాథనికులు చపడుతెంటార్ప.
 +
 +
 +
ప్రపెంచపు జీవవైవిధ్ాతతో ఎకుకవ భాగెం ప్రజల సెంప్రదాయాలోోన ఉెంది. ప్రకృతితో మమేకమై జీవిెంచడెం ఎలాగ్ల గిరిజన
 +
 +
సెంసకృతికి యుగాలుగా తెలుసు. జీవావరణ వావసథలను పరిరక్షిెంచ్చకునెందుకు, పునర్పదధరిెంచెందుకు, జీవవైవిధాానిా
 +
 +
కాపాడెందుకు అవసరమైన విలువైన విజ్ఞానెం కూడా వీరి వదిన ఉెంటుెంది. అయితే వలసరజ్ఞాలు, వివక్ష్ల కారణెంగా ఈ
 +
 +
సమాజ్ఞలు వార్ప బలవెంతెంగా తమ జీవనోపాధులను వదిల్సుకోవాలిస వచిచెంది. ల్దా వాతావరణ మార్పుల కారణెంగా
 +
 +
శరణర్పథలుగా మారిపోవాలిస వచిచెంది. ఫలితెంగా ఈ ప్రతేాకమైన సెంసకృతలు, జ్ఞాన వావసథలు, భాషలు, ఉనికి ప్రశాారథకెంగా
 +
 +
మారయి.
 +
 +
* ధ్నిక దేశాలు చారిత్రాతీకెంగా ఎకుకవ గ్రీన్హహస వాయువులను ఉతుతిత చశాయి. అెందుకే వాతావరణ మార్పుల
 +
 +
విషయెంలో బ్దధ్ాత అనిా దేశాలపై సమానెంగా ఏమీ ల్దు.
 +
 +
 +
శలాజ ఇెంధ్న్నలను మెండెంచడెం ఆరిథక అభివృదిధతో ముడపడ ఉనా అెంశెం. ఫలితెంగా అమెరికా, యునైటెడ కిెంగడమ,
 +
 +
యూరోపియన్ యూనియన్లోని ధ్నిక దేశాలు కాలక్రమెంలో భారీ మొతతెంలో గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరలకు
 +
 +
కారణమయాాయి. జన్నభా పెర్పగుదల కారణెంగా భారత, చైన్న లాెంటి దేశాలు ఈ ధ్నిక దేశాల అభివృదిధ బ్దట్లోన నడవాలిస
 +
 +
వసుతెంది. దీెంతో ఏటా మరిెంత మెంది శలాజ ఇెంధ్న్నలను మెండచెండెం కొనసాగిసుతన్నార్ప.
 +
 +
* గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరలకు వేగెంగాన కాకుెండా... గణనీయెంగా కళ్ోెం పడతేగానీ భూతాపోనాతిని 2 ° C
 +
 +
(3.6°F) ల్దా అెంతకెంటే తకుకవకు పరిమితెం చయల్ము. ఇదే జరిగితే మానవ సెంక్షేమెంపై గణనీయమైన ప్రభావెం
 +
 +
తపుదు.
 +
 +
 +
వాతావరణ మార్పులు మన జీవితాలను అసిథరెం చససాతయి. ఇలాెంటి అసెందిగధతలోో ‘‘టిపిుెంగ పాయిెంట’’ ఒకటి. వాతావరణ
 +
 +
టిపిుెంగ పాయిెంటుో అెంటే.. ఇక సరిదిదుికోల్ని సిథతి అని చపాులి. వాతావరణ మార్పుల ఫలితెం ఈ సరిదిదుికోల్ని సిథతికి
 +
 +
చరితే డోమినోస మాదిరిగా ప్రపెంచెం మొతతమీీద ప్రభావెం ఉెంటుెంది. ఈ టిపిుెంగ పాయిెంటను చరిన తర్పవాత ఒకదాని
 +
 +
తర్పవాత ఒకటి మొదలయేా సెంఘట్నలు... మనుషులతోపాటు అనక జీవజ్ఞతలు కూడా ఈ భూమీీద మనుగడ సాగిెంచల్ని
 +
 +
విధ్ెంగా మారిపోతాయి. అయితే ఈ టిపిుెంగ పాయిెంటకు మనెం ఎపుుడు చరతామనాది సైన్స సుషటెంగా చపుల్ని అెంశెం.
 +
 +
* 2015లో పాారిసలో జరిగిన సమావేశెంలో భూతాపోనాతిని రెండు డగ్రీల సలిసయసకు పరిమితెం చసెందుకు... 1.5° C కు పరిమితెం చయగలిగితే మరీ మెంచిదని ప్రభుతాాధినతలు అెంగీకరిెంచార్ప.
 +
 +
* ఇెంట్రగవరామెెంట్ల్ పాాన్ల్ ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ (ఐపీసీసీ) అెంచన్న ప్రకారెం 2040 న్నటికి భూతాపెం 1.5 ° C
 +
 +
వరకూ పెరగవచ్చచ. కానీ రెండు డగ్రీల సలిసయస పెరగడెం రనునా దశాబిెంలో ఎెంత మొతతెం కారబన్డైయాక్లసడ
 +
 +
భూవాతావరణెంలోకి చర్పతెందనా అెంశెంపై ఆధారపడ ఉెంది.
 +
 +
* ప్రపెంచవాాపతెంగా ఉనా దేశాల దాార ప్రసుతత ప్రతిజా చసత ('జ్ఞతీయెంగా' నిరోయిెంచబడన రచనలు అని పిలవబడవి)
 +
 +
గ్రీన్హహస వాయు ఉదాగరలను తగిగెంచడానికి వార్ప ప్రయతాాలు చసాతరో ల్దో ఇెంకా తెలియదు. 2015 పారిస
 +
 +
ఒపుెందెం యొకక లక్ష్యెం 2 ° C పరిమితెం చయాలని తీరీనిెంచిన్న, గ్లోబల్ వారిీెంగ వలో ప్రపెంచవాాపతెంగా కనీసెం
 +
 +
3 ° C (5.4 ° F) కి దారితీస అవకాశెం ఉెంది.
 +
 +
* పాారిస అగ్రీమెెంటలో పలు వాగాిన్నలు చసిన పేద దేశాలు వాటిని అమలు చస అవకాశాలు తకుకవే. ఎెందుకెంటే
 +
 +
విదేశాల నుెంచి అెందే ఆరిథక సాయెంపై వీర్ప ఆధారపడ ఉన్నార్ప. ఇపుటివరకూ అెందిన అెంతరాతీయ సహకారెం
 +
 +
న్నమమాత్రమే.
 +
 +
 +
ఐదేళ్ోకు ఒకసారి ఆయా దేశాలు తాము చసిన వాగాధన్నలను (గ్రీన్హౌస వాయువుల తగిగెంపునకు) మరిెంత పెెంచాలిస ఉెండగా
 +
 +
పాారిస అగ్రిమెెంట తర్పవాత కొెంత పురోగతి సాధిెంచాము. అయితే ఇది భూతాపోనాతిని 1.5 ° Cకు పరిమితెం చస సాథయిలో
 +
 +
ల్దు. ఇపుుడునా అెంచన్నల ప్రకారెం భూతాపోనాతి 2040 న్నటికి 1.5 ° C కు చర్పకుెంటుెంది. అదనపు చరాలు తీసుకోని
 +
 +
పక్ష్ెంలో ఆ తర్పవాత కూడా కొనసాగుతెంది.
 +
 +
* వాతావరణ మార్పులు ప్రపెంచ అతావసర సిథతి అని ఇపుుడు యాభై దేశాలోోని 64 శాతెం ప్రజలు నముీతన్నార్ప.
 +
 +
* భూమి సగటు ఉష్ణోగ్రతలను 1.5 ° C కు పరిమితెం చయాలనా లక్ష్యెం న్రవేరలెంటే 2020లో కారబన్డైయాక్లసడ
 +
 +
వాయువుల తగిగెంపు చపుుకోదగగ సాథయిలో ఉెండాలి.
 +
 +
 +
ఈ ఏడాది చివరలో గాోసగౌలో జరిగే సమావేశెంలో ప్రపెంచదేశాల నతలు సమావేశమై వాతావరణ సెంక్షోభ పరిష్కకరనికి ఏెం
 +
 +
చయాలనా అెంశెంపై మరోసారి చరిచసాతర్ప. చైన్నలో పరావరణ సెంక్షోభెంపైన్న చరచలు జర్పగుతాయి. వాతావరణ, పరావరణ
 +
 +
సెంక్షోభాల మధ్ా ఉనా సెంబెంధాలను ప్రభుతాెం ఇపుటికైన్న అరథెం చసుకోవడెం మొదలుపెటిట తదనుగుణెంగా భవిషాతత
 +
 +
లక్ష్యాలను, కారాచరణను అభివృదిధ చసుకోవాలి.
 +
 +
 +
పాారిస అగ్రిమెెంట దాార లక్ష్యాలను నిరోయిెంచ్చకునా నపథ్ాెంలో గాోసగౌ కైమెట టాక్సస లో దానిా సాధిెంచెందుకు అవసరమైన
 +
 +
మరిెంత విసతృతి సాథయి ప్రణళికను సిదధెం చయాలి. సమీప భవిషాతతలో కారబన్డైయాక్లసడ ఉదాగరలను తగిగెంచెందుకు
 +
 +
సమరథమైన పదధతలపై ఏకాభిప్రయెం సాధిెంచాలి. ఉదాహరణకు.. శలాజ ఇెంధ్న్నల నుెంచి దూరెంగా వెళ్ోడెం దాార, శకిత
 +
 +
వినియోగానిా మెర్పగుపరచడెం ల్దా అట్వీ విసీతరోనికి జర్పగుతనా నష్కటనిా నిలువరిెంచడెం దాారన్న అనాది
 +
 +
నిరోయిెంచ్చకోవాలనామాట్. కారబన్డైయాక్లసడ ఉదాగరలను శూనాసాథయికి తీసుకొసాతమనా వాగాధన్నలను ఆచరణలోకి తేవడెం
 +
 +
ఎలా అనాదానిపై కూడా చరచ జరగాలి.
 +
 +
== '''భాగము - 1''' ==
 +
 +
====వాతావరణ సెంక్షోభెం అెంటే ఏమిటి?====
 +
‘‘వాతావరణ మార్పు’’ అనా దృగిాషయెం అెంటే ఏమిటి? కారణల్మిటి? ప్రసుతత అతావసర పరిసిథతి ఏమిటి? వెంటి అెంశాల
 +
 +
గురిెంచి ఈ విభాగెంలో తెలుసుకుెందాెం.
 +
 +
 +
భూమి సగటు ఉష్ణోగ్రతలు కాలక్రమెంలో పెరిగేెందుకు వాతావరణ మార్పులకు సెంబెంధ్ెం ఉెంది. గ్రీన్హౌస వాయువులు భారీ
 +
 +
మొతతెంలో వాతావరణెంలోకి చర్పతెండట్ెం దీనికి కారణెం.
 +
 +
 +
భూమి చ్చటట కెంటికి కనిపిెంచకుెండా ఉెండ వాతావరణ పొరలో వేర్ార్ప వాయువులు ఉెంటాయి. ఇెందులోని ఉషో
 +
 +
సమతౌలాానిా మార్చయగల శకితగల నిరిిషట వరగనికి చెందిన వాయువులను ‘‘గ్రీన్హౌస వాయువులు’’ అని పిలుసాతర్ప. వీటిలోో
 +
 +
ప్రధానమైనవి కారబన్ డై యాక్లసడ (పెట్రోలు డీజిల్ వెంటి శలాజ ఇెంధ్న్నలను మెండెంచడెం, అడవులను నరికివేయడాల వలో
 +
 +
ఉతుతిత అవుతెంటుెంది), మీథేన్, నైట్రస ఆక్లసడ (ఈ రెండూ విదుాదుతుతిత, వావసాయాల కారణెంగా ఉతుతిత అవుతెంటాయి).
 +
 +
 +
గ్రీన్హౌస వాయువులు మరియు ఊష్ణోగ్రత మదా సెంబెంధానిా అరథెం చసుకునెందుకు ఓ చినా గదిని ఊహెంచ్చకోెండ. బ్దగా
 +
 +
ఎెండగా ఉనాపుుడు అనిావైపులా మూసివేసి ఉనా ఆ గదిలో ఎెండ కారణెంగా వేడ పెరిగిపోతెంటుెంది. కిటికీలు, తలుపులు
 +
 +
ఏవీ ల్కపోవడెం వలో లోపలి వేడ బయట్కు వెళ్లో అవకాశెం కూడా ఉెండదు. ఇదే విధ్ెంగా వాతావరణెంలో గ్రీన్హౌస
 +
 +
వాయువులు ఎకుకవగా ఉెండట్ెం వలో అదనెంగా ఉషోెం అనాది ఉతుతిత అవుతెంటుెంది.
 +
 +
 +
మానవులు విడుదల చస ప్రధాన గ్రీన్హహస వాయువు కారబన్ డయాక్లసడ (CO2). మానవ కారాకలాపాలు వాతావరణెం నుెండ
 +
 +
ఈ వాయువులను తొలగిెంచ ప్రకృతిలోని అనక భాగాలను అడవులు మరియు నల వెంటివి కూడా అధోకరణెం ల్దా న్నశనెం
 +
 +
చసుతన్నాయి. దాదాపు రెండు వెందల ఏళ్ో క్రితెం నుెంచి ధ్నిక దేశాలు శలాజ ఇెంధ్న్నలను మెండెంచడెం మొదలుపెటిటనెందువలో
 +
 +
భూమి ఉపరితలపు సగటు ఉష్ణోగ్రతలు 1.2 ° C (2.16°F) వరకూ పెరిగాయి. అది చాలా ఎకుకవ అనిపిెంచనపుటికీ, గత
 +
 +
లక్ష్ సెంవతసరలలో కనీసెం 20 సెంవతసరలు పైగా వెచచని బహుళ్-సెంవతసరల కాలెం ఉన్నాయి.
 +
 +
 +
ఇది చాలా తకుకవ అని అనిపిెంచవచ్చచ కానీ.. ఈ చినా మార్పు కాసాత చాలామెంది జీవితాలపై తీవ్రమైన ప్రభావెం చూపుతోెంది.
 +
 +
ఉష్ణోగ్రతలు పెర్పగుతన్నాయెంటే.. ప్రజలు తరచూ తీవ్రమైన వడగాడుులను అనుభవిసుతన్నారనామాట్. అలాగే కారిచచ్చచలు..
 +
 +
పెంట్లు సక్రమెంగా పెండకపోవడెం జర్పగుతెంటుెందని అరథెం. అెంతేకాకుెండా.. వరషపాతెంలోనూ భారీ మార్పులు
 +
 +
ఉెంటాయని, కొనిా ప్రెంతాలోో అధికెంగా మరికొనిా చోట్ో అససలు ల్కుెండా ఉెంటాయని.. ఇవి కాసాత అకాల కరవు కాట్కాలు,
 +
 +
వరదలకు కారణమవుతన్నాయి.
 +
 +
 +
కరవు కాట్కాలు, వరదలు గతెంలోనూ ఉనాపుటికీ వాతావరణ మార్పు ఫలితెంగా ఇలాెంటి ప్రకృతి వైపరీతాల తీవ్రత మరిెంత
 +
 +
పెర్పగుతెందని వాతావరణ శాస్త్రెం చబుతెంది. దీనివలో ప్రపెంచెంలోని అనిా ప్రెంతాలోోనూ లక్ష్లాది మెంది ప్రజల జీవితాలు
 +
 +
ప్రమాదెంలో పడతాయి. ఇళ్లో కోలోువడెం, మరణలు, గాయపడట్ెం ల్దా తినెందుకు తగినెంత ఆహారెం ల్కపోవడెం,
 +
 +
తాగేెందుకు సాచఛమైన నీర్ప అెందుబ్దటులో ల్కపోవడెం వెంటి పరిణమాలు సెంభవిసాతయి.
 +
 +
====పరావరణ సెంక్షోభెం అెంటే..?====
 +
మానవ చరాలు మనతోపాటు ఈ భూమిని పెంచ్చకుెంటునా జీవజ్ఞతలపై ఎలాెంటి ప్రభావెం చూపుతోెంది?
 +
 +
మానవ ఆరోగాానికి, సమృదిధలో జీవవైవిధ్ాత ప్రముఖ్ాత ఏమిటి? ప్రపెంచవాాపతెంగా సాథనిక జ్ఞతల పాత్ర ఏమిట్నాది ఈ
 +
 +
విభాగెంలో తెలుసుకుెందాెం.
 +
 +
 +
మానవ ఆరోగాానికి... మన చ్చటట ఉెండ జెంతవులు, మొకకలు, పరావరణలకు మధ్ా సెంకిోషటమైన సెంబెంధ్ెం ఉెంది.
 +
 +
ఫలితెంగా మనుషులు మరీ ముఖ్ాెంగా ధ్నిక దేశాల వార్ప ప్రకృతితో, కొనిా రకాల జెంతవులు, మొకకలతో వావహరిెంచిన
 +
 +
తీర్ప కారణెంగా వాటి ఉనికి ప్రమాదెంలో పడెంది. జీవ విన్నశనెం చరిత్ర మొతతమీీద ఇపుుడ చాలా వేగెంగా జర్పగుతెండట్ెం
 +
 +
గమన్నరహెం.
 +
 +
 +
జీవవైవిధ్ాత అెంటే... భూమిపై కనిపిెంచ అనిా రకాల జెంతవులు, మొకకలు, సూక్ష్మజీవులు, శలెంధ్రాలనీా కలిపే. ఒకోక
 +
 +
జీవజ్ఞతికి ఆయా జీవావరణ వావసథ ఆరోగాెం విషయెంలో నిరిిషటమైన పాత్ర ఉెంటుెంది. అయితే కాలుషాెం, వాతావరణ మార్పు,
 +
 +
ఆక్రమణ గ్రహాెంతర జ్ఞతలు, సహజ జీవావాసాల దోపిడీ (ఉనాదాని కెంటే ఎకుకవగా చపలు పడుతెండట్ెం వెంటివి)ల
 +
 +
కారణెంగా భూమీీద 80 లక్ష్ల వరకూ జీవజ్ఞతలు ఉెంటే అెందులో పది లక్ష్లు విన్నశన్ననికి దగగరగా ఉన్నాయి.
 +
 +
 +
దీనికి అనక కారణలు ఉన్నాయి. వేర్ార్ప వృక్ష్, పక్షి, జెంత జ్ఞతలకు ఆలవాలమైన అడవులు ప్రపెంచవాాపతెంగా వేగెంగా
 +
 +
తరిగిపోతెండట్ెం వీటిలోో ఒకటి. అడవులను న్నశనెం చసి ఆ ప్రెంతానిా వావసాయెం ల్దా ఇతర మానవ అవసరల కోసెం
 +
 +
వినియోగిెంచడెం ఏటా పెర్పగుతనా విషయెం తెలిసిెందే.
 +
 +
 +
జీవవైవిధ్ాత నశెంచిపోతనాెందుకు ఉనా కారణలోో ఆహార వావసథలు వావసాయెం ప్రధానమైనవి. ఒకక వావసాయెం
 +
 +
కారణెంగాన దాదాపు 24000 జీవజ్ఞతలు విన్నశన్ననికి దగగరవుతనాటుో అెంచన్న. ప్రసుతతెం ప్రపెంచెం మొతతెం ఆహారెం
 +
 +
కోసెం కొనిా రకాల మొకకలపైన ఆధారపడుతన్నాయి. వెందల ఏళ్లోగా అతితకుకవ ఖ్ర్పచతో ఎకుకవ ఆహారనిా ఉతుతిత
 +
 +
చయడెంపై దృషిట కేెంద్రీకరిెంచార్ప. ఈ రకమైన తీవ్రసాథయి వావసాయ ఉతుతిత కాసాత భూమీీద నల, పరావరణ వావసథలను
 +
 +
న్నశనెం చశాయి. నల క్రమేపీ నిరీారామైపోతోెంది.
 +
 +
 +
పైగా ఈ కాలపు వావసాయెం ఎర్పవులు, క్రిమిన్నశనులు, విదుాతత నల, నీర్పలపై ఎకుకవగా ఆధారపడుతెండట్ెం... ఒకే
 +
 +
రకమైన పెంట్ను ఎకుకవగా పెండెంచడెం (మోనో క్రాపిెంగ), అవసరనికి మిెంచి దుకుకలు దునాడెం (భూమి లోపలి పొరల
 +
 +
నిరీణెం పరికరలు, యెంత్రాల కారణెంగా దెబబతిెంటుెంది) వెంటివి అనక పక్షిజ్ఞతలు, క్షీరదాలు, కీట్కాలు ఇతర జీవజ్ఞతల
 +
 +
ఉనికిని ప్రశాారథకెం చశాయి. ఈ జీవజ్ఞతలు గూళ్లో కటుటకున ప్రెంతాలు నశెంచిపోయాయి. బ్రీడెంగ, ఫీడెంగ, గుమికూడట్ెం
 +
 +
వెంటి వాటిలోోనూ తేడాలు వచచశాయి.
 +
 +
 +
జీవజ్ఞతలోో వైవిధ్ాత ల్మి కాసాత పరావరణ వావసథలను బలహీనెం చఆసతయి. వాాధులు, ప్రకృతివైపరీతాాల బ్దరిన పడ
 +
 +
అవకాశాలను పెెంచ్చతాయి. మానవ సెంక్షేమానికి వీటి దాార అెందే సవలూ తగిగపోతాయి. కేనసర వెంటి వాాధుల చికితసలో
 +
 +
వాడ మెందులు చాలా వరకూ ప్రకృతి నుెంచి వచిచనవే. ల్దా అచచెం అలాగే ఉెండ కృత్రిమ ఉతుతతల్.
 +
 +
 +
ఏటికేడాదీ ప్రపెంచ జన్నభా పెర్పగుతనా నపథ్ాెంలో ప్రథ్మిక అవసరలు తీర్పచకునెందుకు పరారవరణెంపై ఆధారపడ వారి
 +
 +
సెంఖ్ా కూడా పెర్పగుతెందని అరథెం చసుకోవాలి. పరావరణ వావసథల న్నశన్ననికి అడుడకట్ట వేయడెం, పునర్పదధరిెంచడాల
 +
 +
దాార వాతావరణ మార్పుల ప్రభావానిా పరిమితెం చయకపోతే... రనునా దశాబ్దిలోో జీవవైవిధ్ాత నషటపోయే వేగెం మరిెంత
 +
 +
పెర్పగుతెందనాది సుషటెం. అెందుకే దీనిా ఓ సెంక్షోభెంగా పేర్కెంటున్నాము.
 +
 +
 +
జీవవైవిధ్ాతను కాపాడట్ెంలో గిరిజనులు, సాథనికుల పాత్ర....
 +
 +
సాథనికులు, గిరిజనులకు చెందిన ల్దా వారి నిరాహణలో ఉనా ప్రెంతాలోో జీవవైవిధ్ాత నషటెం సగటు అెంత తీవ్రెంగా ల్దు.
 +
 +
 +
ప్రపెంచవాాపతెంగా దాదాపు 70 దేశాలోోని 37 కోట్ో మెంది గిరిజనులు, సాథనికులు ఉన్నారని అెంచన్న. అెంటే ప్రపెంచ జన్నభాలో
 +
 +
దాదాపు ఐదు శాతెం మెంది భూమి ఆధారిత జీవవైవిధ్ాెంలో 80 శాతానిా రక్షిసుతన్నారనామాట్. బ్దధ్ాతాయుతెంగా జీవిెంచడెం,
 +
 +
ప్రకృతితో ఇచిచపుచ్చచకోవడెం, సామరసాెంగా వావహరిెంచడెం గిరిజనుల సెంసకృతి కాగా.. ఆధిపతా సమాజ్ఞల విలువలు దీనికి
 +
 +
భినామైనది.
 +
 +
 +
ఆరికటిక్స నుెండ దక్షిణ పసిఫిక్స వరకు ఆయా దేశాలు ల్దా ప్రెంతాలోో భినా సెంసకృతలు, జ్ఞతల ప్రజలు వచచెందుకు
 +
 +
ముెందుగాన అకకడ నివసిసుతనా వార్ప సాథనికులు అనాది సాధారణ నిరాచనెం.యుదధెం, ఆధిపతాెం, సిథరపడట్ెం వెంటి అనక
 +
 +
చరాల దాార ఇతర ప్రెంతాల నుెంచి వచిచన వార్ప సాథనికులపై పెతతనెం సాధిెంచగలిగార్ప.
 +
 +
 +
అయితే సాథనికుల జన్నభా ప్రపెంచ జన్నభాలో ఐదు శాతెం మాత్రమే అయిన్న వార్ భూమి ఆధారిత జీవవైవిధ్ాతలో 80 శాతానికి
 +
 +
రక్ష్కులుగా ఉన్నార్ప. ఉదాహరణకు.. పెర్ప దేశెంలోని కుస్క ప్రెంతెంలో ఉెండ కూాచ్చహా ప్రజలు అకకడ పెండ దాదాపు
 +
 +
1400 రకాల బెంగాళ్దుెంప వెంగడాలను పరిరక్షిసూతెండట్ెం గమన్నరహెం. వీర్ప ఈ పని చయని పక్ష్ెంలో ఈ వెంగడాలోో అధికెం
 +
 +
ఇపుటికే అెంతరిెంచిపోయి ఉెండవి.
 +
 +
 +
సైన్స గురితెంచని అనక జ్ఞతల మొకకలు, జెంతవులు, కీట్కాలు ప్రకృతిలో ఇెంకా మిగిల్ ఉన్నాయి. ఈ జీవవైవిధ్ాతలో
 +
 +
అతాధికెం సాథనిక ప్రజలకు చెందిన పూరీాకుల భూమిలోన కనిపిసుతెంది. వీటితో కలిసి సామరసా పూరాకెంగా జీవిెంచడెం
 +
 +
ఎలాగ్ల యుగాలుగా సాథనిక సెంసకృతలకు తెలుసు. అెంతేకాకుెండా.. వీటి పరిరక్ష్ణ, పునర్పదధరణకు సెంబెంధిెంచిన విలువైన
 +
 +
జ్ఞానెం కూడా వీరి వదేి ఉెంది. దేశీయ సెంసకృతలు ప్రకృతికి అనుగుణెంగా జీవిెంచగలిగాయి. సహస్రాబ్దిలు, మరియు
 +
 +
పరావరణ వావసథలను పరిరక్షిెంచడెం మరియు పునర్పదధరిెంచడెం మరియు జీవవైవిధాానిా పెెంపొెందిెంచడెం కోసెం విలువైన
 +
 +
జ్ఞాన్ననిా కలిగి ఉెంటాయి.
 +
 +
 +
అభివృదిధ కారాక్రమాల కారణెంగా సాథనికులు తమ పూరీాకుల నలను, జీవనోపాధులను కోలోువాలిసన పరిసిథతి ఏరుడెంది. ల్దా
 +
 +
వీర్ప వాతావరణ మార్పు సెంబెంధిత విపతతలు ప్రభావెం కారణెంగా వాతావరణ శరణర్పథలుగా మారిపోవాలిస వచిచెంది.
 +
 +
అమెరికా రష్ట్రమైన అలాసాకలో సముద్ర మటాటలు, కారిచచ్చచలు పెరిగిపోతనా కారణెంగా ఇకకడ అతాధిక సెంఖ్ాలో ఉనా
 +
 +
సాథనికులోో కొెందరిని ఇతర ప్రెంతాలకు తరలిెంచాలిస వచిచెంది.
 +
 +
 +
శతాబ్దిలుగా వివక్ష్కు గురవుతెండట్ెం, వలసరజ్ఞాల ఏరుటు వెంటి కారణల వలో సాథనికేతర్పలతో పోలిసత సాథనికులు కటిక
 +
 +
దారిద్రాెంలో ఉెండెందుకు మూడు రటుో ఎకుకవ అవకాశాలున్నాయి. జీవవైవిధ్ాతలో ఏరుడన ఈ సెంక్షోభెం వీరి భవిషాతత,
 +
 +
ప్రతేాకమైన సెంసకృతి, జ్ఞాన వావసథలు, భాషలు, ఉనికిల భవిషాతతోనూ ముడపడ ఉెంది.
 +
 +
====వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభాలు చికుకకునాది ఎెందుకు?====
 +
ఈ విభాగెంలో గత కొనిా శతాబ్దిలోో ప్రకృతి పట్ో మన వైఖ్రిని శాసిెంచిన కొనిా
 +
 +
ఆధిపతా ‘ప్రపెంచ దృషిటకోణలు’ ... ప్రసుతత వాతావరణ, పరావరణ సెంక్షోభానికి ఎలా కారణమయాాయో పరిశీలిదాిెం.
 +
 +
 +
వాతావరణెం మరియు జీవవైవిధ్ా సెంక్షోభెం ఒక సెంకిోషట సమసా. అనక రజకీయ, ఆరిథక మరియు సామాజిక సమసాల
 +
 +
కలయిక ఫలితెం. ఈ సవాళ్ోను ఎదురోకవడెంలో ఉనా ఒక ఇబబెంది వాతావరణెం, పరావరణ సెంక్షోభానికి ఆధారమైన కొనిా
 +
 +
"ప్రపెంచ దృషిటకోణలు".
 +
 +
 +
ప్రపెంచ దృషిటకోణెం అనది మన చ్చటట ఉనా ప్రపెంచానిా చూడటానికి మనెం ఉపయోగిెంచ కళ్ోజోడు లాెంటిది. మన ప్రపెంచ
 +
 +
దృషిటకోణెం మన ప్రధాన విలువలు, నమీకాలను సూచిసుతెంది, మనెం ఎలా ఆలోచిసుతన్నామో, ప్రపెంచెం నుెంచి మనెం ఏమి
 +
 +
ఆశసుతన్నామో కూడా ఇదే సిదధెం చసుతెంది. ఇది మన వాకితగత అనుభవాలు, కుటుెంబ్దల, ఉపాధాాయుల నుెంచి అెందిన
 +
 +
నమీకాలు, విలువలు.. పుటిట పెరిగిన సెంసకృతి తాలూకూ నమీకాలు విలువలతో ప్రభావితమవుతెంది. మనెం ప్రపెంచెంతో
 +
 +
ఎలా నడుచ్చకుెంటామో కూడా మన ప్రపెంచ దృషిటకోణెంపై ఆధారపడ ఉెంటుెంది. "ఆరిథక అభివృదిధ"ని పురోగతికి గుర్పతగా,
 +
 +
జీవన ప్రమాణలు మెర్పగుపడుతన్నాయి అనెందుకు సూచికగా తరచూ ఉపయోగిసూతెంటార్ప.
 +
 +
 +
అయితే ఆరిథక అభివృదిధ అన ఆలోచన ప్రకృతిపై ఆధిపతాెం చలాయిెంచవచ్చచ, ప్రకృతిని దోపిడీ చయవచ్చచ అనా ప్రపెంచ దృషిట
 +
 +
కోణెం ఆధారెంగా వసూతెంటుెంది. అతాధిక కాలుష్కానిా వెలువరిెంచ దేశాల "ప్రపెంచ దృకుథ్ెం" కూడా ఇదే. దీని మూలాలు
 +
 +
మాత్రెం 400 సెంవతసరల క్రితెం న్నటివని కొెంతమెంది నముీతార్ప. ‘‘శాస్త్రీయ విపోవెం’’ అని చపుుకునా దశ ఈ కాలెంలోన
 +
 +
జరగడెం గమన్నరహెం. ఆన్నటి మేధావులు మానవులు ప్రకృతి కెంటే ఏవిధ్ెంగా గొపువారో, ప్రకృతిపై ఆధిపతాెం వహెంచడెం
 +
 +
ఎలా మానవ హకోక రశార్ప. మొట్టమొదటిసారిగా వాాపిత చెందిన ఈ రకమైన ఆలోచనలు తర్పవాతి శతాబ్దిలలోనూ
 +
 +
ప్రభావశీలెంగా ఉన్నాయి. చటాటల తయారీ మొదలుకొని సాెంకేతిక పరిజ్ఞాన్నల రూపకలున, జీవన శైలి, సెంసకృతలు,
 +
 +
కటుటబ్దటుో వెంటి అనక విషయాలపై ఆన్నటి రచనల ప్రభావెం కనిపిసుతెంది. కొనిా ధ్నిక దేశాలలో నటికీ అవి
 +
 +
కొనసాగుతన్నాయి కూడా. ఈ భావజ్ఞలమే ప్రపెంచవాాపతెంగా ఇతర దేశాలపై కూడా బలవెంతెంగా ర్పదిబడెంది.
 +
 +
 +
పారిశ్రామిక విపోవెం మొదలైన న్నటి నుెంచి సైన్స మరియు టెకాాలజీలో వచిచన పురోగతి సెంపనా దేశాల ప్రజలు ప్రకృతిపై
 +
 +
ప్రతాక్ష్ెంగా ఆధారపడటానిా తగిగెంచిెంది. లక్ష్లాది మెంది ప్రజలు నగరలకు వలస వెళిో ఫాాకటరీలోో పని చయడెం
 +
 +
ప్రరెంభిెంచార్ప, అకకడ వార్ప నలతో పనిచయడానికి, చతలతో పనిముటుో తయార్ప చయడానికి బదులుగా యెంత్రాలను
 +
 +
నడపిెంచార్ప. ఈ కాలెంలో ఆవిరితో నడచ రైలిెంజనుో, వాహన్నలు, విదుాత బలుబ వెంటి కొతత సాెంకేతిక పరిజ్ఞాన్నలు
 +
 +
అెందుబ్దటులోకి రవడెంతో ప్రజల జీవితాలు వేగెంగా మారిపోయాయి. యాభై ఏళ్ో క్రితెం న్నటితో పోలిసత మొబైల్ ఫోన్లు,
 +
 +
వాకితగత కెంపూాట్ర్పో, ఇెంట్రాట మన జీవితాలను ఎలా మార్చశాయో అలాగనామాట్. కొనిా టెకాాలజీల దాార ఇెంతకు
 +
 +
ముెందు సాధ్ాెం కాని విధ్ెంగా ప్రకృతిపై ఆధిపతాెం చలాయిెంచెందుకు, మరిెంత ఎకుకవ దోపిడీ చసెందుకు వనర్పల వెలికితీత
 +
 +
సాధ్ామైెంది.
 +
 +
 +
పారిశ్రామిక విపోవెం పుణామా అని శలాజ ఇెంధ్న్నల మైనిెంగ భారీ సాథయిలో మొదలైెంది. ఫలితెంగా వెందేళ్ో వరకూ విదుాతత,
 +
 +
ఇతర శకిత అవసరల కోసెం శలాజ ఇెంధ్న్నలను మెండెంచడెం సాధారణమైెంది. ఆరిథక అభివృదిధకి దారితీసిెంది. దీని ఫలితెంగా,
 +
 +
యుఎస, యుకే వెంటి ధ్నిక దేశాలు, యూరోపియన్ యూనియన్లోని దేశాలు కాలక్రమేణ అతాధిక మొతతెంలో గ్రీన్హౌస
 +
 +
వాయువులను ఉతుతిత చశాయి. ఇపుుడు చైన్న భారతదేశెం వెంటి దేశాలు అభివృదిధ పేరిట్ సెంపనా దేశాల మారగనిా
 +
 +
అనుసరిసుతన్నాయి, దీెంతో ఏటా శలాజ ఇెంధ్న్నలపై ఆధారపడ వార్ప ఎకుకవ అవుతన్రాను. వేగెంగా అభివృదిధ చెందుతనా
 +
 +
ఆరిథక వావసథతో చైన్న గ్రీన్హౌస ఉదాగరల విషయెంలో ప్రపెంచెంలోన మొదటిసాథన్ననికి చరిెంది. చారిత్రాతీకెంగా చూసత ఈ
 +
 +
సాథనెం అమెరికాది. అెంటే గతెంలో ఈ దేవెం అతాధిక మొతతెంలో గ్రీన్హౌస వాయువులను విడుదల చసిెంది. గ్రీన్హౌస వాయు
 +
 +
ఉదాగరలకు బ్దధుాలైన టాప ఐదు దేశాలోో ఒకటైన అమెరికాలో తరలసి కారబన్డైయాక్లసడ ఉదాగరలూ ఎకుకవే.
 +
 +
 +
వాతావరణెం, పరావరణ సెంక్షోభెం ఒక బహుమితీయ సమసా, ఇది ఎెందుకు జర్పగుతోెంది? ల్దా దానిా పరిషకరిెంచడెంలో
 +
 +
ఎెందుకు విఫలమవుతన్నాెం? అన దాని గురిెంచి ఒకే కథ్న్ననిా గురితెంచడెం అసాధ్ాెం. వాతావరణెం మరియు పరావరణ
 +
 +
సెంక్షోభాల సాథయి, సమసాలను వాటి ప్రభావానిా అరథెం చసుకోవడెం సామానా ప్రజలకు కషటమే కాదు... నిరోయాతీకెంగా,
 +
 +
అతావసరెంగా వావహరిెంచాలిసన ప్రసుతత తర్పణెంలో ఆ పని చయకుెండా వాకుతల సామరథయనిా పరిమితెం చసుతెంది.
 +
 +
 +
ప్రకృతికి హాని కలిగిెంచ, అధిక కరబన ఉదాగరలకు కారణమయేా జీవన విధాన్నలు ఆధునిక సమాజ్ఞలలో పాతకుపోయాయి.
 +
 +
కొెంతమెంది వాతావరణెం, పరావరణ సెంక్షోభానిా మానవులు ప్రకృతి మధ్ా "సెంబెంధాల సెంక్షోభెం" అని పిలుసాతర్ప.
 +
 +
సుసిథరమైన భవిషాతత కోసెం మనెం ప్రకృతితో సామరసాెంగా మెలగాలని ఆరిథక, వాణజా, ఉతాుదక వావసథలను తదనుగుణెంగా
 +
 +
మారచలిసన అవసరెం ఉెందని వార్ప అెంటార్ప. గత మూడు దశాబ్దిలుగా వాతావరణ సెంక్షోభానిా పరిషకరిెంచడెంలో మానవుల
 +
 +
సమిషిట వైఫలాానికి కారణల్మిటో తొమిీది మెంది పరిశోధ్కుల బృెందెం ఒకటి 2021లో గురితెంచిెంది. ఈ సెంక్షోభానిా తగు
 +
 +
విధ్ెంగా పరిషకరిెంచెందుకు పారిశ్రామిక, ధ్నిక సమాజ్ఞలోో పాతకుపోయిన కొనిా ప్రధాన ప్రపెంచ దృకోకణలను
 +
 +
ప్రశాెంచాలిసన అవసరెం ఉెందని వార్ప వాదిెంచార్ప.
 +
 +
 +
మానవులు జీవ జెంతవులు, మరియు భూగ్రహెం మన ఆవాసము. మనెం ప్రకృతి నుెండ వేర్పగా ఉెండడెం కెంటే మనెం
 +
 +
నిజ్ఞనికి ప్రకృతిలో భాగెం మరియు మన మనుగడ భూగ్రహెంపై ఆధారపడ ఉెంటాము అని తెలుసుకోవాలి. మన ఆెంత్రములోని
 +
 +
సూక్ష్మజీవులు జీరోక్రియకు సహాయపడతాయి, ఇెంకా కొనిా మన చరీెంలో కొెంత భాగానిా కెంపోజ చసాతయి. తేన్టీగలు
 +
 +
మరియు కెందిరీగలు వెంటి పరగ సెంపరకలు మనెం తిన ఆహారనిా ఉతుతిత చయడెంలో సహాయపడతాయి, ఇెంకా చటుో
 +
 +
మరియు మొకకలు CO2 ను గ్రహెంచి మనెం పీలచడానికి అవసరమైన ఆకిసజన్ని బయట్కు పెంపిసాతయి.
 +
 +
అనక దశాబ్దిలుగా వాతావరణ మార్పులను ఎదుర్కనెందుకు కొనిా చరాలు చపటుతన్నా సెంపనా సమాజ్ఞలు శలాజ
 +
 +
ఇెంధ్న్నలతో ముడపడ ఉెండని, ఆరిథకాభివృదిధ సూచీగా అభివృదిధ, పురోగతలపై ఆధారపడని జీవనశైలిని ఇెంకా
 +
 +
ఊహెంచల్కపోతన్నాయి.
 +
 +
 +
సుసిథర ఆరిథక వావసథకు ఆరోగాకరమైన వాతావరణెం అవసరెం. ఆరిథక వృదిధకి సూచికగా - సూథల జ్ఞతీయోతుతిత (GDP)తోపాటు
 +
 +
"సమగ్ర సెంపద" (ఉతుతిత చయబడన, మానవ, సహజ మూలధ్నెం)ను కూడా కలిపి చూడాలనాది ఇపుుడు చాలామెంది
 +
 +
అెంగీకరిెంచ విషయెం. సమగ్ర సెంపదను పరిగణసత అది పరావరణ ఆరోగాానిా కూడా పరిగణనలోకి తీసుకుెంటుెంది.
 +
 +
అెంతేకాకుెండా.. నటి భవిషాత తరల యువత సుసిథరతకు అనుగుణెంగా జ్ఞతీయ ఆరిథక విధాన్నలు ఉన్నాయా ల్దా? అనాదానిా
 +
అెంచన్న వేసెందుకూ ఉపయోగపడుతెంది.
 +
 +
=== అెంతరాతీయ చరచలు ===
 +
ఈ ఏడాది చివరలో ప్రపెంచ న్నయకులు గాోసగౌలో సమావేశమై వాతావరణ మార్పులపై, చైన్నలో పరావరణ సెంక్షోభెంపై
 +
 +
చరచలు జరపనున్నార్ప. ఆ చరచల లక్ష్యాలు ఏమిటి? ఇపుటివరకు ఆ లక్ష్యాల సాధ్న ఎెంత వరకూ అనా అెంశాల గురిెంచి
 +
 +
తెలుసుకుెంటాము.
 +
 +
==== A) వాతావరణ చరచలు ఇపుటివరకు సాధిెంచిెంది ఏమిటి? ====
 +
 +
 +
శాస్త్రవేతతలు మానవ ప్రేరిత వాతావరణ మార్పులను దశాబ్దిలుగా అెంచన్న వేసుతన్నార్ప. వీటిని ఎదుర్కనెందుకు 1992లో
 +
 +
రియో డ జెనీరోలో ఐకారజా సమితి ఫ్రేమవరక కన్ానషన్ ఆన్ క్లోమేట ఛెంజ (UNFCCC) ఒపుెందెం కూడా కుదిరిెంది.
 +
 +
ప్రపెంచాధినతలు ఈ ఒపుెందెంపై సెంతకాలు చశార్ప. 1995 నుెంచి ఏటా కానఫరన్స ఆఫ ద పారీటస (COP)సమావేశాలు
 +
 +
జర్పగుతన్నాయి. వాతావరణ మార్పుల ప్రభావానిా తగిగెంచెందుకు ఏెం చయాలో చరిచెంచడెం, సమసాల పరిష్కకరనికి ఆయా
 +
 +
దేశాలు ఎలాెంటి చరాలు తీసుకోవాలో ప్రతిపాదిెంచడెం ఈ సమావేశాలు ఉదేిశాెం,
 +
 +
 +
2015లో పారిసలో జరిగిన COP21 సమావేశాలోో ప్రపెంచ దేశాధినతలు మొదటిసారిగా, వాతావరణ మార్పులకు
 +
 +
వాతిర్కెంగా విసుషటమైన చరాలు చపటేటెందుకు ఏకగ్రీవెంగా అెంగీకరిెంచార్ప. ప్రపెంచవాాపతెంగా దాదాపు 196 మెంది పాల్గగనా
 +
 +
ఈ సమావేశాలోో భూతాపోనాతిని 2 ° C కెంటే తకుకవకు పరిమితెం °దేశాలు అెంగీకరిెంచాయి, భూతాపోనాతిని 1.5 ° Cకు
 +
 +
పరిమితెం చయడెం మరీ మెంచిదనా అభిప్రయానికి వచాచయి. దాదాపు అనిా దేశాలు తమ గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరలను
 +
 +
పరిమితెం చయడానికి, వాతావరణ మార్పులకు ఉనా కారణలోో తమవెంత భాగసాామాానిా కట్టడ చసెందుకు
 +
 +
అెంగీకరిెంచాయి. ఈ క్రమెంలో ప్రతి దేశెం "జ్ఞతీయెంగా నిరోయిెంచిన సహకారెం (NDC) పేర్పతో నిరిిషట మోతాదులోో కరబన
 +
 +
ఉదాగరలను తగిగసాతమని ప్రతిజా చశాయి. ఐదేళ్ోకు ఒకసారి ఈ ప్రతిజాలను మరిెంత పెెంచాలిస ఉెంటుెంది.
 +
 +
 +
వాతావరణ మార్పులను పరిమితెం చస విషయెంలో పారిస ఒపుెందెంలో రెండు లక్ష్యాలు ఉన్నాయి:
 +
 +
# ఈ శతాబిెం అెంతానికి (2100) భూతాపోనాతిని గరిషటెంగా 2 °C కు పరిమితెం చయడెం... 1.5 °C కే పరిమితెం
 +
 +
చసెందుకు ప్రధానాెం ఇవాడెం.
 +
 +
2. 2050 న్నటికి కరబన ఉదాగరలను ‘నికరెంగా సున్నా’కు చరచడెం.
 +
 +
ప్రపెంచవాాపతెంగా గ్రీన్హౌస వాయువులను 2030 న్నటికి గణనీయెంగా తగిగెంచగలిగితే, తర్పవాతి దశలో భాగెంగా 2050
 +
 +
న్నటికి దేశాలు "నికరెంగా-సున్నా" సాథయికి ఉదాగరలను చరచలి. నికర సున్నా అెంటే వాతావరణెంలోని గ్రీన్హౌస
 +
 +
వాయువులను అవి చర్పతన‍్ెంత వేగెంతోన తొలగిెంచడెం, ల్దా పూరితగా తొలగిెంచడెం. అడవులు, నల, మహాసముద్రాల
 +
 +
దాార వాతావరణెంలోని కారబన్డైయాక్లసడను వేగెంగా తొలగిెంచడెం ల్దా ఇెందుకోసెం కారబన్ కాాపచర టెకాాలజీలను
 +
 +
ఉపయోగిెంచడెం దాార నికరెంగా సున్నా ఉదాగరలను అెందుకోవచ్చచ.
 +
 +
 +
గత కొనిా సెంవతసరలుగా...
 +
 +
* 2005 -2018 మధ్ాకాలెంలో చైన్న కరబన ఉదాగరలు దాదాపు 80 శాతెం పెరిగాయి. ఆరిథకాభివృదిధ ర్టును
 +
 +
పరిగణలోకి తీసుకుెంటే ఈ దశాబిెంలోనూ పెర్పగుదల కొనసాగనుెంది.
 +
 +
* యూరోపియన్ యూనియన్ సభా దేశాలు తమ కరబన ఉదాగరలను 1990తో పొలిసత 2030 న్నటికి 58 శాతెం
 +
 +
వరకూ తగిగెంచెందుకు ప్రయతిాసుతన్నాయి.
 +
 +
* 2005 - 2017 మధ్ా కాలెంలో భారతదేశ ఉదాగరలు దాదాపు 76 శాతెం పెరిగాయి ఆరిథక వృదిధ కారణెంగా చైన్న
 +
 +
మాదిరిగాన 2030 వరకు ఈ ఉదాగరల మోతాదు పెర్పగుతన ఉెంటుెందని భావిసుతన్నార్ప.
 +
 +
* రషాన్ ఫెడర్షన్, ఐదవ అతిపెది గ్రీన్హహస గాాస ఉదాగరిణ, 2020 లో 2030 న్నటికి 30 శాతెం ఉదాగరలు చయాలన
 +
 +
లక్ష్యెంతో తన మొదటి NDC ని సమరిుెంచిెంది.
 +
 +
* యుఎస ఇటీవల 2030 న్నటికి దాని ఉదాగరలను 50-52% తగిగసుతెందని ప్రతిజా చసిెంది.
 +
 +
 +
ఆయా దేశాల ఎన్డీసీల అమలు పాారిస ఒపుెందపు దీరఘకాలిక లక్ష్యాలు న్రవేరతాయా? ల్దా? అనా దానిా
 +
 +
నిరోయిెంచనున్నాయి. గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరల తగిగెంపునకు పెటుటకునా ప్రసుతత లక్ష్యాలనీా న్రవేరితే (జర్పగుతాయో ల్దో
 +
 +
తెలియదు) భూతాపోనాతి 3 ° C వరకూ ఉెండవచ్చచ. 2015 పారిస ఒపుెందెం లక్ష్యెం దీనిా 2 ° Cకు పరిమితెం చయాలనాది
 +
 +
ఇకకడ ప్రసాతవిెంచాలిసన అెంశెం.
 +
 +
 +
దీనిా బటిట చూసత పారిస ఒపుెందెం లక్ష్యాలను చర్పకోవడానికి ప్రసుతత ఎన్డీసీలు సరిపోవు. ప్రపెంచదేశాలు ఐదేళ్ోకు ఒకసారి
 +
 +
తమ ఎన్డీసీలను మరిెంత పెెంచి ఐకారజా సమితికి ప్రతిపాదిెంచాలిస ఉనా విషయెం తెలిసిెందే. దీని ఉదేిశెం ఏమిట్ెంటే..
 +
 +
ప్రతిదేశెం వాయు ఉదాగరల తగిగెంపును ప్రతిష్కటతీకెంగా తీసుకుని పాారిస ఒపుెందెం లక్ష్యాలను అెందుకోవాలనాదే. ఈ
 +
 +
క్రమెంలో ప్రతి దేశెం విభినా లక్ష్యాలను నిర్ిశెంచ్చకుెంటుెంది. ఉదాహరణకు, యూరోపియన్ యూనియన్ తన గ్రీన్హౌస వాయు
 +
 +
ఉదాగరలను 2030 న్నటికి 55 శాతెం, యునైటెడ కిెంగడమ 2035 న్నటికి 78 శాతెం తగిగెంచడానికి కటుటబడాడయి. 2050
 +
 +
న్నటికి నికర సున్నాకి చర్పకోవడానిా ఫ్రాన్స, యూకేలు చట్టపరెంగానూ ఒక అవసరెంగా మారచయి. జపాన్, దక్షిణఫ్రికా,
 +
 +
అరాెంటీన్న, మెకిసకో, యూరోపియన్ యూనియన్లు అనీా 2050 న్నటికి నికరెంగా సున్నా సాథయికి చర్పకోవాలని
 +
 +
లక్షిసుతన్నాయి. 2060 చివరి న్నటికి నికర సున్నాకి చర్పకునెందుకు అెంతకెంటే ముెందు 2030 న్నటికి గరిషటసాథయి ఉదాగరల
 +
 +
సిథతికి చర్పకునెందుకు చైన్న కటుటబడెంది.
 +
 +
 +
పారిస ఒపుెందెం అమలులో ఇపుటికే కొెంత పురోగతి జరిగిెంది. కానీ లక్షిెంచినెంత వేగెంగా మాత్రెం జరగడెం ల్దు. UN
 +
 +
చసిన ఇటీవలి విశ్లోషణ ప్రకారెం NDC లనిాెంటినీ నరవేరితే, శతాబిెం చివరిన్నటికి దాదాపు 2.7 ° C ఉష్ణోగ్రత పెర్పగుదలకు
 +
 +
దారితీసుతెంది.
 +
 +
 +
పరిసిథతి ఇపుుడునా చెందెంగాన కొనసాగితే 2040 న్నటికి భూతాపోనాతి 1.5 ° C కు చర్పకుెంటుెంది. అెంతకెంటే ముెందుగాన
 +
 +
ఈ సాథయికి చర్పకున్నా ఆశచరాెం ల్దు. తగిన చరాలు తీసుకోని పక్ష్ెంలో మరిెంత ఎకుకవయేా అవకాశమూ ఉెంది. భూ
 +
 +
తాపోనాతి 2 ° C పెర్పగుదలతో వచచ ప్రమాదాలు గతెంలో కటిటన అెంచన్నల కెంటే తీవ్రెంగా ఉెంటాయని ఇటీవలి కాలెంలో
 +
 +
జరిగిన పరిశోధ్నలు విసుషటెం చసుతన్నాయి.
 +
 +
 +
పాారిస ఒపుెందెం జరిగిన తర్పవాత 2018 మరియు 2021లలో ఇెంట్ర గవరామెెంట్ల్ పాాన్ల్ ఆన్ క్లోమేట చెంజ (IPCC)
 +
 +
రెండు నివేదికలు విడుదల చసి భూతాపోనాతి పెర్పగుదల 1.5°C ల్దా 2°C కు పెరగడెం మధ్ా ఉనా వాతాాసానిా ఎతిత
 +
 +
చూపిెంది. ఈ నివేదికల ప్రకారెం... భూతాపోనాతి 1.5 - 2 °C వరకూ ఉెంటే లక్ష్ల మెంది జీవనోపాధులు కోలోువడెంతోపాటు
 +
 +
మరణెంచాలిసన పరిసిథతి ఏరుడుతెంది.
 +
 +
 +
భూతాపోనాతి మరిెంత ఎకుకవైతే ప్రతికూల పరిసిథతలు మరిెంత తీవ్రమవుతాయి.
 +
 +
ప్రపెంచవాాపతెంగా వాతావరణ విధాన్నలను నిరీారాెం చయడానికి శలాజ ఇెంధ్న కెంపెనీలు ఎలా లాబ్లయిెంగ చశాయో, పారిస
 +
 +
ఒపుెందానికి మదిత ఇసుతన్నామని చబుతన తమ లాబ్లయిెంగను ఎలా కొనసాగిెంచాయో ఇటీవలి పరిశోధ్నలు కొనిా సుషటెం
 +
 +
చశాయి. ఈ కెంపెనీలు నిరాహెంచిన రజకీయ లాబ్లయిెంగ ఫలితెంగాన పాారిస ఒపుెందెంలో శలాజ ఇెంధ్న్నల వాడకెం
 +
 +
తగిగెంపునకు, డీకారబనైజేషన్ ప్రసాతవన రల్దని అెంచన్న. భూతాపోనాతిని 1.5 - 2° C కు పరిమితెం చయాలెంటే శలాజ
 +
 +
ఇెంధ్న వాడకెం పెరగకూడదని సశాస్త్రీయమైన ఆధారలు ఉనాపుటికీ ఇలా జరగడెం గమన్నరహెం.
 +
 +
అెంతేకాదు... శలాజ ఇెంధ్నెం ఎగుమతి చస అనక దేశాలు చరచలను అడుడకునెందుకు, తదాార నిరోయాల ప్రక్రియను
 +
 +
మెందగిెంపజేసెందుకు ప్రయతాాలు చశాయి. ఈ క్రమెంలో శలాజ ఇెంధ్న్నల ప్రసాతవన కూడా రకుెండా ఉెండెందుకు
 +
 +
సాథనికెంగా రజకీయ ఉద్రికతతలను సృషిటెంచాయి. శలాజ ఇెంధ్న నిలాలు అధికెంగా ఉనా సౌదీ అర్బియా, యుఎస, కువైట,
 +
 +
రష్కా వెంటి దేశాలు చరచలను అడుడకోవడెం, వాతావరణ మార్పులపై జరిగిన పరిశోధ్నలను వివాదాసుదెం చయడాలను
 +
 +
ఇపుటికే గురితెంచార్ప.
 +
 +
 +
సెంపనాదేశాలు తమ గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరలను గణనీయెంగా తగిగెంచ్చకోవడెంలో మాత్రమే కాదు.. తగినెంత ఆరిథక
 +
 +
సాయెం అెందిెంచడెంలోనూ నిరోయాతీకెంగా విఫలమయాాయి. దీెంతో వాతావరణ మార్పులను ఎదుర్కన విషయెంలో
 +
 +
సెంపనా దేశాల న్నయకతాెంపై అపనమీకాలు ఏరుడాడయి. దీనివలో సాారతపూరిత ఉదేిశాలతో కూడన చముర్ప కెంపెనీలు
 +
 +
అభివృదిధ చెందుతనా కొనిా దేశాలలోనూ పటుట సాధిెంచ వీల్రుడెంది.
 +
 +
 +
తదాార ప్రతాామాాయ ఇెంధ్న వనర్పల సాథనెంలో శలాజ ఇెంధ్న్నల వాడకెం మరిెంత పెరిగే అవకాశెం వచిచెంది.
 +
 +
భూతాపోనాతి విషయెంలో సతార, నిరోయాతీక చరా ల్కపోవడెం వలో చాలా దేశాల ప్రభుతాాలు ఆరిథక భారనిా ఎదురోకవాలిస
 +
 +
వసుతెంది. మానవ ప్రేరిత వాతావరణ మార్పుల ఫలితెంగా 2030 న్నటికి ప్రకృతి వైపరీతాాలను ఎదుర్కనెందుకే రోజుకు
 +
 +
దాదాపు 200 కోట్ో డాలర్పో ఖ్ర్పచ అవుతెందని ఒక అెంచన్న. ప్రకృతి వైపరీతాాల తీవ్రత పెరగడెంతోపాటు తరచూ
 +
 +
సెంభవిెంచడెం, వాతావరణెం తీర్పతెనుాలోో వచచ మార్పులు మానవ ఆరోగాెం, జీవనోపాధి, ఆహారెం, నీర్ప, జీవవైవిధ్ాెం, ఆరిథక
 +
 +
వృదిధ వెంటి వాటిపై ప్రతికూల ప్రభావెం పడనుెంది.
 +
 +
==== B) జీవవైవిధ్ా చరచలు ఇపుటివరకు ఏమి సాధిెంచాయి? ====
 +
జీవవైవిధ్ాతకు ఆరిథక, జీవ, సామాజిక విలువలు ఎనోా ఉనాపుటికీ చాలాకాలెంగా మారకట ఆరిథక విలువను మాత్రమే
 +
 +
పరిగణలోకి తీసుకుెంటున్నార్ప.
 +
 +
 +
జీవవైవిధ్ాత పరిరక్ష్ణ మానవాళి మొతాతనికి సెంబెంధిెంచిన విషయమని అెంతరాతీయ సాథయిలో తొలిసారి గురితెంచిన ద
 +
 +
కన్ానషన్ ఆన్ బయలాజికల్ డైవరిసటీ (సీబ్లడీ) ఒపుెందెం రియో డజెనీరోలో 1993లో ప్రపెంచదేశాలు అెంగీకరిెంచెందుకు
 +
 +
ప్రతిపాదిెంచార్ప. ఈ ఒపుెందెం పరావరణ వావసథలు, జ్ఞతలు మరియు వితతన్నలు వెంటి జనుా వనర్పలను వరితసుతెంది.
 +
 +
 +
2010లో, కన్ానషన్ ఆన్ బయలాజికల్ డైవరిసటీ సభుాలు ‘‘జీవవైవిధ్ాెం కోసెం వ్యాహాతీక ప్రణళిక 2011-2020’ ను
 +
 +
ప్రతిపాదిెంచిెంది. జీవవైవిధాానిా దాని దాార ప్రజలకు అెందే లాభాలను కాపాడెందుకు అనిా దేశాలు చరాలు తీసుకోవాలని
 +
 +
ఈ పదేళ్ో కారాక్రమ ప్రణళికను ఆమోదిెంచార్ప. ఇెందులో భాగెంగా ‘ఐచీ’ బయోడైవరిసటీ టారగటస పేర్పతో 20 ప్రతిష్కటతీకమైన
 +
 +
వాసతవిక లక్ష్యాలను అెంగీకరిెంచార్ప.
 +
 +
 +
అయితే 2020 న్నటికి కూడా ఈ ‘ఐచీ బయో డైవరిసటీ లక్ష్యాలు వేటిని పూరితగా అెందుకోల్దు. జీవవైవిధ్ాత నష్కటనికి
 +
 +
కారణలను పరిషకరిెంచ లక్ష్యెంతో చాలా లక్ష్యాలకు మితమైన ల్దా పేలవమైన పురోగతి ఉనాటుో విశ్లోషణలు చూపుతన్నాయి.
 +
 +
ఫలితెంగా జీవవైవిధ్ాతకు నషటెం కొనసాగుతన ఉెంది.
 +
 +
 +
2021లో, కన్ానషన్ ఆన్ బయలాజికల్ డైవరిసటీకి సెంబెంధిెంచిన 15 వ కానఫరన్స ఆఫ పారీటస సమావేశాలు చైన్నలోని
 +
 +
కునిాెంగలో ప్రరెంభమవుతాయి. 2022లో పూరతవుతాయి.
 +
 +
 +
జీవవైవిధ్ాత పరిరక్ష్ణకు కొతత ఫ్రేమవరకను ఏరుటు చసుకోవడెం, కొతత లక్ష్యాలను నిర్ిశెంచ్చకోవడెం ఈ సమావేశాల లక్ష్యెం.
 +
 +
కన్ానషన్ ఆన్ బయలాజికల్ డైవరిసటీకి అదనెంగా జీవవైవిధ్ాతకు సెంబెంధిెంచి మరో ఐదు ఇతర సమావేశాలు కూడా ఉన్నాయి.
 +
 +
 +
జీవ వైవిధ్ాెంపై కన్ానషన్తో పాటు సాెంప్రదాయాలు, తడ భూములపై రమసర కన్ానషన్, మైగ్రేట్రీ కన్ానషన్తో సహా అడవి
 +
 +
జెంతవుల జ్ఞతలు (CMS), అెంతరిెంచిపోతనా జ్ఞతల వాణజాెంపై సమావేశెం (CITES), ఆహారెం మరియు వావసాయెం
 +
 +
మరియు ప్రపెంచ వారసతాెం కోసెం మొకకల జనుా వనర్పలపై అెంతరాతీయ ఒపుెందెం కన్ానషన్ (WHC) వెంటి మరో ఐదు
 +
 +
జీవవైవిధాానికి సెంబెంధిెంచినవి ఉన్నాయి. జీవవైవిధ్ాెం నషటెంపై ఈ అనక అెంతరాతీయ సమావేశాలు ఉనాపుటికీ, ఏదీ న్రవేర
 +
 +
ల్దు.
 +
 +
 +
వాతావరణ మార్పు, జీవవైవిధ్ాత నషటెం అన రెండు సమసాల మధ్ా ఉనా సెంబెంధాలను గురితెంచి తదనుగుణెంగా లక్ష్యాలు
 +
 +
చరాలను అభివృదిధ చయడెం ప్రభుతాాలు ప్రరెంభిెంచడెం చాలా అవసరెం.
 +
 +
=== వాతావరణ మార్పు, పర్యావరణ సంక్షోభం ప్రభావం ఏంటి... ===
 +
 +
 +
ఈ విభాగంలో మనం ప్రపంచవాాపతంగా వివిధ ప్రంతాలోో మనిషి ఆరోగాం, జీవనోపాధి, పర్యావరణ వావసథలు జీవవైవిధాంపై
 +
 +
వాతావరణ మార్పు, పర్యావరణ సంక్షోభం ప్రభావం ఏంటో స్థథలంగా తెలుసుకందం. ఈ ప్రభావాలన్నీ తీసుకనీ చరాల
 +
 +
మీద ఆధారపడి ఉంటాయి.
 +
 +
==== ....మనిషి ఆరోగాం, జీవనోపాధి? ====
 +
 +
 +
వాతావరణ మార్పు మనిషి ఆరోగాానిీ పాడుచేస్తంది. వాతావరణ సంబంధిత ఒత్తతడిని పంచి, వాాధులు, గాయాలు మరియు
 +
 +
మరణం, పోషకాహారలోపం వసుతన్నీయి. ఇవన్నీ కర్పవు, హరికేన్లో, వరదల వలో సంభవిసుతన్నీయి. వేడి పరిగేకొద్దీ ముప్పు
 +
 +
పర్పగుతంది. వాతావరణ మార్పు వలో అంటువాాధులు స్కే అవకాశం ఎకువవుతంది. ఉష్ణోగ్రత 1.5 న్లండ 2° C లేద
 +
 +
ఇంకా ఎకువ పరిగితే జంతవులు లేద ప్పర్పగుల న్లంచి మనిషికి స్కే వాాధులు అంటే.. మలేరియా, డంగ్యా జవర్యలు
 +
 +
ఎకువవుతాయి. ఉదహరణక కెన్నడలో వాతావరణ మార్పుతో లైమ్ డిసీజ్ పరిగిందని పరిశోధనలోో తేలంది.అనిీ ప్రంతాలోో
 +
 +
ఆరిథకవృదిిపై వాతావరణ మార్పు ప్రభావం చూపంది.
 +
 +
 +
"వన్-హెల్త" విధాన్ననిా ఉపయోగిెంచడెం దాార మహమాీరిని తగిగెంచవచ్చచ. కోవిడ -19 వెంటి వాాధులు జెంతవులను
 +
 +
మానవులకు వాాపిసుతెంది. దీనిని మానవ-వనాప్రణులను మరియు పశువుల-వనాప్రణ పరసుర చరాలు పరిమితెం చయడెం
 +
 +
దాార నిరోధిెంచవచ్చచ. "వన్-హెల్త" విధానెంలో, విసతృత శ్రేణ నిపుణులు అనుభవెం మరియు నైపుణాెం - ప్రజ్ఞరోగాెం,
 +
 +
జెంతవుల ఆరోగాెం, మొకకల ఆరోగాెం మరియు పరావరణెం - మెర్పగైన ప్రజ్ఞరోగా ఫలితాలను సాధిెంచడానికి ఈ దిశగా
 +
 +
పని చసవారితో చరెండ. "వన్-హెల్త" విధానెం మానవ ఆరోగా విపతతలను నివారిెంచడానికి ఉపయోగిెంచవచ్చచ
 +
 +
ఉదా. కోవిడ-19 లాగా.
 +
 +
 +
అట్వీ నిరూీలన వెంటి పరావరణ వావసథ క్షీణతను ఆపడెం మరియు తిపిుకొట్టడెం, మొకకలను కాపాడుతెంది వైదా
 +
 +
పరిశోధ్నలకు విలువైనది మరియు జూనోటిక్స వాాధి మహమాీరి ప్రమాదానిా కూడా తగిగసుతెంది.
 +
 +
 +
భూతాపం 1.5 న్లంచి 2 ° C, అంతకంటే ఎకువ పరిగితే ఉషణ ‌మండలాలు, దక్షిణారిగోళంలోని ఉషోమండలాలోోని దేశాల
 +
 +
ఆరిథక వృదిిపై వాతావరణ మార్పు ఎకువ ప్రభావం చూపన్లంది. ప్రపంచవాాపతంగా అనిీ ప్రంతాలోో 2015 న్లంచే ఉష్ణోగ్రత
 +
 +
1.5 డిగ్రీలు పరిగింది. నిర్పపేదలపై వాతావరణ మార్పు ప్రభావం మరీ ఎకువ. భూతాపానిీ 1.5 డిగ్రీలక పరిమితం చేస్తత
 +
 +
2050 న్నటికి కొనిీ కోట్ో మందికి వాతావరణ సంబంధిత ముప్పు తప్పుతంది.
 +
 +
 +
వాతావరణ మార్పు వలో కలగే వలసలు పరగడానిీ మనం ప్రతాక్షంగా చూసుతన్నీం. యూఎన్ రెఫ్యాజీ ఏజెన్నీ తెలపన వివర్యల
 +
 +
ప్రకారం, వలసదర్పలు, అంతరగతంగా నిర్యశ్రయులైన వార్ప (ఐడీపీలు), దేశం లేనివార్ప వాతావరణ సంక్షోభం
 +
 +
మొదటివర్పసలో ఉన్నీర్ప. చాలామంది వాతావరణ హాటస్పుటలలో ఉంటున్నీర్ప. వాత్తరేక వాతావరణంలో ఉండందుక
 +
 +
వారికి వనర్పలు ఉండవు. భారీఎతతన వానలు, ద్దరఘకాల కర్పవు, ఎడార్పలుగా మారడం, పర్యావరణ విధవంసం, సముద్రమట్టం
 +
 +
పరగడం, తపాన్లల లాంటి ప్రకృత్త విపతతల వలో ఇపుటికే రెండు కోట్ో మంది ఇళ్లో వదిలే తమ దేశాలోో వేరే ప్రంతాలక లేద
 +
 +
వేరే దేశాలక ఏటా వెళ్లతన్నీర్ప. 2020 చివరిన్నటికి 104 దేశాలోోని 70 లక్షల మంది అంతకముందు సంభవించిన విపతతల
 +
 +
వలో నిర్యశ్రయులయాార్ప. ఐడీపీలు ఎకువగా ఉనీ ఐదు దేశాలు.. అఫ్గగనిస్పథన్ (11 లక్షలు), భారత్ (9.29 లక్షలు), పాకిస్పథన్
 +
 +
(8.06 లక్షలు), ఇథియోపయా (6.33 లక్షలు), స్థడాన్ (4.54 లక్షలు). 2017లో ప్రకృత్త విపతతల వలో 15 లక్షలు మంది
 +
 +
అమెరికన్లో తాతాులకంగా లేద శాశవతంగా దేశంలో వేరే ప్రంతాలక వలస వెళ్లోర్ప.
 +
 +
==== ....ఆహార భ్రదత? ====
 +
 +
 +
ఆహార భ్రదత అంటే, ప్రజలందరికీ అనిీవేళలా భౌత్తక, స్పమాజిక, ఆరిథకంగా తగినంత, సురక్షిత, పోషకాహారం లభంచాల.
 +
 +
అది వారికి నచిి ఉండాల, వార్ప చుర్పగాగ, ఆరోగాంగా జీవించేందుక సరిపోవాల. పర్యావరణ సంక్షోభంతో మిత్రకీట్కాలు,
 +
 +
బలమైన మటిట లేక ఆహార భ్రదత కొరవడుతోంది. పర్పగుతనీ పోషకాహార అవసర్యలన్ల భూమి తీరిలేకపోతోంది. పర ‌సుతత
 +
 +
పరిస్థథతలోో ఇది మరింతగా కొనస్పగన్లంది.
 +
 +
 +
భూతాపం, మార్పతనీ వరషపాతం, తీవ్ర వాతావరణ పరిస్థథతల వలో ఇపుటికే ఆహార భ్రదత ప్రభావితమైంది. వాతావరణ
 +
 +
మార్పులతో కొనిీ ప్రంతాలోో పంట్ దిగుబడులు తగాగయి, మరికొనిీచోట్ో పరిగాయి. ఆఫ్రికాలోని పొడిభూములు, ఆస్థయా,
 +
 +
దక్షిణ అమెరికాలోని పరవ ‌త ప్రంతాలోో ఆహార భ్రదతన్ల వాతావరణ మార్పు ప్రభావితం చేస్తంది.
 +
 +
 +
స్పమాజిక మరియు ర్యజకీయ అంశాలనూ వాతావరణ మార్పులు ప్రభావితం చేసుతన్నీయి. పశ్చిమ ఆఫ్రికాలోని కొనిీ
 +
 +
ప్రంతాలు ఇందుక ఉదహరణ. సహేల్ భూములు ఎడార్పలుగా మారడంతో పశువుల కాపర్పలు తమ పశువుల మేత కోసం
 +
 +
దక్షిణానికి వలస వెళ్లతన్నీర్ప. ద్దంతో అకుడి రైతలు, పశువుల కాపర్పలతో వీరికి గొడవలవుతన్నీయి. ఫలతంగా హంస
 +
 +
భయంతో, ఆహారకొరత వసుతందని, ఆహార భ్రదత ఉండదనీ కారణాలతో పొలాలన్ల వదిలేస్థ వెళ్లోపోతన్నీర్ప.
 +
 +
 +
1.5 ° C పర్పగుదల కంటే 2° C పరిగితే ఆహార అందుబాటు ఎకువ తగుగతంది. ముఖ్ాంగా సహేల్, దక్షిణాఫ్రికా, మధాధర్య,
 +
 +
మధా యూరప్, అమెజాన్ ప్రంతాలోో జోన్, వరి, గోధుమ, దిగుబడి తగిగంది. సబ-సహారన్ ఆఫ్రికా, ఆగేీయాస్థయా, మధా,
 +
 +
దక్షిణ అమెరికాలలో ఇతర చిర్ప ధాన్నాల దిగుబడి తగిగంది.
 +
 +
 +
యూరప్ దక్షిణ ప్రంత, మధాధర్య ప్రంతాలోో వాతావరణ మార్పుల ప్రత్తకూల ప్రభావంతో పంట్లు, పశువుల దిగుబడి
 +
 +
తగగడంతో పాటు వాటిని వదిలేయాలీ వస్తంది కూడా.
 +
 +
 +
ఉష్ణోగ్రతలు పరగడంతో పశువుల మేత అందుబాటు, వాాధుల వాాపత, న్నటివనర్పల అందుబాటున్ల బటిట పశువులపై పర ‌భావం
 +
 +
పడుతంది. వావస్పయంలోని ప్పర్పగులు, వాాధులలోనూ వాతావరణ మార్పుల వలో ప్రభావాలు కనిపసుతన్నీయి. 1.2 - 3.5°C
 +
 +
ఉష్ణోగ్రత పరిగితే ఆహార భ్రదత, అందుబాటు ప్రభావితమవుతాయని అంచన్న. అదే 3 - 4°C పరిగితే బాగా ఎకువ, 4 °C
 +
 +
మరియు అెంతకన్నా పరిగితే విపతత సంభవిస్పతయి. కారబన్డైయాకెసీడ గాఢత పరగడంతో ప్రధాన చిర్ప ధాన్నాలలోని
 +
 +
పోషకాలు, ప్రోటీన్లో తగుగతాయి. దంతో ఆహార, పోషకాల భద్రతపై ప్రభావం పడుతంది.
 +
 +
==== .... న్నటి భద్రత? ====
 +
జలవనర్పలోో న్నణాత (కాలుషా స్పథయి), డిమాండు, అందుబాటున్ల బటిట న్నటిభద్రతన్ల లెకిుస్పతర్ప.
 +
 +
 +
పర్యావరణ సంక్షోభం వలో తాగున్నటి వనర్పలు అంతరించిపోవడంతో పర్యావరణ వావసథలపై ఒత్తతడి పర్పగుతోంది.
 +
 +
ప్రపంచ జన్నభాలో 80% ఇపుటికే న్నటిభద్రత విషయంలో తీవ్ర ముప్పు ఎదుర్ుంటోంది. వాతావరణ మార్పుల వలో వర్యషల
 +
 +
తీర్ప మారడం వలో న్నటి అందుబాటుపై ప్రభావం పడి, న్నటి భద్రతక ముప్పు ఏరుడుతందనేది సుసుషటం. ఉషో పరవత ప్రంతాలోో
 +
 +
వరషపాతం పర్పగుతండగా, సమశీతోషో మండలాలోో వాతావరణ మార్పుల వలో తగుగతోంది. 2017లో దదప్ప 220 కోట్ో
 +
 +
మంది ప్రజలక రక్షిత తాగున్నర్ప అందలేదు. నద్దతీర్యలోో నివస్థసుతనీ 200 కోట్ో మంది న్నర్ప అందక ఇబబంది పడుతన్నీర్ప.
 +
 +
అకుడ అందుబాటులో ఉనీ తాగున్నటి కంటే 40% ఎకువ అవసరం ఉంది. ఆఫ్రికా, ఆస్థయా ఖ్ండాలోోని కొనిీ దేశాలోో ఈ
 +
 +
అవసరం 70% కంటే ఎకువ ఉంది.
 +
 +
 +
సవచఛమైన తాగున్నర్ప అందుబాటులో లేకపోవడం ఆహార భ్రదత సమసా కూడా. మంచిన్నళోన్ల ప్రపంచవాాపతంగా ప్రధానంగా
 +
 +
స్పగున్నర్పగా వాడుతన్నీర్ప. దాదాపు 1.2 బిలియన్ ప్రజలు తీవ్రమైన నీటి కొరత మరియు కొరత వావసాయానికి సవాలు
 +
 +
ప్రెంతాలోో నివసిసుతన్నార్ప. గత శతాబీ కాలంగా జన్నభా వృదిి, పారిశ్రామిక, వావస్పయ పన్లలు, జీవన ప్రమాణాలు
 +
 +
పరగడంతో ప్రపంచవాాపతంగా న్నటికి డిమాండు పరిగింది. ప్రపంచవాాపతంగా చితతడి నేలలు అంతమవుతన్నీయి, దంతో
 +
 +
ప్రపంచంలోని చాలా ప్రంతాలోో న్నటి న్నణాత దెబబత్తంటోంది.
 +
 +
==== .....భూమి ఆధారిత జీవవైవిధాం, పర్యావరణ వావసథలు? ====
 +
పర్యావరణ వావసథలు భూమికి ప్రణాధారం. మానవజాత్తకి, ఇతర జీవజాతలకూ ఇవే ఆధారం. గత కొనిీ దశాబాీలుగా
 +
 +
మన్లషులు సహజ ప్రకృత్త వావసథలన్ల విసతృతంగా, శరవేగంగా మార్పసుతన్నీర్ప. భూమి మార్పు వలో మన్లషుల ఆయుుః
 +
 +
ప్రమాణాలు ఆరిథకాభవృదిి పరిగాయి. కాన్న అనిీ ప్రంతాలు, అనిీ వర్యగల వర్ప ద్దని ప్రయోజన్నలు పొందలేదు. చాలామందికి
 +
 +
నషటం కలగింది. భూమి ప్రసుతత, భావి మానవ క్షేమానిీ ఎంతవరక తటుటకంటుందనే విషయానిీ పటిటంచుకోకండా ఆరిథక,
 +
 +
స్పమాజిక, స్పంకేత్తక అభవృదిి ముందుక వెళ్లోపోయింది.
 +
 +
 +
కొనిీ జాతలు అంతరించే రేటు స్పధారణం కంటే కొనిీ వందలరెటుో పరిగింది. వాతావరణ మార్పు వలో కొనిీ జాతల
 +
 +
మన్లగడక ముపు ఏరుడింది. భూతాపోనీత్త రెండు డిగ్రీలు పరిగితే 20-30% వృక్ష, జంతజాతలు అంతరిస్పతయి. భూతాపం
 +
 +
ఇంకా పరిగితే ఈ రేటు ఇంకా ఎకువవుతంది. దదప్ప 5 లక్షల జాతలక ద్దరఘకాల మన్లగడక అవసరమైన ఆవాస్పలు లేవు.
 +
 +
వాటి ఆవాస్పలన్ల ప్పనర్పదిరించకపోతే కొనిీ దశాబాీలోోనే అవన్నీ అంతరించే ప్రమాదం ఉంది.
 +
 +
 +
ఉష్ణోగ్రత 2 °C పరిగితే పర్యావరణ వావసథలలోని 13% రూపాంతరం చందుతాయి. ఉదహరణక రెయిన్ ఫ్గరెస్టట న్లంచి
 +
 +
సవన్నీ వావసథలు అయిపోతాయి. రెండు డిగ్రీలు పరిగితే ఈ మార్పు 20-38%, న్నలుగు డిగ్రీలు పరిగితే 35% ఉంటుంది.
 +
 +
 +
భూతాపోనీత్త వలో వాతావరణ ప్రంతాలు మారతాయని, ఉషోప్రంతాలోో కొతతగా వేడి వాతావరణం ఏరుడట్ం వలో
 +
 +
కారిిచుిలు పరిగి కరవు ప్రంతాలూ ఎకువవుతాయనడంలో అన్లమానం లేదు.
 +
 +
 +
2020లో ప్రపంచవాాపతంగా ఉనీ భూ ఉపరితలంలో న్నలుగోవంత దదప్ప సహజ ంగానే పనిచేస్థత, దని జీవవైవిధాం
 +
 +
చాలావరక బాగానే ఉంది. ఈ ప్రంతం చాలావరక పొడి, చలోటి లేద పరవత ప్రంతాలోో ఉండట్ంతో మానవ జన్నభా తకువ
 +
 +
ఉండి మార్పు కూడా తకువగానే ఉంది.
 +
 +
==== ....సముద్రాలు మరియు మతీయజాతలు ? ====
 +
సముద్రాలు అపార జీవవైవిధా నిలయాలు. ఇకుడ స్థక్షమజీవుల న్లంచి సముద్ర క్షీరదల వరక అన్నీ ఉంటాయి. కాన్న
 +
 +
సముద్రాలోో మూడింట్ రెండంతలు మనిషివలో ప్రభావితమయాాయి. అత్తగా చేపలవేట్, తీరప్రంతాలోోన్ల, సముద్రాలోో కూడా
 +
 +
మౌలక సదుపాయాలు పంచడం, నౌకాయానం, సముద్రాల ఆమీోకరణ లాంటివాటితో నషటం వాటిలుోతోంది. 2015లో మొతతం
 +
 +
సముద్ర చేపలోో మూడోవంతన్ల అధికంగా వేటాడార్ప. ద్దనివలో చేపలు తగిగపోయి, ఆహారభదర ‌తక ముప్పు కలుగుతోంది.
 +
 +
తీరప్రంతాలోో ఎర్పవుల వాడకం వలో చేపలనేవి లేని 400క పైగా డడజోన్లో ఏరుడాాయి. వాటి విసీతరోం 2.45 లక్షల చదరప్ప
 +
 +
కిలోమీట్ర్పో. అంటే అది ఈకెవడార్ లేద యూకే కంటే పదీది. 2021లో ఫ్లోరిడాలో వదిలేస్థన ఎర్పవుల పాోంటు వలో న్నచు
 +
 +
పరిగిపోయి ట్న్లీలకొద్దీ చేపలు మరణంచాయి.
 +
 +
 +
సముద్రాలోో పాోస్థటక్ కాలుషాం 1980 న్లంచి పదిరెటుో పరిగింది. పాోస్థటక్ వార్యథలోో 60-80% సముద్రాలోోనే ఉంటున్నీయి.
 +
 +
పాోస్థటక్ అనిీ సముద్రాలోో, అనిీ లోతలోో ఉండి కెరటాలోోనూ కనిపస్తంది. సముద్రాలోో పాోస్థటక్ వార్యథల వలో పర్యావరణంపై
 +
 +
ప్రభావం పడుతంది. వీటిని చాలా చేపజాతలు, సముద్ర జంతవులు త్తనేస్పతయి. చేపలజాతలు, తీరప్రంత పర్యావరణం
 +
 +
తీవ్రంగా దెబబత్తంటుంది. సముద్రాలోో పరిగే గడిా న్లంచి అడుగు భాగంలో ఉండ అడవులు కూడా భూతాపం వలో ఎకువగా
 +
 +
నషటపోతాయి.
 +
 +
 +
ప్రసుతతం భూమీీద ఉనీ సముద్రాలు ప్రపంచవాాపతంగా విడుదలవుతనీ కరబన ఉదగర్యలోో 30 శాతానిీ, వాతావరణంలో ఉనీ
 +
 +
అధిక వేడిని శోషించుకంటున్నీయి. ద్దంతో సముద్రాల ఉష్ణోగ్రత పర్పగుతోంది. 1993 న్లంచి సముద్రాలు వేడకేు రేటు
 +
 +
రెటిటంప్ప కంటే ఎకువైంది. ఫలతంగా పగడప్ప దిబబలు ధవంసం కావడం, కొంతమేర సముద్రజీవాలు అంతరించడం లాంటివి
 +
 +
జరిగాయి. వాతావరణ మార్పు మరియు 1.5 °C వది మునుపటి కెంటే 10 నుెండ 30 శాతెం వరకు తగుగతెందని అెంచన్న
 +
 +
వేయబడెంది, మరియు 2°C కెంటే ఒక శాతెం తకుకవ వేడెకకడెం (అెంటే 99 శాతెం 2 ° C వేడ వది పగడపు దిబబలు పోతాయి)
 +
 +
పగడపు దిబబలకు ముఖ్ాెంగా హాని కలిగిసాతయి.
 +
 +
 +
సుమార్ప 40 శాతెం ప్రపెంచ జన్నభా తీరనికి 100 కిమీ (60 మైళ్లు) లో నివసిసుతన్నార్ప. ప్రపెంచెంలోని దాదాపు 10 శాతెం
 +
 +
సముద్ర మటాటనికి 10 మీట్రో కెంటే తకుకవ ఉనా తీరప్రెంతాలలో జన్నభా నివసిసుతెంది. వాతావరణ మార్పు వలో
 +
 +
సముద్రమటాోలు పర్పగుతన్నీయి, సముద్రజలాలు వేడకుతన్నీయి, కరబనడై ఆక్లసడ శోషణ వలో మరింత ఆమీోకరణం
 +
 +
అవుతన్నీయి. ఉష్ణోగ్రత పర్పగుదలన్ల 2°C కంటే తకువ స్పథయిలో ఉంచిన్న, ప్రపంచంలోని అనిీ ప్రంతాలోో ఉండవార్ప,
 +
 +
ముఖ్ాంగా తీరప్రంత వాసులు సముద్రాలోో జరిగే మార్పులక అలవాటు పడాలీ ఉంటుంది. సముద్ర ఉష్ణోగ్రతలు పరగడం
 +
 +
వలో చాలావరక సముద్రజాతలు తమ ప్రవరతనన్ల, ఉండ ప్రంతాలన్ల మార్పికన్నీయి.
 +
 +
 +
సముద్ర ఉష్ణోగ్రతలు వేడెకకడెం వలో, అనక సముద్ర జ్ఞతలు వాటి ప్రవరతనను మరియు సాథన్ననిా మార్పచకున్నాయి, వివిధ్
 +
 +
జ్ఞతలతో కలవడెం, పరావరణ వావసథలకు అెంతరయెం కలిగిెంచడెం మరియు వాాధి వాాపిత ప్రమాదానిా పెెంచ్చతెంది.
 +
 +
 +
గత మరియు భవిషాతత గ్రీన్హహస వాయు ఉదాగరల కారణెంగా అనక మార్పులు శతాబ్దిలుగా తిరిగి పొెందల్నివి సహస్రాబ్దిలు,
 +
 +
ముఖ్ాెంగా సముద్ర ప్రసరణలో మార్పులు, మెంచ్చ పలకలు మరియు ప్రపెంచ సముద్ర మట్టెం.
 +
 +
=== పదకోశెం ===
 +
'''అనుసరణ:''' ఇతర పరిసిథతలకు సరిపోయేలా సర్పిబ్దటు, మార్పులు, వృదిధ చయడెం.
 +
 +
'''కారబన్ బడెాట:''' నిరిిషట కాలెంలో ఒక దేశెం, కెంపెనీ, సెంసథ అెంగీకరిెంచిన అతిపెది కారబన్డైయాక్లసడ మొతతెం.
 +
 +
'''కారబన్ డయాక్లసడ (CO2):''' ఒక భాగెం కారబన్, రెండు భాగాల ఆకిసజన్ కలిగిన వాయువు కారబన్ డయాక్లసడ.
 +
 +
'''కానఫరన్స ఆఫ పారీటస (COP):''' యునైటెడ నషన్స ఫ్రేమవరక కన్ానషన్ ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ అమలుపై సమీక్ష్, పరావేక్ష్ణలకు
 +
 +
నిరోయాతీకమైన అధికారలు గల సెంసథ.
 +
 +
'''డీకారబనైజిెంగ:''' విదుాదుతుతితకి అతితకుకవ కరబన ఉదాగరలు కల వనర్పలను వాడట్ెం దాార కారబన్డైయాక్లసడ ఉదాగరలను
 +
 +
తగిగెంచడెం. దీనివలో వాతావరణెంలోకి తకుకవ మొతాదులో గ్రీన్హౌస వాయువులు విడుదలవుతాయి.
 +
 +
'''ఆరిథక అభివృదిధ:''' ఆరిథక వృదిధ అెంటే ఒక మారకటలో ఉతుతిత అయేా వసుత, సవలు ఎకుకవ కావడెం. (ఉదాహరణకు ఒక దేశ
 +
 +
ఆరిథక వావసథ). ఆరిథక అభివృదిధని సూథల జ్ఞతీయోతుతిత (జీడీపీ) రూపెంలో కొలుసాతర్ప.
 +
 +
'''ఈకిాటీ:''' అెంతరాతీయ పరావరణ చటాటలోో.. ‘‘అెందరికీ సమానమైన.. కానీ భినామైన బ్దధ్ాతలు’’ అనాది ఒక సిదాధెంతెం.
 +
 +
ప్రపెంచసాతయి పరావరణ విధ్ాెంసానిా ఎదుర్కన విషయెంలో అనిా దేశాల బ్దధ్ాత ఉనాపుటికీ ఆ బ్దధ్ాత అెందరికీ
 +
 +
సమానెంగా మాత్రెం ఉెండదని ఈ సిదాధెంతెం చబుతెంది.
 +
 +
'''దోపిడీ/శోషణ:''' సెంత ప్రయోజన్నల కోసెం ఇతర్పలను ల్దా ఇతర్పలకు చెందిన వాటిని అన్నాయెంగా ఉపయోగిెంచడెం. ఇలా
 +
 +
ఉపయోగిెంచ వాటిపై శ్రదధ కూడా పెట్టకపోవడెం.
 +
 +
'''అెంతరిెంచిపోవడెం:''' ఏదైన్న జీవజ్ఞతిలో చిట్టచివరిది కూడా మరణెంచినపుుడు ఆ జీవజ్ఞతి అెంతరిెంచిపోయిెందని అెంటాము.
 +
 +
ఆ చిట్టచివరి జీవెం మరణెంచిన క్ష్ణెం నుెంచ అది మొదలవుతెంది.
 +
 +
'''GDP:''' సూథల జ్ఞతీయోతుతిత అనది ఒక దేశెంలో నిరిిషట సమయెంలో వసుత, సవల ఉతుతిత దాార జోడెంచిన విలువను
 +
 +
కొలిచెందుకు ఉపయోగిెంచ ప్రమాణకమైన కొలత.
 +
 +
'''గ్రీన్లాాెండ మెంచ్చ పలక:''' గ్రీన్లాాెండ ఉపరితలెంలో దాదాపు 79 శాతెం భాగానిా ఆక్రమిెంచిన విసాతరమైన మెంచ్చభాగెం. దీని
 +
 +
విసీతరోెం దాదాపు 1,710,000 చదరపు కిలోమీట్ర్పో. అెంటారికటిక తర్పవాత ఇదే అతిపెది మెంచ్చ పలక.
 +
 +
'''గ్రీన్హౌస వాయువులు:''' యునైటెడ నషన్స ఫ్రేమవరక కన్ానషన్ ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ (UNFCCC)తోపాటు, కోాటో ప్రోటోకాల్
 +
 +
కూడా గురితెంచిన ఆర్ప గ్రీన్ హౌస వాయువులు.. కారబన్ డైయాక్లసడ, మీథేన్, నైట్రస ఆక్లసడ, హైడ్రోఫ్లోరో కారబన్స,
 +
 +
పెరఫ్లోరోకారబన్స, సలఫర హెకాసఫోోరైడ.
 +
 +
'''సాథనిక ప్రజలు:''' ‘‘సాథనికులు’’ అనాదానిా ఐకారజా సమితి విభాగెం ఏదీ అధికారికెంగా నిరాచిెంచల్దు. సాధారణ నిరాచనెం
 +
 +
ప్రకారెం.. మాత్రెం సాథనికులు అెంటే.. ఒక దేశెం ల్దా భౌగ్లళిక ప్రెంతెంలో భినాజ్ఞతలు, ప్రతెంఆలకు చెందిన వార్ప
 +
 +
విచచసెందుకు ముెందుగాన అకకడ ఉనా మునుపటి తరల వారసులు. కొతతగా వచిచన వార్ప ఆక్రమణ, వృతిత, వలస వెంటి
 +
 +
అనక కారణల సాయెంతో ఆధిపతాెం చలాయిెంచడెం మొదలుపెటాటర్ప. ప్రపెంచవాాపతెంగా 70 దేశాలోో సుమార్ప 37 కట్ో
 +
 +
మెంది సాథనికులు ఉన్నారని అెంచన్న.
 +
 +
'''పారిశ్రామిక విపోవెం:''' ఆధునిక చరిత్రలో, పారిశ్రామిక విపోవెం అనది వావసాయెం, చతివృతతల ఆధారిత ఆరిథక వావసథ నుెంచి
 +
 +
పరిశ్రమ, యెంత్రాలచ ఆధిపతాెం చలాయిెంచ దశగా జరిగిన మార్పు ప్రక్రియ. ఇది 18వ, 19వ శతాబ్దిలలో జరిగిెంది.
 +
 +
'''ఇెంట్ర గవరామెెంట్ల్ పాాన్ల్ (IPCC)ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ:''' ఐకారజా సమితికి చెందిన భినాదేశాల సెంసథ ఈ
 +
 +
ఇెంట్రగవరామెెంట్ల్ పాాన్ల్ ఆన్ క్లోమెటఛెంజ మానవ ప్రేరిత వాతావరణ మార్పులపై శాస్త్రీయ, ఆబ్జాకిటవ్ సమాచారనిా
 +
 +
అెందిసుతెంది. వాతావరణ మార్పుల సహజ, రజకీయ, ఆరిథక ప్రభావాలు, నష్కటలు, సాధ్ామైన ప్రతిసుెందనలను
 +
 +
ప్రతిపాదిసుతెంది.
 +
 +
'''తకుకవ కారబన్:''' వాతావరణెంలోకి విడుదలయేా కారబన్డైయాక్లసడ మోతాదు సాపేక్ష్ెంగా తగేగలా చస ల్దా కారణెం కావడెం.
 +
 +
తటుటకోవడెం(మిటిగేషన్): తీవ్రత, ప్రమాదెం ల్దా బ్దధ్లను తగిగెంచెందుకు తీసుకున చరా.
 +
 +
'''జ్ఞతీయెంగా నిరధరిెంచిన కాెంట్రిబ్యాషన్స (ఎన్డీసీ):''' యునైటెడ నషన్స ఫ్రేమవరక కన్ానషన్ ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ (UNFCCC)
 +
 +
కిెంద ఒకోక దేశెం తగిగెంచాలని నిరోయిెంచిన గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరలు
 +
 +
'''వాతిర్క ఉదాగరలు:''' వాతావరణెం నుెంచి కారబన్ డైయాక్లసడను తొలగిెంచెందుకు చపటేట చరాలోో ఒకదానిా వాతిర్క ఉదాగరలని
 +
 +
పిలుసాతర్ప.
 +
 +
'''పారిస ఒపుెందెం:''' పారిస ఒపుెందెం అనది వాతావరణ మార్పులపై చట్టబదధమైన అెంతరాతీయ ఒపుెందెం మార్పు, దీనిా
 +
 +
2015లో సీాకరిెంచార్ప.
 +
 +
'''కాలుషాెం:''' కాలుషాెం అనది మానవ చరాల దాార పుట్టవచ్చచ. ఉదాహరణకు మహా సముద్రాలోోని చతత ల్దా వావసాయెం
 +
 +
దాార కొటుటకుపోయే రసాయన్నలు.
 +
 +
'''శాస్త్రీయ విపోవెం:''' 16 మరియు 17 వ శతాబ్దిలలో ఆలోచనలోో వచిచన మార్పు. ఈ కాలెంలో సైన్స... తతాశాస్త్రెం,
 +
 +
సాెంకేతికతలకు భినాెంగా ఒక సెంత విభాగెంగా ఎదిగిెంది. ఈ కాలెం ముగిస సమయానికి యురోపియన్ న్నగరకతకు
 +
 +
కేెంద్రబిెందువుగా క్రైసతవ మతెం సాథనెంలో సైన్స నిలిచిెంది.
 +
 +
'''ఉష్ణోగ్రతల మారిుడ:''' డగ్రీల సలిసయస (C) నుెంచి ఫారన్హీట (° F):1°C          =          1.8°F
 +
 +
1.2°C      =          2.6°F
 +
 +
1.5C        =          2.7°F
 +
 +
2C          =          3.6°F
 +
 +
2.5C        =          4.4°F
 +
 +
3C          =          5.4°F
 +
 +
3.5C        =          6.2°F
 +
 +
4C          =          7.2°F
 +
 +
4.5C        =          8.1°F
 +
 +
5C          =          8.8°F
 +
 +
6C          =          10.8°F
 +
 +
=='''భాగము - 2'''==
 +
=== వివిధ సందర్భాలు మరియు మార్భాలు 1 ===
 +
వివిధ ఉష్ణోగ్రత పెర్పగుదల దృశ్యయలు ఏమిటి మరియు వాతావరణ ఉప్శమన మార్భాల యొకక భవిషయత్తి, ముందునా సవాళ్లు
 +
 +
మరియు అనిశ్చిత్తలు?
 +
 +
==== A. వాతావరణ నమూనాలు & గ్రీన్హౌస్ వాయువులో అంచనా వేసిన మార్పులు ఉద్గార్భలు మరియు వాతావరణ ====
 +
 +
==== ఉష్ణోగ్రత ====
 +
"క్లుమేట్స మోడల్స్" అనేవి అధునాతన కంప్యయటర్ అనుకరణలు, ఇవి భవిషయత్తిలో భూమి యొకక వాతావరణంపై గ్రీన్హౌస్
 +
 +
వాయు ఉద్గార్భలలో మార్పుల ప్రభావాలను విశ్లుషంచడానిక్త ఉప్యోగిస్తిర్ప. వాతావరణ మార్పులను తగిాంచడానిక్త విధానాలు
 +
 +
మరియు స్తంకేతికతలను ఎలా ఉప్యోగించవచ్చి ప్రిశోధంచడానిక్త వీటిని కూడా ఉప్యోగించవచ్చి. వాతావరణం మార్పు
 +
 +
తగిాంచడం అంటే గ్రీన్హౌస్ వాయువుల ఉద్గార్భలను తగిాంచడానిక్త లేద్గ నిరోధంచడానిక్త చేసే ప్రయతాాలు అని సూచిసుింది.
 +
 +
తాజా IPCC నివేదిక, శ్యస్త్రీయత నమూనాల ఆధారంగా వాతావరణ మార్పు కోసం ఐదు స్తధయప్డే సందర్భాలు అందించింది.
 +
 +
CO2 మరియు ఇతర గ్రీన్హౌస్ వాయువుల స్తాయని బటిి ఉద్గార్భల ప్రిణామాలను బటిి తదుప్రి దశ్యబ్దాలలో ఇవి "చాలా
 +
 +
తకుకవ" నుండి "చాలా ఎకుకవ" వరకు ఆశ్చంచదగిన విధంగా భూమి వేడెకేక స్తాయని వివరిస్తియ.
 +
 +
జ్నాభా, భూ వినియోగం, వాణిజ్యం మరియు పెట్లిబడిలో మార్పులను, విధానాలు, మన వయక్తిగత ఆహార్భలు మరియు
 +
 +
ఉద్గార్భలను నియంత్రంచడానిక్త ఇపుుడు తీసుకునా ప్రయతాాలను బటిి ప్రిణామాలు కూడా మార్పతూ ఉంటాయ.
 +
 +
* "చాలా ఎకుకవ" ఉద్గార్భల సందర్భాలలో, ప్రప్ంచం కారబన్-ఇంటెని్వ మారాంలో కొనస్తగుత్తంది. ఇపుుడు ఉనా  CO2 ఉద్గార్భలను ప్రసుిత స్తాయల నుండి 2100 నాటిక్త మూడు రెట్లు పెరగడానిా మరియు శతాబాం చివరిక్త 3.3  - 5.7 °C మధయ వేడెకకడం మనం చూస్తిము.
 +
* " అధక " ఉద్గార్భల సందర్భాలలో, CO2 ఉద్గార్భలను అరికటిడానిక్త చాలా తకుకవ చరయ తీసుకొనబడుతాయ,  CO2 ఉద్గార్భలు ప్రసుిత స్తాయల నుండి 2100 నాటిక్త రెటిింపు కావడం మరియు శతాబాం చివరినాటిక్త 2.8 -  4.6 °C వేడెకకడం మనం చూస్తిము.
 +
* "ఇంటర్మీడియట్స" ఉద్గార్భల సందర్భాలలో, CO2 ఉద్గార్భలు శతాబాం మధయ వరకు ఇపుుడు ఉనా స్తాయలో  ఉంటాయ మరియు తర్పవాత నెమీదిగా తగుాతాయ. మనం 2100 నాటిక్త 2.1-3.5 °C వేడెకకడం చూస్తిము.
 +
* "తకుకవ" ఉద్గార్భల సందర్భాలలో, ప్రప్ంచం 2020 లో CO2 ఉద్గార్భలు ప్రిమితం చేయడానిక్త చరయ తీసుకోవడం  ప్రారంభిసుింది. 2075 నాటిక్త CO2 ఉద్గార్భలు నికర సునాాక్త చేర్పకుంటాయ మరియు 2100 నాటిక్త 1.3 - 2.4  °C మధయ వేడెకకడం జ్ర్పగుత్తంది.
 +
* " చాలా తకుకవ "ఉద్గార్భల సందర్భాలలో, CO2 ఉద్గార్భలు 2020 నుండి వేగంగా తగుాతాయ మరియు 2050  సంవత్రం నాటిక్త నికర-సునాాక్త చేర్పకుంటాయ. మనం శతాబాం ముగిసే సమయానిక్త 1.0 - 1.8°C వేడెకకడం  చూస్తిము.
 +
 +
==== B. సవాళ్లు మరియు ట్రేడ్-ఆఫలు ====
 +
IPCC ద్గార్భ వివరించబడిన అనిా సందర్భాలలో, 2040 నాటిక్త 1.5 °C వేడెకేక అవకాశం ఉంది. ఇది ప్రసుిత కాలంతో
 +
 +
పోలిసేి సహజ్ మరియు మానవ వయవసాలకు పెరిగిన ప్రమాద్గనిా సూచిసుింది. ఏదేమైనా, 2 °C లోప్ల లక్షయం ఉంచడం కూడా
 +
 +
ర్భబోయే దశ్యబాంలో ఉతుతిి చేయబడే ఉద్గార్భల స్తాయపై చాలా ఆధారప్డి ఉంట్లంది మరియు 2 ° C వేడి తకుకవ ఉద్గార్భల
 +
 +
సందర్భాలలో మాత్రమే నివారించబడుత్తంది.
 +
 +
సుదూర విధానం, స్తంకేతికత మరియు ప్రవరిన మార్పులు లేకుండా, ప్రప్ంచం 3 °C క్త వేడెకకడం లేద్గ ఇంకా ఎకుకవకు
 +
 +
చేర్పకుంట్లంది. 3 °C ఉనా ప్రప్ంచం ప్రసుితానిక్త చాలా భినాంగా ఉంట్లంది: తీవ్రతతో ఉష్ణోగ్రత వేడి తరంగాలు మరియు
 +
 +
కర్పవు, హంస్తతీక త్తఫానులు, వరషపాతం మరియు వరదల యొకక మరింత సుషిమైన ప్రమాద్గలు వస్తియ. ఇది ప్రప్ంచం
 +
 +
అంతటా చ్చట్టి ఉనా ప్ర్భయవరణ వయవసాలు మరియు సమాజాలకు తీవ్రమైన ప్రిణామాలను కలిగిసుింది.
 +
 +
వాతావరణం మరియు ప్ర్భయవరణ సంక్షోభానిా ఎలా ప్రిషకరించాలో నిరోయంచడం ప్రాథమికంగా కోర్పకునేది ఏవైనా
 +
 +
సందర్భాలలో అంతర్మునంగా ఉనా సవాళ్లు మరియు ర్భజీలను అరాం చేసుకోవడం. ఈ సవాళ్లు మరియు ర్భజీలను బ్దగా అరాం
 +
 +
చేసుకోవడానిక్త, ఇకకడ మనము గ్లుబల్స వారిీంగ్ను 1.5 ° C క్త ప్రిమితం చేయాలని అంతర్భాతీయంగా అంగీకరించిన పారిస్
 +
 +
ఒప్ుందం లక్ష్యయనిా అనేాషస్తిము.
 +
 +
గ్లుబల్స వారిీంగ్ను 1.5 ° C క్త ప్రిమితం చేయడానిక్త, కారబన్ డయాక్ల్డ్ యొకక ప్రసుిత ప్రప్ంచ ఉద్గార్భలను 2030 నాటిక్త
 +
 +
సగం తగిాంచాలి్న అవసరం ఉంది మరియు ప్రప్ంచవాయప్ింగా 2050 సంవత్ర్భనిక్త నికర-సునాా CO2 ఉద్గార్భలను
 +
 +
చేర్పకోవాలి, అలాగే మీథేన్ మరియు నైట్రస్ ఆక్ల్డ్ వంటి ఇతర గ్రీన్హౌస్ వాయు ఉద్గార్భలలో ఎకుకవ తగుాదల స్తధంచడం.
 +
 +
ఈక్తాటీని ప్రిగణనలోక్త తీసుకోవడం అంటే ధనిక దేశ్యలు పేద దేశ్యల కంటే తమ ఉద్గార్భలను ఎకుకవగా తగిాంచడం.
 +
 +
ఒక ఆందోళన ఏమిటంటే, శక్తి వినియోగంలో పెదా తగిాంపులు పారిశ్రామిక, ధనిక దేశ్యలలో జీవన ప్రమాణాలను
 +
 +
తగిాంచగలవు, అలాగే పేద దేశ్యలలో జీవన ప్రమాణాలను మెర్పగుప్రిచే స్తమర్భాయనిా ప్రిమితం చేస్తియ. పేద దేశ్యలలో జీవన
 +
 +
ప్రమాణాలను మెర్పగుప్రచడానిక్త కొనిా సందర్భాలోు శక్తి వినియోగం మరియు సమరావంతమైన స్తంకేతికత మరియు ప్రజా
 +
 +
సేవలలో పెట్లిబడి వంటి అంశ్యలలో పెర్పగుదల అవసరం అవుత్తంది.   
 +
 +
ఇటీవలి చేసిన అంచనాల ప్రకారము ప్రప్ంచంలోని శక్తి అవసర్భలను తగిాంచేడానిక్త అధక వినియోగం బ్దగా తగిాంచబడం
 +
 +
వలన అందరికీ మంచి జీవన ప్రమాణాలను స్తధంచవచిని చేపుుత్తనాాయ. దీనిని ప్రిషకరించడానిక్త కొనిా అవసరమైన
 +
 +
మార్భాలు ఇందులో ఉనాాయ:   
 +
 +
# గాలి, సౌర, మరియు సమాంతరంగా, శ్చలాజ్ ఇంధన శక్తి ఉతుతిిలో పెట్లిబడి తగిాంచడం మరియు తొలగించడం  వంటి తకుకవ మరియు కారబన్ లేని స్తంకేతికతల నుండి సాచఛమైన శక్తి ఉతుతిిని పెంచడం.
 +
# సమరావంతమైన స్తంకేతికతలు మరియు మౌలిక సదుపాయాలలో పెట్లిబడి పెటిడం (ఇను్లేటెడ్ భవనాలు, ప్రజా  రవాణా).
 +
# అందరిక్త సరసమైన ఇంధన సేవలకు తగినంత ప్రాప్యతను నిర్భధరించ్చకోవడం (అనగా ప్రజ్లకు అవసరమైన అనిా  విషయాలు వంట, తాప్న, శీతలీకరణ, రవాణా మరియు కమూయనికేషన్్ వంటి వాటి కోసం శక్తిని ఉప్యోగించడం)  అదే సమయంలో సంప్నుాల అధక వినియోగానిా తగిాంచడం.
 +
# మరింత ప్రాంతీయ మరియు కాలానుగుణ కూరగాయలు మరియు ప్ండుతో ఆరోగయకరమైన ఆహార్భలకు  ఎంచ్చకోవడం (వయవస్తయం నుండి ఉద్గార్భలు తగిాంచడానిక్త).
 +
# ప్రిరక్షణ మరియు పునర్పదధరణ ద్గార్భ వాతావరణం వయవసాల నుండి కారబన్ను తొలగించడం.
 +
 +
 +
ఒక అధయయనంలో పారిస్ ఒప్ుందం లక్ష్యయనిా చేధంచడానిక్త 50% అవకాశం ఉందని, 90% ప్రప్ంచంలోని మిగిలిన బొగుా
 +
 +
నిలాలు తప్ునిసరిగా భూమిలో ఉండాలి మరియు శ్చలాజ్ ఇంధనం వెలిక్తతీతలో కొతి పెట్లిబడులు పెటికూడదు.
 +
 +
ప్రప్ంచ సహకారం లేకపోవడం, అలాగే అధక కారబన్ జీవనశైలి వంటివి 1.5 °C క్త ప్రిమితమైన ఉష్ణోగ్రత యొకక సిారతాానిా
 +
 +
స్తధంచడానిక్త అడడంకులు. పారిస్ ఒప్ుందం NDCలలోని అనిా ప్రసుిత ప్రతిజ్ఞలు చేయాలనుకునాా వేడెకకడానిా 1.5 ° C
 +
 +
ప్రిమితం చేయడానిక్త అవి సరిపోవు మరియు పారిస్ ఒప్ుందం లక్ష్యయలకు మించి లేద్గ మానవాళిక్త సురక్షితంగా భావించే
 +
 +
వంటి వాటిక్త బదులుగా 3 °C వేడెకకడానిక్త ద్గరితీసుింది.
 +
 +
==== C. ప్రతికూల ఉద్గార్భల గురించి అంచనాలు ====
 +
పైన ఉనా తకుకవ మరియు చాలా తకుకవ ఉద్గార్భల సంధర్భాలలో శతాబాం రెండవ భాగంలో కొంత స్తాయ గ్రీన్హౌస్ వాయువుపై
 +
 +
"నెగటివ ఎమిషన్్" టెకాాలజీ ద్గార్భ తొలగింపుపై ఆధారప్డతాయ. వాతావరణం నుండి CO2 తొలగించడం వంటి
 +
 +
భవిషయత్తిలో నిరూప్ంచబడని స్తంకేతికతల వాగాానం వాతావరణ మార్పులను ప్రిషకరించడానిక్త ఈరోజు తీసుకోవాలి్న
 +
 +
చరయలను ఆలసయం చేసుిందని చాలా మంది శ్యస్త్రవేతిలు ఆందోళన చందుత్తనాార్ప. గతంలో, శక్తివంతమైన ప్రిశ్రమలు శ్చలాజ్
 +
 +
ఇంధన వినియోగానిా కొనస్తగించడానిక్త భవిషయత్తి స్తంకేతికతల వాగాానానిా ఉప్యోగించాయ. 'కారబన్ కాయప్ిర్' వంటి
 +
 +
స్తంకేతికతలు ఇంకా కొలవలేని స్తాయలో ఉనాయ, కాబటిి స్తంకేతికతలపై ఆధారప్డవచాి అనే ముఖ్యమైన ప్రశాలు
 +
 +
తలెత్తిత్తనాాయ.
 +
 +
==== D. టిప్ుంగ్ పాయంట్లు - తదనంతర పరిణామాల ఊహకు సాధ్యమా? ====
 +
భవిష్యత్తును పూరిుగా అంచనా వేయడం సైన్స్‌కూ సాధ్యం కాదు. వాతావరణం మార్పుతో జీవించడం అంటే అనిశ్చితితో
 +
 +
జీవించడం. ఫ్యయడ్‌బ్యయక్‌ లూప్స్‌, టిప్పంగ్‌ పాయంట్లను ఉదాహరణగా తీసుకుని మన వాతావరణానికి సంబంధంచిన
 +
 +
భవిష్యత్తుపై నెలకొనన అనిశ్చితిని ఈ విభాగంలో తెలుసుకుందాం.
 +
 +
 +
ఒక గాలసు నీరు ఒలికిపోయందనుకుందాం. గాలస్‌లో ఉనన నీటిపై ఒలికిపోయన నీరు ఆధారపడి ఉంటందననది మనకు తెలుసు.
 +
 +
ఒక దశవరకూ నీటిని గాలస్‌లోకి పోయవచ్చి. పూరిుగా నిండిన తరువాత ఒలికిపోవడం మొదలవుత్తంది. ఈ దశను టిప్పంగ్‌
 +
 +
పాయంట్‌అని అనవచ్చి. ఒకసారి ఒలికిపోయన నీటిని మళ్లల గాలస్‌లోకి చేరిడం దాదాపు అసాధ్యం. వాతావరణ మారుపలకు
 +
 +
సంబంధంచి కూడా ఇలా ఓ టిప్పంగ్‌పాయంట్‌ఉంది.
 +
 +
 +
వాతావరణానికి సంబంధంచిన టిప్పంగ్‌పాయంటల... వెనకుు మళ్లలేని దశను సూచిసాుయ. వాతావరణ మారుపల ఉమమడి
 +
 +
ప్రభావం వలల పూరవస్థితికి తేలేని నష్టాలుగా పరిణమిసుుంది. ఇది డోమినోస్‌ మాదిరిగా ప్రపంచమంతా వరుసగా
 +
 +
జరిగిపోత్తంది. ఒకుసారి టిప్పంగ్‌ పాయంట్‌ను చేరుకునానమా... వరుస సంఘట్నలు మొదలవుతాయ. పరయవసానంగా
 +
 +
చాలా మంది ప్రజలకు, జీవజంత్తవులకూ భూమ్మమద నివస్థంచలేని పరిస్థిత్తలు ఏరపడతాయ.
 +
 +
 +
సుమారు రండు దశాబ్యాల క్రితం ఐపీసీసీ ఈ టిప్పంగ్‌ పాయంట్లనన ఆలోచనను ప్రవేశపెటిాంది. ధ్రువ ప్రంతాలోలని
 +
 +
(గ్రీన్్‌లాయండ్‌, అంటారిుటికా) మంచ్చ కరిగిపోవడం జరిగందుకు అవకాశమునన ఒక టిప్పంగ్‌ పాయంట్‌. దీనివలల
 +
 +
కాలక్రమంలో సముద్రమటాాలు ఎనోన మ్మట్రల ఎత్తుకు పెరుగుతాయ. చాలా సంవత్ర్భల తర్పవాత కాని భూమి సగట
 +
 +
ఉష్ణోగ్రతలు 1.5 డిగ్రీ సెలిసయస్‌ వరకూ పెరిగితే గ్రీన్్‌లాయండ్‌ మంచ్చ పలక మొతాునికే మాయమైపోవచ్చినని మోడల్స్‌
 +
 +
సూచిసుునానయ. 2021 జూలైలో సంభవించిన వడగాడుప గ్రీన్్‌లాయండ్‌మంచ్చ పలకలో అమెరికా రాష్ట్రం ఫ్లలరిడా మొతుమ్మమద
 +
 +
రండు అంగుళాలు (ఐదు సెంటీమ్మట్రుల) మందంతో నీరు నింపగల సాియలో మంచ్చ కోలోపయందుకు కారణమైంది. ఇదంతా
 +
 +
ఒకే ఒకు రోజులో జరగడం గమనారహం. ఆరిుటిక్‌లో ఇపపటికే మంచ్చ వేగంగా తగిిపోతోంది. ఇది కాసాు భూతాపోననతి రండు
 +
 +
డిగ్రీ సెలిసయస్‌కు చేరుకుంటే ఈ ప్రంతంలోని మంచ్చ మొతుం కరిగిపోయందుకు 10 - 35 శాతం అవకాశం ఉననటల
 +
 +
సూచిస్ుంది.
 +
 +
 +
టిప్పంగ్‌ పాయంట్‌కు ఇంకో ఉదాహరణ అమెజాన్్‌ వంటి వరాారణాయలోల జరిగ విసృ‍్్‌ుత సాియ విధ్వంసం. భూమ్మమది
 +
 +
జీవజాత్తలు పదింటిలో ఒకదానికి ఆలవాలమైన ఈ అమెజాన్్‌అడవుల విసీురోం 40 శాతం వరకూ తగిడం నుంచి 20 శాతం
 +
 +
ఫ్లరసా్‌కవర్‌తగిడం మధ్యలో టిప్పంగ్‌పాయంట్‌ఉందని అంచనా. 1970 నుండి ద్గద్గపు 17 శ్యతం కోలోుయంది, మరింత
 +
 +
ఎకుకవ ప్రాంతాలు పోత్తనాాయ. ప్రతి నిమిషం మానవ చేసే అటవీ నిరూీలన కారణంగా.
 +
 +
 +
మంచ్చపలకలు కరిగిపోవడం, అట్వీ విసీురోం కరిగిపోవడం, యుగాలనాటి గడడకటిాన మంచ్చ కరిగిపోవడం సముద్రాలోలని జల
 +
 +
ప్రవాహాల తీరులో మారుపలు (లేదా వీటి మేళ్వింపులతో) వంటివనీన టిప్పంగ్‌పాయంట్‌దగిరపడుతండటానిన సూచించే
 +
 +
ఫ్యడ్‌బ్యయక్‌లూప్స్‌అని అంటారు శాస్త్రవేతులు. వీటి కారణంగా వాతావరణ మారుపలు మరినిన ఎకుువయయలా వరుస ప్రభావాలు
 +
 +
కనిప్సాుయ.
 +
 +
 +
ఇలాంటిదానికి ఒక ఉదాహరణను ఆరిుట్క్‌ ప్రంతంలో చూడవచ్చి. ఇకుడి గడడకటిాన యుగాల నాటి మంచ్చముదాలోల
 +
 +
గ్రీన్్‌హౌస్‌వాయువు మ్మథేన్్‌పెదా ఎత్తున నిలవ చేయబడి ఉంది. భూతాపోననతి కారణంగా ఈ మంచ్చ కరిగితే ఇందులోని మ్మథేన్్‌
 +
 +
వాతావరణంలోకి చేరుత్తంది. దీనివలల గ్రీన్్‌హౌస్‌వాయు ఉదాిరాలు మరింత పెరిగి మంచ్చ కరిగ వేగం పెరుగుత్తంది. అదే
 +
 +
సమయంలో కొనిన ఇతర పరిణామాలూ ఆప్డానిక్త అస్తధయం కాని ఒక విష చక్రంలో చికుకకుంట్లనాాయ.
 +
 +
 +
ఈ ఫ్యడ్‌బ్యయక్‌లూప్స్‌ఏవీ వరుసగా జరిగ సంఘట్నలు కావు. కచిితంగా ఇలాగ జరుగుతాయని అంచనా వేయడమూ కష్ామే.
 +
 +
సైన్స్‌అంచనా వేయని రీతిలోనూ కనిప్ంచే అవకాశం ఉంటంది.
 +
 +
 +
ఈ ఫీడ్బ్దయక్ లూపలు “నాన్-లీనియర్”, అనగా అకస్తీత్తిగా మరియు ఊహంచని విధంగా వేగవంతం చేయవచ్చి మరియు
 +
 +
సైన్్ అంచనా వేయగలిగే విధంగా ఉతునామవుత్తందిఈ అనిశ్చిత్తల కారణంగా, మనము ఇప్ుటికే టిప్ుంగ్ పాయంటును
 +
 +
ప్రేరేప్ంచే ప్రమాదం ఉంది. ఇది తిర్పగులేని మార్పులకు ద్గరితీసి నివాసయోగయం కాని గ్రహం వదా ముగుసుింది.
 +
 +
వాతావరణ మారుపల ప్రభావానిన ఎదుర్కునే విష్యంలో రానునన పదేళ్లల చాలా కీలకం. వాతావరణ మారుపల కారణాలు,
 +
 +
ప్రభావలపై సమాచారం కలిగి ఉండట్ం దావరా ప్రసుుతం మెరుగైన నిరోయాలు తీసుకునే వీలేరపడుత్తంది. అయతే భవిషయత్తిను
 +
 +
ఊహంచడం ఎప్ుటికీ స్తధయం కాదు. మనం తీసుకుంటనన చరయల కంటే వాతావరణ మారుపల వేగం ఎకుువగా ఉంటంది.
 +
 +
గతం ఆధారంగా భవిష్యత్తును అంచనా వేసే అవకాశమూ లేదు. ఈ ప్రకారంగా చూసేు భవిష్యత్తు అనేది పూరిు అసందిితతో
 +
 +
కూడుకుననదనే చెపాపలి.
 +
 +
 +
ఈ విష్యాలనీన అసౌకరయంగా అనిప్ంచవచ్చి. (విష్యాలనీన అదుపుతప్ప ఉనానయనన భావన) కానీ ఇందులోనూ మనకు
 +
 +
ఒక అవకాశం ఉంది. ఈ సంక్షోభానిన అడుడకునేందుకు ఇంకా సమయం మిగిలే ఉంది... ఇపుపడే చరయ తీసుకోవడం ముఖ్యం.
 +
 +
=== 7. ఇపపటికే తీసుకునన చరయలేమిటి? ===
 +
పాయరిస్‌ ఒపపందం కుదిరి ఆరేళ్లల అవుతోంది. కరబన ఉదాిరాల తగిింపునకు, జీవవైవిధ్యత నష్టాల పరిహారానికి దేశాలు
 +
 +
ఇపపటివరకూ ఎలాంటి చరయలు తీసుకునానయో? ఇంకా ఎలాంటి చరయలు తీసుకోవాలిస ఉందో? ఈ విభాగంలో చూదాాం.
 +
 +
==== శకిు ప్రివరిన... ====
 +
రానునన దశాబాకాలంలో తీసుకోవాలిసన అతి ముఖ్యమైన చరయ విదుయదుతపతిుకి శ్చలాజ ఇంధ్నాలకు దూరంగా పునరుతపతిు
 +
 +
వనరుల వైపు మళ్లడం. పునర్పతాుదక వృదిధ అయతే ప్రప్ంచం శ్చలాజ్ ఇంధనాల నుండి దూరంగా ఉండటానిక్త
 +
 +
కారణమౌత్తంది. అదే సమయంలో పునర్పతాుదక ఇంధన లభయత పెరగడం వలు మొతిం శక్తిలో మొతిం వృదిధక్త ద్గరితీసుింది.
 +
 +
ఇపపటివరకూ పునరుతపతిు ఇంధ్నాలు విసుుతంగా అందుబ్యటలో ఉనాన అవి శ్చలాజ ఇంధ్న వినియోగానిన భరీు చేయలేదు.
 +
 +
కానీ మొతుం విదుయత్తు వినియోగం పెరిగందుకు కారణమైంది. అందరికీ కాలుష్య రహిత, చౌక ఇంధ్నం లభంచడం అనేది
 +
 +
అట ఉతపతిు, ఇట వినియోగం రండింటిలోనూ పూరిుసాియ మారుపతోనే సాధ్యం. 2030 నాటికి బొగుి వినియోగానిన 70
 +
 +
శాతం తగిించాలంటే పవన, సౌర శకుుల విదుయదుతపతిు ఐదు రటల పెరగాలిస ఉంది. ప్రపంచవాయపుంగా రానునన దశాబా
 +
 +
కాలంలోనే ఇది జరగాలి. శ్చలాజ ఇంధ్నాల సాినంలో పునరుతపతిుకి వీలయయ ఇంధ్న వనరులను వాడేలా చేయడానిక్త బ్యగా
 +
 +
డబ్బబ ఖ్రుి అవుత్తంది. కానీ వాతావరణ మారుపలను ఎదుర్కునే విష్యంలో అంతిమంగా పరిస్థిత్తలను తటాకునే దాని కంటే
 +
 +
చౌక.
 +
 +
 +
తకుువ కరబన ఉదాిరాలునన ఆరిిక వయవసివైపు మళ్లడం, నగరాలోల పెట్రోల్స మరియు డీజిల్స ఆధారిత వాహనాల వలు కలిగే
 +
 +
వాయు కాలుష్యం తగిాంచడం వంటి పరిణామాల కారణంగా ఆరిిక, ఆరోగయ లాభాలు తెచిిపెడుత్తంది.
 +
 +
 +
సౌర, పవన విదుయచఛకిులు ఇపుపడు బొగుి, గాయస్‌ఆధారిత విదుయత్‌కేంద్రాల కంటే చౌక అయపోయాయ. ఇపపటివరకూ ఎపుపడూ
 +
 +
లేనంత తకుువ ధ్రలకే స్లార్‌ప్రజెకుాలు విదుయత్తును అందిసుునానయ.
 +
 +
 +
పాయరిస్‌ఒపపందం అమలులో విదుయత్తు వయవసి తాలకూ మౌలిక సదుపాయాల ముందసుు మూత లేదా ఇతర అవసరాలకు
 +
 +
వాడుకోవడం జరగాలిస ఉంది. శ్చలాజ ఇంధ్న ఆధారిత వయవసిలను వాటి జీవితకాలం ముగిసేంతవరకూ కొనసాగించడం వలల
 +
 +
భూతాపోననతిని 1.5 నుంచి 2 డిగ్రీ సెలిసయస్‌మధ్యకు పరిమితం చేయాలనన పాయరిస్‌ఒపపంద లక్ష్యం నెరవేరే అవకాశం
 +
 +
లేదని ఇపపటికే పలు అధ్యయనాలు సపష్ాం చేశాయ.
 +
 +
 +
భూతాపోననతిని నిలువరించేందుకు, సుస్థిర అభవృదిిని సాధంచేందుకు సవచఛమైన ఇంధ్న సరఫరా మరింత ఎకుువ కావడం
 +
 +
చాలా ముఖ్యం. ఈ సవచఛ ఇంధ్నాలు ఇన్్‌ డోర్‌, ఔట్‌ డోర్‌కాలుష్టయనిన తగిించి సమాచారం, దీపకాంత్తలు, నీటి పంప్ంగ్‌
 +
 +
వంటి కీలకమైన సేవలనూ అందుబ్యటలోకి తేవడం దావరా పేదరికం తగిాంచే సమరధత కలిగి ఉంట్లంది.
 +
 +
 +
ఇంధ్న సామరాియనిన మెరుగుపరచడం, సమరితను పెంచడం దావరా 2040 నాటికి కారబన్్‌డైయాక్ససడ్‌ఉదాిరాలను 40 శాతం
 +
 +
వరకూ తగిించవచ్చినని అంచనా. ఇందుకోసం రవాణా (విదుయత్తు వాహనాల వంటివి) రంగంతోపాట, గృహోపకరణాల,
 +
 +
పారిశ్రమల సామరియం పెరగాలి. ఈ క్రమంలో ప్రపంచవాయపుంగా కుటంబ్యలు ఏడాదికి దాదాపు 50000 కోట్ల డాలరల వరకూ
 +
 +
విదుయత్తు బిలులలు ఆదా చేయగలవని అంచనా. (వేడి, వంట్, ఇంధ్న, రవాణాల కోసం విదుయత్తు, సహజవాయువుల వాడకం
 +
 +
దావరా).
 +
 +
==== పరిరక్ష్ణ మరియు పునరుదిరణ... ====
 +
వాతావరణ మారుపలు, జీవవైవిధ్యత నష్ాం, భూమి నాశనం కావడం, గాలి, నీటి కాలుష్యం అనీన ఒకదానితో ఒకటి సంబంధ్ం
 +
 +
ఉననవే. ఈ సంబంధాలను గురిుంచడం అనూహయ పరిణామాలేవీ జరగకుండా తగిన చరయలు తీసుకోవడం రానునన దశాబ్యాలోల
 +
 +
కీలకమైన సవాలు కానుంది.
 +
 +
 +
జీవ ఇంధ్న సరఫరాకు సాినిక పంట్లను నాశనం చేస్థ ఒకే కరమైన పంట్లు పండించడం, లేదా పునరుతపతిు ఇంధ్న వయవసిల
 +
 +
రూపకలపన కోసం పరాయవరణ వయసవిల విధ్వంసం వంటివి జరకుుండా జాగ్రతు పడాలి.
 +
 +
 +
ఆ ప్రంతాలకు సహజమైన మొకులు, చెటల నాట్డం దావరా అట్వీ విసీురోం పెదా ఎత్తున పెరిగలా చేయడం అదే సమయంలో
 +
 +
జీవైవిధ్యత నష్టాలు, నేల సారం, గాలి, నీటి కాలుష్టయలను కూడా అడ్రస్‌చేయడం అవసరం.
 +
 +
 +
పరాయవరణ వయవసిల పునరుదిరణ అడవులు, సముద్రాలు, నేల కారబన్్‌డైయాక్ససడ్‌ను పీలుికునే సామరాియనిన పెంచ్చత్తంది.
 +
 +
ప్రసుుతం ప్రకృతి దావరా పీలుికోబడుత్తనన కారబన్్‌డైయాక్ససడ్‌దాని సామరియంలో సగం మాత్రమే. నేల, సుముద్ర ఆధారిత
 +
 +
వయవసిలు ఈ భారానిన సమంగా మోసుునానయ. మిగిలిన కారబన్్‌డైయాక్ససడ్‌ వాతావరణంలోనే ఉండిపోతండట్ం
 +
 +
భూతాపోననతికి కారణమవుతోంది.
 +
 +
 +
శ్చలాజ ఇంధ్నాలు, పరిశ్రమల దావరా వెలువడుత్తనన కారబన్్‌ డైయాక్ససడ్‌లో ప్రసుుతం అడవులు పావువంత్తను
 +
 +
పీలుికోగలుగుత్తనానయ. మరింత ఎకుువ మోతాదులను పీలుికునే సామరియం వీటికి ఉంది.
 +
 +
 +
జీవవైవిధ్యత నష్ాం, గ్రీన్్‌ హౌస్‌ వాయు ఉదాిరాల పెరుగుదల విష్యంలో వయవసాయం చాలా పెదా కారణం. ప్రకృతితో
 +
 +
మమేకమయయ ఆహార ఉతపతిు వయవసిలకు మారడం అనేది సహజ పరాయవరణ వయవసిల పునరుదారణకు చాలా కీలకం. అంతే
 +
 +
కాకుండా కారబన్్‌డైయాక్ససడ్‌న పీలుికునే నేల శకిుని పెంచేందుకూ ఉపయోగపడుత్తంది. సుస్థిర వయవసాయ పదిత్తలు ఆకలి,
 +
 +
కుపోష్ణలను రూపుమాపేందుకు, మానవ ఆరోగయం మెరుగయయందుకు ఉపయోగపడతాయ.
 +
 +
 +
సుస్థిర వయవసంయ నేల, పరాయవరణ వయవసిలను పరిరక్షంచడం మాత్రమే కాకుండా.. సాినిక జీవవైవిధ్యత నాణయతను
 +
 +
తగిించేందుకు బదులు పెరిగందుకు ఉపయోగపడుత్తంది.
 +
 +
 +
సుస్థిర ఆహార భద్రత అనన సవాలును ఎదుర్కునేందుకు చినన, సననకారు రైత్తలు మరీ ముఖ్యంగా మహిళ్ రైత్తలు
 +
 +
కేంద్రబిందువులుగా మారతారు. వీరికి ఆరిిక వనరులు మాత్రమే కాకుండా.. విదయ, శ్చక్ష్ణ, ఇనఫరేమష్న్్‌ టెకానలజీలను
 +
 +
అందుబ్యటలో ఉంచాలి.
 +
 +
==== ప్రపంచసాియలో అవగాహన... ====
 +
భూతాపోననతి 1.5 డిగ్రీ సెలిసయస్‌ఉండవచ్చిననన 2018 నాటి ఐపీసీసీ ప్రతేయక నివేదిక మరియు బయోడైవరి్టీ మరియు
 +
 +
2019 నాటి ఇంట్ర్‌గవరనమెంట్ల్్‌సైన్స్‌పాలసీ పాలట్‌ఫ్లరమ్‌ఆన్్‌బయో డైవరిిటీ అండ్‌ఎకోస్థసామ్స్‌సరీవసెస్‌(ఐపీబీఈఎస్‌)
 +
 +
గ్లలబల్్‌అసెస్‌మెంట్‌ప్రకారం వాతావరణ మారుపల అంశంపై ప్రపంచవాయపుంగా అవగాహన బ్యగా పెరిగింది.
 +
 +
2021లో ఐకయరాజయ సమితి పీపుల్స్‌ క్సలమెట్‌ వోట్‌ ఫలితాలను ప్రచ్చరించింది. వాతావరణ మారుపలపై 1.2 ప్ది లక్షలు
 +
 +
ప్రజాభప్రయం తెలుసుకునేందుకు ప్రపంచవాయపుంగా జరిగిన అతిపెదా సరేవ ఇది. వాతావరణ మారుపల సమసయలకు
 +
 +
పరిష్టురాలైన పునరుతపతిు ఇంధ్నాలు, ప్రకృతి సంరక్ష్ణ వంటి అంశాలపై దాదాపు 12 లక్ష్ల మంది ప్రజల అభప్రయాలను
 +
 +
తెలుసుకునానరు దీంటల. ఇలాంటి పెదా ఎత్తిన ప్రయతాం సరేవ నిరవహించడం కొనిన దేశాలోల అదే తొలిసారి కావడం
 +
 +
గమనారహం.
 +
 +
 +
ఈ పీపుల్స్‌క్సలమెట్‌వోట్‌ఫలితాల ప్రకారం యాభై దేశాలోల మూడింట్ రండు వంత్తల మంది (64 శాతం) వాతావరణ మారుపల
 +
 +
అంశం అతయవసరమైందని గురిుసుునానరు. ఈ సమాచారం గాలస్‌గౌలో జరగనునన సీఓపీ26 సమావేశాల నేపథ్యంలో
 +
 +
ప్రభుతావలకు చాలా ముఖ్యం. వాతావరణ మారుపలపై తక్ష్ణం చరయలకు ఉపక్రమించాలని మెజారీా ప్రజలు
 +
 +
అభప్రయపడుత్తననటల ఈ సరేవ తెలపడం ఇందుకు కారణం.
 +
 +
 +
అడవులు, నేలను సంరక్షంచ్చకునేందుకు ప్రజల మదాత్త పెదా ఎత్తున ఉననటల కూడా ఈ సరేవ తెలిప్ంది. పునరుతపతిు ఇంధ్న
 +
 +
వనరుల వినియోగం, వాతావరణ సహాయకారులుగా ఉండే ఫ్లరిమంగ్‌టెకినక్‌లు, కాలుష్య రహిత వాయపారలోల పెటాబడులకు
 +
 +
కూడా ప్రజల మదాత్త ఉననటల ఈ సరేవ దావరా తెలిస్థంది.
 +
 +
 +
అట్వీ విసీురోం గణనీయంగా తగిిపోత్తనన బ్రెజిల్్‌, ఇండొనేస్థయా, అరజంటీనా వంటి దేశాలోల.. అడవి, నేలలను పరిరక్షంచే
 +
 +
విష్యంలో ప్రజల నుంచి భారీ మదాత్త వయకుమైంది. పునర్పతాుదక ఇంధన వినియోగం పెరిగడం మరియు వాతావరణ
 +
 +
అనుకూలమైన వయవస్తయ ప్దధత్తలను ఉప్యోగించడం ద్గార్భ అటవీ మరియు భూమిని సంరక్షించడం భారతదేశంలో
 +
 +
మూడవ అతయంత ప్రజాదరణ పందిన వాతావరణ విధానం.
 +
 +
 +
హీటింగ్‌, విదుయత్తు వినియోగాల కారణంగా కరబన ఉదాిరాలు ఎకుువగా ఉనన అమెరికా, ఆసేేలియా, దక్షణ ఆఫ్రికా, జపాన్్‌,
 +
 +
పోలాండ్‌, రష్టయలోల పునరుతపతిు ఇంధ్నాల వినియోగానికి ప్రజలు మదాత్త పలికారు.
 +
 +
 +
ప్రపంచం మొతుమ్మమద అనిన వయో వరాిలు, విదాయరహతల సాియ, జాతీయతలు, స్త్రీ, పురుషులోలనూ వాతావరణ మారుపలను
 +
 +
ఎదుర్కునేందుకు తీసుకునే చరయలకు భారీసాియలో సహకారం మదాత్త లభంచడం ఈ సరేవ ఫలితాలకు ఉనన ప్రముఖ్యత.
 +
 +
అంతేకాకుండా.. వాతావరణ మారుపలపై చరయలు తీసుకునేలా ప్రభుతావలపై ఒతిుడి పెంచేందుకూ ఈ ఫలితాలు
 +
 +
ఉపయోగపడతాయ. ఇందుకోసం ఓటింగ్‌, పౌరహకుులు, వయకిుగత చరయల దావరా తకుువ కారబన్్‌ భవిష్యత్తువైపు
 +
 +
మళ్లంచగలిగ, లేదా మళ్లంచే అవకాశం కలిపంచే వారు తమ హకుులను వినియోగించ్చకునే అవకాశమూ ఈ సరేవ ఫలితాల
 +
 +
దావరా లభస్ుంది.
 +
 +
 +
కరబన ఉదాిరాలను తగిించడంలో వయకుుల పాత్ర విష్యానికి వసేు.. కొనిన దేశాలోల వారి చరయల ప్రభావం వారి వయకిుగత కరబన
 +
 +
ఉదాిరాల ప్రతిపదికన కొనిన ఇతర దేశాల వారికంటే చాలా ఎకుువగా ఉంటంది. ఈ దేశాలోలని వారు తమ ఆహారపు
 +
 +
అలవాటల (మాంసం తినకపోవడం లేదా తకుువ తినడం), ప్రయాణపు అలవాటల (విమాన యానం, వాహనాల వినియోగం),
 +
 +
ఆహార, వనరుల వృథా తగిించడం, నీరు, విదుయత్తు వంటివి తకుువగా వాడట్ం వంటి చరయల వలు జీవవైవిధ్యతను
 +
 +
పరిరక్షంచేందుకు, రక్షంచేందుకు ఉపయోగపడతాయ. తమ సమూహాలోల ప్రవరున పరమైన మారుపలను ప్రోతసహించడం
 +
 +
కూడా ఉపయోగపడుత్తంది.
 +
 +
=== 8. పంప్ణీ మరియు నాయయము ===
 +
కొనిన దేశాలు మరియు ప్రప్ంచంలోని కొనిా ప్రాంతాలు శతాబ్యాల క్రితం గణనీయమైన మొతుంలో కారబన్్‌ డైయాక్ససడ్‌ను
 +
విడుదల చేయడం ప్రరంభంచాయ; వీరితో పోలిసేు ఇతర దేశాలు ప్రరంభంచింది ఇటీవలే. ప్రపంచ వారిాక ఉదాిరాలు ఇపుపడు
 +
పెరగడానికి ఒక కారణం. అభవృదిి చెందుత్తనన ఆరిిక వయవసిలోల వృదిి చాలా వేగంగా ఉండట్మే. ముఖ్యంగా ఆస్థయా,
 +
మధ్యప్రచయం, మధ్య, దక్షణ అమెరికాలోల ఈ పరిస్థితి ఉంది.
 +
 +
కారబన్ ఉద్గార్భలలో ఇటీవలి పెర్పగుదల చాలా వరకు అభివృదిధ చందుత్తనా దేశ్యలులో గురిించవచ్చి. అనేక కారబన్-
 +
ఇంటెని్వ మరియు ప్ర్భయవరణ విషప్యరితమైన కరబన ఉదాిరాలు ఎకుువగా ఉండే తయారీ, పంప్ణీ రంగాలను చైనా, భారత్‌
 +
వంటి ఇతర దేశాలకు అవుట్స్ర్్ చేసిన యుఎస్ మరియు ఇయు వంటి ధనిక దేశ్యలను గురిించడం చాలా ముఖ్యం. అధక
 +
కారబన్ వసుివులను వినియోగించడం ధనిక ప్రప్ంచం కొనస్తగుతూనే ఉంది. వసుివుల తయార్మక్త ప్రప్ంచంలోని ఇతర
 +
ప్రాంతాలపై ఆధారప్డవలసి వచిింది. ఉద్గహరణకు, ప్రప్ంచవాయప్ింగా ఉప్యోగించే అధక శ్యతం ఎలకాానిక్ వసుివులు
 +
చైనాలో తయార్ప చేయబడింది. దీని వలు ఈ దేశ్యలలో ఉద్గార్భలను తగిాంచడం కంటే స్తానభ్రంశం కలిగిసుింది.
 +
వాతావరణ మారుపలకు ఎకుువగా బ్యధ్యయలైన వారికి, బ్యధత్తలు ఇదారికీ వాతావరణ మారుపల ప్రభావం ఎంత ఉంటందో
 +
అరిం చేసుకోవడం చాలా అవసరం. ఉద్గహరణకు, ఉద్గార్భల విషయంలో ప్రప్ంచ జ్నాభాలో 1 శ్యతం సంప్నుాలు
 +
(సుమార్పగా 75 మిలియన్ ప్రజ్లు), ప్రప్ంచ జ్నాభాలో అతయంత పేదవారి (సుమార్పగా 3,750 మిలియన్ ప్రజ్లు) కంటే
 +
రెండింతలు బ్దధుయలు.
 +
 +
పారిశ్రామిక దేశాలోల ఇపపటికీ అత్తయతుమమైన వనరులు అందుబ్యటలో ఉనానయ. దేశాల మధ్య ఉనన ఈ విభనన పరిస్థిత్తల
 +
నేపథ్యంలో, పారిస ఒపపందం సమానతవం ప్రతిపదికన ఉదాిరాలను వేగంగా తగిించాలని లక్షంచింది. అంతేకాకుండా..
 +
సుస్థిరాభృదిి, పేదరిక నిరూమలన ప్రయతానలను దృష్టాలో ఉంచ్చకుని ఈ నిరోయం తీసుకుంది.
 +
ఈ రోజులోల వాతావరణ మారుపలకు సంబంధంచిన వాసువాలను చాలామంది స్వాకరించాలి్న అవసర్భనిక్త గురిించి
 +
సర్పాబ్దట్లక్త అంగీకరిసుునానరు. తదనుగుణంగా తగిన చరయలు తీసుకునేందుకూ ప్రయతానలు జరుగుత్తనానయ. పారిస
 +
ఒపపందంలోనూ ఈ అనుసరణ (అడాపేాష్న్్‌)ను ప్రతేయకంగా చరిించారు. అయతే వాతావరణ మారుపలను తటాకునేందుకు
 +
అనుసరించాలిసన పదిత్తలు ప్రపంచంలోని వివిధ్ ప్రంతాలకు, వరాిలకు భననంగా ఉంటాయ.
 +
 +
అభివృదిధ చందుత్తనా దేశ్యలలో ఆరిధక సహాయం, మౌలిక సదుపాయాలు మరియు స్వాకరించే స్తంకేతిక స్తమరధయం లేని
 +
కారణంగా వీరిక్త వాతావరణ మార్పుల స్వాకరించడంలో ఉండే సవాళ్లు ఎకుకవగా ఉంటాయ.
 +
 +
ఇది అంతిమంగా UN సుసిార అభివృదిధ లక్ష్యయలు మరియు యుఎన్ డికురేషన్ ఆఫ రైట్సు ఊహంచినట్లవంటి సమానమైన
 +
అభివృదిధక్త అవకాశ్యలపై ప్రభావం చూపుత్తంది.
 +
 +
 +
భూమి వేడెకుకత్తనా కొదీా ప్రతి రంగం ప్రభావితమవుత్తంది, ప్ర్భయవరణ వయవసాల క్షీణత మరియు స్వాకరించడం మరింత
 +
 +
కషిమవుత్తంది. పేద మరియు అటిడుగు వర్భాలైన - సంప్నా దేశ్యలలో ఉనావారితో సహా – ఎవారిక్త ప్రసుిత వేడెక్క స్తాయలకు
 +
 +
తగాట్లిగా అవసరమైన ప్రాథమిక స్తమర్భాయలు లేవు.
 +
 +
 +
అనేక సందర్భాలోు, అనుసరణ అస్లు స్తధయం కాదు, ఉద్గహరణకు కొనిా ప్రదేశ్యలలో అధక ఉష్ణోగ్రతలు మరియు నీటి
 +
 +
వనర్పల కొరత కారణంగా వయవస్తయం ఇకపై స్తధయం కాదు. అభివృదిధ చందుత్తనా దేశ్యలలో స్తధారణంగా, ప్రభావాలు
 +
 +
ఎకుకవగా ఉండటం ఇంకా ఆరిాక మరియు స్తంకేతిక మౌలిక సదుపాయాల కొరత తోడవడం కారణంగా చాలా హాని
 +
 +
కలిగుత్తంది.
 +
 +
 +
అంతేకాదు వీరు ఈ సాియకి చేరడానికి కూడా వాతావరణ మారుపల ప్రక్రియలే కారణం. అంటే వలసవాదం, వనరుల దోప్డీ
 +
 +
(సాినికుల జీవనోపాధకి ఆలంబనగా ఉండే పరాయవరణ వనరులను నాశనం చేయడం దావరా) శ్చలాజ ఇంధ్నాల ఆధారంగా -
 +
 +
ఆధారిత మూలధ్నానిన ఒక దగిరకు చేరిడం వంటివి. అననమాట్.
 +
 +
 +
వాతావరణ మారుపలను తటాకునేందుకు అవసరమైన వనరులు పేద దేశాల కంటే ధ్నిక దేశాల దగిరే ఎకుువగా
 +
 +
ఉంటాయననది నిరివవాదాంశం. దీనరిం.. పేద దేశాలకు అవసరమైన వనరులను సమకూరుికునేందుకు ధ్నిక దేశాలు తగిన
 +
 +
ఆరిిక, సాంకేతిక సహాయం అందించాలి అని.
 +
 +
 +
భూతాపోననతి ఎంత ఎకుువైతే.. సమాజాలు, ఆరిిక వయవసిలు, మానవ ఆరోగయం, పరాయవరణ వయవసిలపై పడే ప్రభావమూ
 +
 +
కూడా అంతే ఎకుువ సాియలో ఉంటంది. ఫలితంగా వీరు ఈ మారుపలకు తటాకునేందుకు అవసరమైన చరయలు చేపట్ాడం
 +
 +
మరింత కష్ామవుత్తంది. పారిస ఒపపందం అమలుకు 196 దేశాలు అంగీకరిసేు 127 దేశాలు పాక్షక అమలు లేదా ష్రత్తలతో
 +
 +
అమలు చేసేందుకే ఒపుపకునానయ. దీనరిం అంతరాజతీయ ఆరిికసాయం సాంకేతిక పరిజాాన మదాత్త లేకుండా, ఈ ప్రతిజాలు
 +
 +
అమలు కాకపోవచ్చి. ష్రత్తలు విధంచిన దేశాలు తమంతట్ తాముగా ఉదాిరాలను తగిించ్చకునేందుకు అవసరమైన ఆరిిక
 +
 +
వనరులు లేనివి లేదా తగిన సాంకేతిక పరిజాానం, వయవసాిగతమైన మదాత్త లోప్ంచినవే. ఈ నేపథ్యంలో పాయరిస్‌ఒపపందంలో
 +
 +
దేశాలు అంగీకరించిన చరయల పూరిుసాియ అమలు సాధ్యం కాకపోవచ్చి.
 +
 +
 +
ఆరిిక సాయం విష్యంలో ఇపపటివరకూ వాసువ రూపం దాలిింది కొంతే అననది ఇకుడ ప్రసాువనరాహం.
 +
 +
వాతావరణ మారుప సమసయ తరాల బ్యధ్యతకు సంబంధంచిన ప్రశనలను కూడా తెసుుంది. మునుపటి తరాలు శ్చలాజ ఇంధ్నాల
 +
 +
దావరా ఆరిిక వృదిి లాభాలు అందుకుంటే.. యువతరం, రానునన తరాలు వాతావరణ మారుపల ప్రభావానిన అనుభవించాలిసన
 +
 +
దుస్థితి ఏరపడుత్తంది.
 +
 +
=== 9. COP26 మరియు ఆపై విషయాలు ===
 +
వాతావరణ, పరాయవరణాలకు సంబంధంచి ఇపపటికే కొనిన అతయవసర పరిస్థిత్తలు ఏరపడాడయ. గ్రీన్్‌హౌస్‌ వాయు
 +
ఉదాిరాలు పెరిగిపోతండట్ం వలల పరిస్థిత్తలు దిగజారుత్తనానయ కూడా. జీవవైవిధ్యతకు జరుగుత్తనన నష్టానికీ కళాలలు
 +
పడట్ం లేదు. నష్టాలు ఫలితంగా వాతావరణ మారుపల ప్రభావం దశాబాం క్రితం అంచనా వేస్థన దానికంటే చాలా
 +
తీవ్రంగా ఉండే అవకాశం ఉంది. ఇపపటికే ఆ సూచనలు ప్రపంచం మొతుమ్మమద కనిప్సుునానయ కూడా. భూగ్లళ్ం.
 +
వేడెకుడం గరిష్ాంగా 1.5 °C కి పరిమితం చేసే లక్ష్యయనిన చేరుకోవాలంటే అతి ముఖ్యంగా చేయాలిసంది ఉదాిరాల తగిింపు.
 +
2020 లలో, అలాగ రానునన దశాబ్యాలలో ఇది అతయవసరం.
 +
 +
గత ఐదేళ్లలో మనం సాధంచిన విజయాలూ కొనిన ఉనానయ. సౌర మరియు పవన విదుయత్తు ధ్రలు గణనీయంగా తగాియ.
 +
గతంతో పోలిసేు వీటిని అమలు చేయడమూ సులభతరం అయయంది. ఎలకిేక వాహనాల వాడకమూ జోరందుకుంటంది.
 +
తకుువ కరబన ఉదాిరాలు కలిగిన సాంకేతిక పరిజాానాలకూ ఆదరణ పెరుగుతోంది. అందుబ్యటలోకి వసుునానయ కూడా.
 +
కరబన రహితంగా మారిలేని రంగాలోల (వైమానిక రంగం వంటివి) ఉదాిరాలను గణనీయంగా తగిించాలనన ఆలోచన
 +
బలపడుతోంది. ఉద్గహరణకు వైమానిక రంగంలో ప్రసుుతం ఉపయోగిసుునన సాంకేతిక పరిజాానాలను అధ్యనికీకరించినా,
 +
నిరవహణను మరింత మెరుగాి చేపటిానా ఇంధ్న డిమాండ్‌, ఉదాిరాలను ఆశ్చంచినంతగా తగిించలేమని 2018 లోనే ఈ
 +
రంగంపై ఏరాపటైన నివేదిక ఒకటి సపష్ాం చేస్థంది. ఈ నేపథ్యంలో భారీ పరిశ్రమల నుంచి కరబన ఉదాిరాలను
 +
గణనీయంగా తగిించడం ఎలా అననదానిపై ప్రణాళ్కలు స్థదిమవుత్తనానయ.
 +
 +
వినియోగ విధానాలు మరియు ఆధప్తయ జీవనశైలిలో మార్పులు కూడా క్తుషిమైన మరియు వాతావరణ మార్పులను
 +
ప్రిషకరించడానిక్త చేసే ప్రయతాాలలో అంతర్భాగమైనవి. వయకుిల జీవనశైలిలో పౌషికాహారం, గృహనిర్భీణం,
 +
చలనశీలత, వినియోగద్గర్పలకు సంబంధంచిన వినియోగంతో సహా రోజువార్మ జీవన అంశ్యలు వసుివులు, విశ్రాంతి
 +
మరియు సేవలు ఉంటాయ.
 +
 +
పాయరిస్‌ ఒపపందం లక్ష్యయలను ఇపపటికే నిరేాశ్చంచ్చకునన కారణంగా గాలస్‌గౌలో ఈ ఏడాది చివరలో జరిగ సీఓపీ 26
 +
సమావేశాలోల వాటి సాధ్నకు వివరణాతమకమైన ప్రణాళ్కను రూపందించాలిసన అవసరం ఉంది. ఈ సమావేశాలకు
 +
సంబంధంచినంత వరకూ శ్చలాజ ఇంధ్నాలను ఎలా వదిలించ్చకోవాలి? నికర శూనయ కరబన ఉదాిరాలను సాధంచేందుకు
 +
అవసరమైన చరయలు ఏమిటి? తదుపరి దశ అమలుకు వయకుులు, వాయపారులు, పెటాబడిదారులు, ప్రభుతావలు ఇలా
 +
అనినసాియులోలనూ నాయకతావలను అభవృదిి చేసుకోవడం ఎలా? అననది ముఖ్యమైన ప్రశనలు కానునానయ.
 +
 +
=== కృతజ్ఞతలు (క్రెడిట్స్) ===
 +
గ్లుబల్స అసంబ్లు యొకక అభాయస దశను తెలియజేయడానిక్త ఈ సమాచార పుసికం రూపందించబడింది.
 +
 +
గ్లుబల్స అసంబ్లు యొకక నాలెడ్ా అండ్ విజ్డమ్ కమిటీ దీని రచనా ప్రక్రియకు నాయకతాం వహంచింది. గ్లుబల్స అసంబ్లు
 +
 +
స్తక్షయం ఆధారంగా నేర్పికునే ప్రక్రియ అని నిర్భధరించడం కమిటీ యొకక ఉదేాశయం. ఈ కమిటీ అసంబ్లు చరిించ్చకోవలసిన
 +
 +
మరియు ఈ సమాచార బ్బక్లెట్సలోని కంటెంట్సపై కూడా చరిించడానిక్త ప్రశాను రూపందిసుింది.
 +
 +
 +
కమిటీ సభ్యయల నైపుణయం: ఎర్ి సిసిమ్్ సైన్్, సిసిమ్్ ఛంజ్, ఇంజ్నీరింగ్ & జియాలజీ, సాదేశీ ప్రిజాఞనం, ఎకాలజీ,
 +
 +
క్లుమేట్స సైన్్, ఎనిార్భన్మెంటల్స ఎకనామిక్్, క్లుమేట్స అడాపేిషన్ & హాని కలిగించే దేశ్యలు, ప్రవరినా మరియు కాగిాటివ
 +
 +
సైకాలజీ.
 +
 +
 +
ఈ కమిటీక్త ప్రొఫెసర్ బ్దబ్ వాట్న్, ఇంటర్ గవరామెంటల్స మాజీ ఛైరీన్, వాతావరణ మార్పు పాయనెల్స (IPCC)
 +
 +
మరియు ఇంటర్ గవరామెంటల్స పాయనెల్స మాజీ ఛైరీన్ అధయక్షత వహస్తిర్ప.
 +
 +
బయోడైవరి్టీ ఎకోసిసిమ్ సర్మాసస్ (IPBES).
 +
 +
 +
కమిటీ సభ్యయలు:
 +
 +
* డాకిర్ నఫీజ్ అహీద్, సిసిమ్ షఫి లాయబ్, UK
 +
* డాకిర్ సుివర్ి కాయప సిిక్, వాతావరణ మార్పు మరియు స్తమాజిక ప్రివరిన కేంద్రం, కారిడఫ
 +
* యూనివరి్టీ, వేల్స్
 +
* ప్రొఫెసర్ ప్యరోమిత ద్గస్ గుపాి, ఇనిసిిట్టయట్స ఆఫ ఎకనామిక్ గ్రోత్, ఢిలీ
 +
* ప్రొఫెసర్ సలీముల్స హక్, ఇంటరేాషనల్స సంటర్ ఫర్ క్లుమేట్స చేంజ్ అండ్ డెవలపమెంట్స
 +
* (ICCCAD), బంగాుదేశ్
 +
* జ్యయతి మా (USA) & మింద్గహ బస్విడా మునోజ్ (మెక్త్కో), ది ఫంటైన్, ప్విత్ర ఆరిాక శ్యస్త్రం,
 +
* దేశీయ వివేకం కీప్ర్పు
 +
* ప్రొఫెసర్ మైఖేల్స N. ఓటి, పెట్రోలియం జియాలజీ, పోర్ి హారోకర్ి విశావిద్గయలయం, నైజీరియా
 +
* ప్రొఫెసర్ జూలియా సియన్బెరార్, ఎకలాజికల్స ఎకనామిక్్, యూనివరి్టీ ఆఫ లౌస్తన్, సిాటార్భుండ్ఈ.
 +
సమాచార బ్బక్ుట్స ప్నెాండు పునర్భవృతాల ద్గార్భ చేస్తర్ప. దీనిని క్లుర్ మెలిుయర్ నుండి మారాదరశకతాం మరియు
 +
 +
అభిప్రాయంతో జ్రాలిస్ి టార్ా రోజ్ర్్ జాన్్ ర్భస్తర్ప. దీనిని నథాలీ మరింట్స సబ్ ఎడిట్స చేస్తర్ప.
 +
 +
డ్రాఫిలపై అభిప్రాయానిా డాకిర్ లిడియా మెసిుంగ్, విల్స బగుర్ మరియు జారిానా వేడ్ కన్లెినీ్ గ్రూప విలిుస్ టవర్్ వాట్న్
 +
 +
నుండి వాతావరణ కమూయనికేషన్ నిపుణులు, మరియు గ్లుబల్స అసంబ్లు లాయబ్ భాగస్తాములు అందించార్ప.
 +
 +
== ప్రసాతవనలు (References) ==
 +
* <nowiki>https://globalassembly.org/</nowiki>
 +
 +
* Global Assembly wiki
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/2021/08/09/ar6-wg1-20210809-pr/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.undp.org/publications/peoples-climate-vote</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2019/05/nature-decline-unprecedentedreport/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.wri.org/insights/climate-change-could-force-100-million-people-poverty-2030-4-ways-we-can-step-adaptation</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2019/05/nature-decline-unprecedentedreport/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://media.nature.com/original/magazine-assets/d41586-019-03595-0/d41586-019-03595-0.pdf?fbclid=IwAR0iOMQsTuaP8XU76CnmIcqyKzXcJQEHvkKSyYhCDCurIWecbtKaVfXUbPE</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/spm/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/2021/08/09/ar6-wg1-20210809-pr/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://wedocs.unep.org/xmlui/bitstream/handle/20.500.11822/34949/MPN_ESEN.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/un-report-worlds-forests-continueshrink-urgent-action-needed</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/our-global-food-system-primary-driverbiodiversity-loss</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.bfn.de/en/activities/agriculture/agricultural-biodiversity.html</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.chathamhouse.org/2021/02/food-system-impacts-biodiversity-loss</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2019/05/nature-decline-unprecedentedreport/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/5session_factsheet1.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.worldbank.org/en/topic/indigenouspeoples</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://theconversation.com/protecting-indigenous-cultures-is-crucial-for-saving-the-worldsbiodiversity-123716</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://pubs.iied.org/sites/default/files/pdfs/migrate/G03843.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.unep.org/news-and-stories/story/indigenous-rights-solution</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://ipcca.info/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.klimanavigator.eu/dossier/artikel/055467/index.php</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/en/observances/indigenous-day</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://theconversation.com/humanity-and-nature-are-not-separate-we-must-see-them-asone-to-fix-the-climate-crisis-122110</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.gutenberg.org/files/59/59-h/59-h.htm</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/34438/EGR20ESE.pdf?sequence=25</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/9d09ccd1-e0dd-11e9-9c4e-01aa75ed71a1/language-en</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.statista.com/statistics/1224630/cumulative-co2-emissions-united-stateshistorical/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.researchgate.net/publication/337033405_The_Truth_Behind_the_Climate_Pledges</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-environ-012220-011104#articledenial</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_da</nowiki> ta/file/962785/The_Economics_of_Biodiversity_The_Dasgupta_Review_Full_Report.pdf
 +
 +
* <nowiki>https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/glossary/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www4.unfccc.int/sites/NDCStaging/Pages/All.aspx</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/nationally-determinedcontributions-ndcs/nationally-determined-contributions-ndcs</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://drive.google.com/file/d/1-9fSRKJOgEn7h4IdZQxSNfOTNAhqcYaE/view</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://ec.europa.eu/clima/eu-action/climate-strategies-targets/2030-climate-energyframework_en</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.gov.uk/government/news/uk-enshrines-new-target-in-law-to-slash-emissions-by-78-by-2035</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://apnews.com/article/europe-business-china-environment-and-nature-climate-change-7e29d68ea8a77ee8ebbe1460f0f09ffd</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://unfccc.int/news/full-ndc-synthesis-report-some-progress-but-still-a-big-concern</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WGIIAR5-Chap13_FINAL.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/depts/los/biodiversity/prepcom_files/BowlingPiersonandRatte_Common_Concern.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/spm/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/report/ar5/syr/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.who.int/news-room/q-a-detail/one-health</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.unhcr.org/climate-change-and-disasters.html</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/en/chronicle/article/will-there-be-climate-migrants-en-masse</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.internal-displacement.org/global-report/grid2021/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.internal-displacement.org/countries/united-states</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/waterforlifedecade/food_security.shtml#:~:text=What%20is%20food%20security%3F,a%20productive%20and%20healthy%20life</nowiki>.
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/srccl/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://time.com/5324712/climate-change-nigeria/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.eea.europa.eu/highlights/climate-change-threatens-future-of</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/05/SR15_Chapter3_Low_Res.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar5_wgII_spm_en.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>http://www.fao.org/3/cb1447en/online/cb1447en.html#chapter-executive_summary</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43354/9241563095.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://ipbes.net/sites/default/files/inline/files/ipbes_global_assessment_report_summary_for_policymakers.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.ipcc.ch/srccl/</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.theguardian.com/us-news/2021/jul/17/florida-red-tide-fertilizer-plant-spill</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/wp-content/uploads/2017/05/Ocean-fact-sheetpackage.pdf</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.britannica.com/topic/common-but-differentiated-responsibilities</nowiki>
 +
 +
* <nowiki>https://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/5session_factsheet1.p</nowiki>
 +
 +
 +
Translated By
 +
 +
# Gopala Krishana G & Padma Gunde
 +
 +
Uploaded By
 +
 +
Cerana Foundation
NS Prasad
Community-Host
53

edits

Retrieved from "https://wiki.globalassembly.org/Special:MobileDiff/572...1052"
MediaWiki spam blocked by CleanTalk.