Line 1,064: |
Line 1,064: |
| | | |
| ముఖ్ాెంగా సముద్ర ప్రసరణలో మార్పులు, మెంచ్చ పలకలు మరియు ప్రపెంచ సముద్ర మట్టెం. | | ముఖ్ాెంగా సముద్ర ప్రసరణలో మార్పులు, మెంచ్చ పలకలు మరియు ప్రపెంచ సముద్ర మట్టెం. |
| + | |
| + | ==== పదకోశెం ==== |
| + | '''అనుసరణ:''' ఇతర పరిసిథతలకు సరిపోయేలా సర్పిబ్దటు, మార్పులు, వృదిధ చయడెం. |
| + | |
| + | '''కారబన్ బడెాట:''' నిరిిషట కాలెంలో ఒక దేశెం, కెంపెనీ, సెంసథ అెంగీకరిెంచిన అతిపెది కారబన్డైయాక్లసడ మొతతెం. |
| + | |
| + | '''కారబన్ డయాక్లసడ (CO2):''' ఒక భాగెం కారబన్, రెండు భాగాల ఆకిసజన్ కలిగిన వాయువు కారబన్ డయాక్లసడ. |
| + | |
| + | '''కానఫరన్స ఆఫ పారీటస (COP):''' యునైటెడ నషన్స ఫ్రేమవరక కన్ానషన్ ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ అమలుపై సమీక్ష్, పరావేక్ష్ణలకు |
| + | |
| + | నిరోయాతీకమైన అధికారలు గల సెంసథ. |
| + | |
| + | '''డీకారబనైజిెంగ:''' విదుాదుతుతితకి అతితకుకవ కరబన ఉదాగరలు కల వనర్పలను వాడట్ెం దాార కారబన్డైయాక్లసడ ఉదాగరలను |
| + | |
| + | తగిగెంచడెం. దీనివలో వాతావరణెంలోకి తకుకవ మొతాదులో గ్రీన్హౌస వాయువులు విడుదలవుతాయి. |
| + | |
| + | '''ఆరిథక అభివృదిధ:''' ఆరిథక వృదిధ అెంటే ఒక మారకటలో ఉతుతిత అయేా వసుత, సవలు ఎకుకవ కావడెం. (ఉదాహరణకు ఒక దేశ |
| + | |
| + | ఆరిథక వావసథ). ఆరిథక అభివృదిధని సూథల జ్ఞతీయోతుతిత (జీడీపీ) రూపెంలో కొలుసాతర్ప. |
| + | |
| + | '''ఈకిాటీ:''' అెంతరాతీయ పరావరణ చటాటలోో.. ‘‘అెందరికీ సమానమైన.. కానీ భినామైన బ్దధ్ాతలు’’ అనాది ఒక సిదాధెంతెం. |
| + | |
| + | ప్రపెంచసాతయి పరావరణ విధ్ాెంసానిా ఎదుర్కన విషయెంలో అనిా దేశాల బ్దధ్ాత ఉనాపుటికీ ఆ బ్దధ్ాత అెందరికీ |
| + | |
| + | సమానెంగా మాత్రెం ఉెండదని ఈ సిదాధెంతెం చబుతెంది. |
| + | |
| + | '''దోపిడీ/శోషణ:''' సెంత ప్రయోజన్నల కోసెం ఇతర్పలను ల్దా ఇతర్పలకు చెందిన వాటిని అన్నాయెంగా ఉపయోగిెంచడెం. ఇలా |
| + | |
| + | ఉపయోగిెంచ వాటిపై శ్రదధ కూడా పెట్టకపోవడెం. |
| + | |
| + | '''అెంతరిెంచిపోవడెం:''' ఏదైన్న జీవజ్ఞతిలో చిట్టచివరిది కూడా మరణెంచినపుుడు ఆ జీవజ్ఞతి అెంతరిెంచిపోయిెందని అెంటాము. |
| + | |
| + | ఆ చిట్టచివరి జీవెం మరణెంచిన క్ష్ణెం నుెంచ అది మొదలవుతెంది. |
| + | |
| + | '''GDP:''' సూథల జ్ఞతీయోతుతిత అనది ఒక దేశెంలో నిరిిషట సమయెంలో వసుత, సవల ఉతుతిత దాార జోడెంచిన విలువను |
| + | |
| + | కొలిచెందుకు ఉపయోగిెంచ ప్రమాణకమైన కొలత. |
| + | |
| + | '''గ్రీన్లాాెండ మెంచ్చ పలక:''' గ్రీన్లాాెండ ఉపరితలెంలో దాదాపు 79 శాతెం భాగానిా ఆక్రమిెంచిన విసాతరమైన మెంచ్చభాగెం. దీని |
| + | |
| + | విసీతరోెం దాదాపు 1,710,000 చదరపు కిలోమీట్ర్పో. అెంటారికటిక తర్పవాత ఇదే అతిపెది మెంచ్చ పలక. |
| + | |
| + | '''గ్రీన్హౌస వాయువులు:''' యునైటెడ నషన్స ఫ్రేమవరక కన్ానషన్ ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ (UNFCCC)తోపాటు, కోాటో ప్రోటోకాల్ |
| + | |
| + | కూడా గురితెంచిన ఆర్ప గ్రీన్ హౌస వాయువులు.. కారబన్ డైయాక్లసడ, మీథేన్, నైట్రస ఆక్లసడ, హైడ్రోఫ్లోరో కారబన్స, |
| + | |
| + | పెరఫ్లోరోకారబన్స, సలఫర హెకాసఫోోరైడ. |
| + | |
| + | '''సాథనిక ప్రజలు:''' ‘‘సాథనికులు’’ అనాదానిా ఐకారజా సమితి విభాగెం ఏదీ అధికారికెంగా నిరాచిెంచల్దు. సాధారణ నిరాచనెం |
| + | |
| + | ప్రకారెం.. మాత్రెం సాథనికులు అెంటే.. ఒక దేశెం ల్దా భౌగ్లళిక ప్రెంతెంలో భినాజ్ఞతలు, ప్రతెంఆలకు చెందిన వార్ప |
| + | |
| + | విచచసెందుకు ముెందుగాన అకకడ ఉనా మునుపటి తరల వారసులు. కొతతగా వచిచన వార్ప ఆక్రమణ, వృతిత, వలస వెంటి |
| + | |
| + | అనక కారణల సాయెంతో ఆధిపతాెం చలాయిెంచడెం మొదలుపెటాటర్ప. ప్రపెంచవాాపతెంగా 70 దేశాలోో సుమార్ప 37 కట్ో |
| + | |
| + | మెంది సాథనికులు ఉన్నారని అెంచన్న. |
| + | |
| + | '''పారిశ్రామిక విపోవెం:''' ఆధునిక చరిత్రలో, పారిశ్రామిక విపోవెం అనది వావసాయెం, చతివృతతల ఆధారిత ఆరిథక వావసథ నుెంచి |
| + | |
| + | పరిశ్రమ, యెంత్రాలచ ఆధిపతాెం చలాయిెంచ దశగా జరిగిన మార్పు ప్రక్రియ. ఇది 18వ, 19వ శతాబ్దిలలో జరిగిెంది. |
| + | |
| + | '''ఇెంట్ర గవరామెెంట్ల్ పాాన్ల్ (IPCC)ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ:''' ఐకారజా సమితికి చెందిన భినాదేశాల సెంసథ ఈ |
| + | |
| + | ఇెంట్రగవరామెెంట్ల్ పాాన్ల్ ఆన్ క్లోమెటఛెంజ మానవ ప్రేరిత వాతావరణ మార్పులపై శాస్త్రీయ, ఆబ్జాకిటవ్ సమాచారనిా |
| + | |
| + | అెందిసుతెంది. వాతావరణ మార్పుల సహజ, రజకీయ, ఆరిథక ప్రభావాలు, నష్కటలు, సాధ్ామైన ప్రతిసుెందనలను |
| + | |
| + | ప్రతిపాదిసుతెంది. |
| + | |
| + | '''తకుకవ కారబన్:''' వాతావరణెంలోకి విడుదలయేా కారబన్డైయాక్లసడ మోతాదు సాపేక్ష్ెంగా తగేగలా చస ల్దా కారణెం కావడెం. |
| + | |
| + | తటుటకోవడెం(మిటిగేషన్): తీవ్రత, ప్రమాదెం ల్దా బ్దధ్లను తగిగెంచెందుకు తీసుకున చరా. |
| + | |
| + | '''జ్ఞతీయెంగా నిరధరిెంచిన కాెంట్రిబ్యాషన్స (ఎన్డీసీ):''' యునైటెడ నషన్స ఫ్రేమవరక కన్ానషన్ ఆన్ క్లోమెట ఛెంజ (UNFCCC) |
| + | |
| + | కిెంద ఒకోక దేశెం తగిగెంచాలని నిరోయిెంచిన గ్రీన్హౌస వాయు ఉదాగరలు |
| + | |
| + | '''వాతిర్క ఉదాగరలు:''' వాతావరణెం నుెంచి కారబన్ డైయాక్లసడను తొలగిెంచెందుకు చపటేట చరాలోో ఒకదానిా వాతిర్క ఉదాగరలని |
| + | |
| + | పిలుసాతర్ప. |
| + | |
| + | '''పారిస ఒపుెందెం:''' పారిస ఒపుెందెం అనది వాతావరణ మార్పులపై చట్టబదధమైన అెంతరాతీయ ఒపుెందెం మార్పు, దీనిా |
| + | |
| + | 2015లో సీాకరిెంచార్ప. |
| + | |
| + | '''కాలుషాెం:''' కాలుషాెం అనది మానవ చరాల దాార పుట్టవచ్చచ. ఉదాహరణకు మహా సముద్రాలోోని చతత ల్దా వావసాయెం |
| + | |
| + | దాార కొటుటకుపోయే రసాయన్నలు. |
| + | |
| + | '''శాస్త్రీయ విపోవెం:''' 16 మరియు 17 వ శతాబ్దిలలో ఆలోచనలోో వచిచన మార్పు. ఈ కాలెంలో సైన్స... తతాశాస్త్రెం, |
| + | |
| + | సాెంకేతికతలకు భినాెంగా ఒక సెంత విభాగెంగా ఎదిగిెంది. ఈ కాలెం ముగిస సమయానికి యురోపియన్ న్నగరకతకు |
| + | |
| + | కేెంద్రబిెందువుగా క్రైసతవ మతెం సాథనెంలో సైన్స నిలిచిెంది. |
| + | |
| + | '''ఉష్ణోగ్రతల మారిుడ:''' డగ్రీల సలిసయస (C) నుెంచి ఫారన్హీట (° F): |
| + | {| class="wikitable" |
| + | |1.0C |
| + | 1.2C |
| + | 1.5C |
| + | 2C |
| + | 2.5C |
| + | 3C |
| + | 3.5C |
| + | 4C |
| + | 4.5C |
| + | 5C |
| + | 6C |
| + | |= |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | = |
| + | |1.8 ° F |
| + | 2.6 ° F |
| + | 2.7 ° F |
| + | 3.6 ° F |
| + | 4.4 ° F |
| + | 5.4 ° F |
| + | 6.2 ° F |
| + | 7.2 ° F |
| + | 8.1 ° F |
| + | 8.8 ° F |
| + | 10.8 ° F |
| + | |} |
| + | |
| + | ==== ప్రసాతవనలు (References) ==== |
| + | |
| + | * <nowiki>https://globalassembly.org/</nowiki> |
| + | |
| + | * Global Assembly wiki |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/2021/08/09/ar6-wg1-20210809-pr/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.undp.org/publications/peoples-climate-vote</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2019/05/nature-decline-unprecedentedreport/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.wri.org/insights/climate-change-could-force-100-million-people-poverty-2030-4-ways-we-can-step-adaptation</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2019/05/nature-decline-unprecedentedreport/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://media.nature.com/original/magazine-assets/d41586-019-03595-0/d41586-019-03595-0.pdf?fbclid=IwAR0iOMQsTuaP8XU76CnmIcqyKzXcJQEHvkKSyYhCDCurIWecbtKaVfXUbPE</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/spm/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/2021/08/09/ar6-wg1-20210809-pr/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://wedocs.unep.org/xmlui/bitstream/handle/20.500.11822/34949/MPN_ESEN.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/un-report-worlds-forests-continueshrink-urgent-action-needed</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.unep.org/news-and-stories/press-release/our-global-food-system-primary-driverbiodiversity-loss</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.bfn.de/en/activities/agriculture/agricultural-biodiversity.html</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.chathamhouse.org/2021/02/food-system-impacts-biodiversity-loss</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/blog/2019/05/nature-decline-unprecedentedreport/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/5session_factsheet1.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.worldbank.org/en/topic/indigenouspeoples</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://theconversation.com/protecting-indigenous-cultures-is-crucial-for-saving-the-worldsbiodiversity-123716</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://pubs.iied.org/sites/default/files/pdfs/migrate/G03843.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.unep.org/news-and-stories/story/indigenous-rights-solution</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://ipcca.info/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.klimanavigator.eu/dossier/artikel/055467/index.php</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/en/observances/indigenous-day</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://theconversation.com/humanity-and-nature-are-not-separate-we-must-see-them-asone-to-fix-the-climate-crisis-122110</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.gutenberg.org/files/59/59-h/59-h.htm</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/34438/EGR20ESE.pdf?sequence=25</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/9d09ccd1-e0dd-11e9-9c4e-01aa75ed71a1/language-en</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.statista.com/statistics/1224630/cumulative-co2-emissions-united-stateshistorical/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.researchgate.net/publication/337033405_The_Truth_Behind_the_Climate_Pledges</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev-environ-012220-011104#articledenial</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_da</nowiki> ta/file/962785/The_Economics_of_Biodiversity_The_Dasgupta_Review_Full_Report.pdf |
| + | |
| + | * <nowiki>https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/glossary/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www4.unfccc.int/sites/NDCStaging/Pages/All.aspx</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/nationally-determinedcontributions-ndcs/nationally-determined-contributions-ndcs</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://drive.google.com/file/d/1-9fSRKJOgEn7h4IdZQxSNfOTNAhqcYaE/view</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://ec.europa.eu/clima/eu-action/climate-strategies-targets/2030-climate-energyframework_en</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.gov.uk/government/news/uk-enshrines-new-target-in-law-to-slash-emissions-by-78-by-2035</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://apnews.com/article/europe-business-china-environment-and-nature-climate-change-7e29d68ea8a77ee8ebbe1460f0f09ffd</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://unfccc.int/news/full-ndc-synthesis-report-some-progress-but-still-a-big-concern</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/WGIIAR5-Chap13_FINAL.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/depts/los/biodiversity/prepcom_files/BowlingPiersonandRatte_Common_Concern.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/sr15/chapter/spm/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/report/ar5/syr/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.who.int/news-room/q-a-detail/one-health</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.unhcr.org/climate-change-and-disasters.html</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/en/chronicle/article/will-there-be-climate-migrants-en-masse</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.internal-displacement.org/global-report/grid2021/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.internal-displacement.org/countries/united-states</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/waterforlifedecade/food_security.shtml#:~:text=What%20is%20food%20security%3F,a%20productive%20and%20healthy%20life</nowiki>. |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/srccl/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://time.com/5324712/climate-change-nigeria/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.eea.europa.eu/highlights/climate-change-threatens-future-of</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/05/SR15_Chapter3_Low_Res.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/02/ar5_wgII_spm_en.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>http://www.fao.org/3/cb1447en/online/cb1447en.html#chapter-executive_summary</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43354/9241563095.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://ipbes.net/sites/default/files/inline/files/ipbes_global_assessment_report_summary_for_policymakers.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.ipcc.ch/srccl/</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.theguardian.com/us-news/2021/jul/17/florida-red-tide-fertilizer-plant-spill</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/sustainabledevelopment/wp-content/uploads/2017/05/Ocean-fact-sheetpackage.pdf</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.britannica.com/topic/common-but-differentiated-responsibilities</nowiki> |
| + | |
| + | * <nowiki>https://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/5session_factsheet1.p</nowiki> |