Changes

Jump to navigation Jump to search
no edit summary
Line 274: Line 274:     
Ang susunod na 10 taon ay magiging kritikal para sa pag-angkop at pagaan ng pagbabago ng klima. Ang pagiging mahusay na may kaalaman tungkol sa mga panganib at sanhi ng pagbabago ng klima ay tumutulong sa amin na gumawa ng pinakamahusay na mga desisyon sa kasalukuyan, sa kabila ng katotohanang hindi posible na hulaan ang hinaharap na may katiyakan. Ang pagbabago sa klima ay nangyayari nang mas mabilis kaysa sa mga pagsisikap na harapin ito, at ang nakaraan ay hindi isang maaasahang tagapagpahiwatig ng hinaharap<sup><sup>[10]</sup></sup>. Magpatuloy, ang hinaharap ay hindi sigurado. Ang pag-unawang ito ay lumilikha ng kakulangan sa ginhawa (isang pakiramdam ng mga bagay na wala sa kontrol), ngunit din ng pagkakataon<sup><sup>[11]</sup></sup>. May oras pa upang maiiwasan ang krisis, kung may aksyon na gagawin ngayon.
 
Ang susunod na 10 taon ay magiging kritikal para sa pag-angkop at pagaan ng pagbabago ng klima. Ang pagiging mahusay na may kaalaman tungkol sa mga panganib at sanhi ng pagbabago ng klima ay tumutulong sa amin na gumawa ng pinakamahusay na mga desisyon sa kasalukuyan, sa kabila ng katotohanang hindi posible na hulaan ang hinaharap na may katiyakan. Ang pagbabago sa klima ay nangyayari nang mas mabilis kaysa sa mga pagsisikap na harapin ito, at ang nakaraan ay hindi isang maaasahang tagapagpahiwatig ng hinaharap<sup><sup>[10]</sup></sup>. Magpatuloy, ang hinaharap ay hindi sigurado. Ang pag-unawang ito ay lumilikha ng kakulangan sa ginhawa (isang pakiramdam ng mga bagay na wala sa kontrol), ngunit din ng pagkakataon<sup><sup>[11]</sup></sup>. May oras pa upang maiiwasan ang krisis, kung may aksyon na gagawin ngayon.
 +
 +
== '''7. Anong aksyon na ang nagagawa''' ==
 +
Anim na taon na  mula nang nagkaroon  Kasunduan sa Paris. Anong pagkilos ang nagawa ng mga bansa sa ngayon upang mabawasan ang emissions at pagkawala ng biodiversity, at ano pa ang kailangang gawin?
 +
 +
=== Transisyon ng Enerhiya ===
 +
Isa sa pinakamahalagang aksyon sa susunod na dekada ay ang paglipat o pagbuo ng kuryente sa mga nababagong mapagkukunan at malayo sa mga fossil fuel. Habang ang paglaki ng nababagong enerhiya ay mahalaga para sa pagpapagana ng mundo na lumayo mula sa mga fossil fuel, kasabay nito ang pagtaas ng pagkakaroon ng nababagong enerhiya ay maaaring humantong lamang sa isang pangkalahatang paglago ng kabuuang enerhiya.
 +
 +
Ang unibersal na paggamit sa malinis at abot-kayang enerhiya ay nangangailangan ng pagbabago ng parehong paggawa at paggamit ng enerhiya<sup><sup>[1]</sup></sup>. Upang mabawasan ang paggamit ng karbon ng 70 porsyento sa 2030 ay nangangahulugang limang beses na pagtaas ng hangin at solar na enerhiya, pati na rin ang pagtatapos at pagsasara ng 2,400 na mga istasyon ng kuryente na nagpapalabas ng karbon sa buong mundo sa loob ng susunod na dekada<sup><sup>[2]</sup></sup>. Ang hakbang na ginawa upang mapalitan ang enerhiyang fossil-fuel na may renewable energy ay nagkakahalaga ng pera, ngunit sa huli ay magiging mas mura upang mapagaan ang pagbabago ng klima kaysa mapilitang umangkop sa pagbabago ng klima<sup><sup>[3]</sup></sup>.                                                   
 +
 +
Bilang karagdagan, maraming mga pang- ekonomiyang at pangkalusugan na benepisyo mula sa paglipat sa isang mababang ekonomiya ng carbon, tulad ng pagbawas sa polusyon sa hangin sa  na sanhi ng malaking bahagi ng gasolina at mga sasakyan na pinapatakbo ng diesel<sup><sup>[4]</sup></sup> <sup><sup>[5]</sup></sup> <sup><sup>[6]</sup></sup>.
 +
 +
Ang enerhiya ng solar at hangin ngayon ay mas mura kaysa sa mga halaman ng karbon o gas-fired sa karamihan ng mga bansa, at ang mga proyekto ng solar ay nag-aalok ng ilan sa pinakamababang gastos na nakita sa elektrisidad<sup><sup>[7]</sup></sup>.
 +
 +
Ang maagang pagreretiro o repurposing imprastraktura ng enerhiya ay kinakailangan upang matugunan ang mga pangako sa Paris. Maraming mga pag-aaral ipakita na lamang na nagpapahintulot sa mga umiiral na mga fossil facility gasolina na tumakbo hanggang sa kanilang inaasahan katapusan ng buhay ay hindi panatilihin ang emissions sa ibaba parehong 1.5 ° C at 2 °<sup><sup>[8]</sup></sup>C.
 +
 +
Ang pagdaragdag ng supply ng malinis na enerhiya ay mahalaga para sa pagkamit ng napapanatiling paglago ng ekonomiya habang nililimitahan ang global warming. Malinis na enerhiya ay may potensyal na bawasan ang kahirapan at panloob at panlabas na polusyon sa hangin at magbigay ng mga kritikal na serbisyo tulad ng komunikasyon, pag-iilaw at pagbomba ng tubig<sup><sup>[9]</sup></sup>. 
 +
 +
Ang pagbuti at pagtaas ng kahusayan ng enerhiya ay maaaring mabawasan Ang mgaCO<sub>2</sub> emisyon ngng 40 porsyento noong 2040. Mangangailangan ito ng mga pakinabang sa kahusayan sa transportasyon (halimbawa, mga de-kuryenteng kotse), sa mga sambahayan (mas mahusay na mga bahay at kasangkapan) at sa industriya. Ang mga sambahayan sa buong mundo ay maaari ring makatipid ng higit sa $ 500 bilyong dolyar bawat taon sa mga singil sa enerhiya sa pamamagitan ng pagtaas ng kanilang kahusayan sa enerhiya (elektrisidad, natural gas para sa pagpainit at pagluluto at gasolina para sa transportasyon)<sup><sup>[10]</sup></sup>.
 +
 +
=== '''Pag-iingat at pagpapanumbalik''' ===
 +
Ang mga isyu ng pagbabago ng klima, pagkawala ng biodiversity, pagkasira ng lupa, at polusyon sa hangin at tubig ay magkakaugnay. Ang isang pangunahing hamon ng mga susunod na dekada ay upang makilala ang magkakaugnay na likas na katangian ng mga isyung ito, at tiyakin na ang mga pagkilos upang tugunan ang isa ay walang hindi sinasadyang kahihinatnan sa iba pa. Halimbawa, ang pagpapalit ng mga katutubong halaman na may monoculture crops para sa supplying<sup><sup>[1]</sup></sup>bioenergy,o ang pagkawasak ng ecosystem upang bumuo ng renewable enerhiya<sup><sup>[2]</sup></sup>infrastructure.
 +
 +
Ang malakihang reforestation na may katutubong halaman ay sabay na tumutukoy sa mga isyu ng pagkawala ng biodiversity, pagkasira ng lupa, at polusyon sa hangin at tubig.
 +
 +
Ang pagpapanumbalik ng mga ecosystem ay nagdaragdag ng kakayahan ng mga kagubatan, karagatan at lupa na sumipsip ng carbon dioxide. Ngayon, ang kalikasan ay nagaganyak lamang sa paligid ng kalahati ng CO<sub>2</sub> emissions, higit pa o mas mababa pantay na nahati sa pagitan ng mga ecosystem na nakabatay sa lupa at karagatan, na ang natitirang nananatili sa himpapawid at sanhi ng pag-init ng Earth.<sup><sup>[3]</sup></sup>
 +
 +
Ang mga kagubatan ay kasalukuyang sumisipsip ng mas mababa sa isang kapat ng mga emissions ng carbon mula sa mga fossil fuel at industriya<sup><sup>[4]</sup></sup>, na may potensyal na mag-imbak ng higit pa.
 +
 +
Ang agrikultura ay isang malaking driver ng pagkawala ng biodiversity at emissions ng greenhouse gas. Ang pagbabago ng sistema ng produksyon ng pagkain upang magamit nila ang mga pamamaraang pang-agrikultura na gumagana sa kalikasan ay kritikal para sa pagpapanumbalik ng mga natural na ecosystem at pagbuo ng mga kapasidad ng lupa upang sumunud-sunurin ang carbon. Ang napapanatiling pamamaraan ng agrikultura ay may potensyal na makakatulong upang maalis ang gutom at malnutrisyon, at mag-ambag sa kalusugan ng tao. Ang napapanatiling agrikultura ay nag-iingat at nagpapapanumbalik ng mga lupa at ecosystem, na nagpapabuti ng lokal na biodiversity, sa halip na mapahamak ito<sup><sup>[5]</sup></sup>.
 +
 +
Ang mga maliliit na magsasaka, partikular ang mga kababaihang magsasaka, ay sentro ng hamon ng pagkamit ng napapanatiling seguridad ng pagkain at kailangang bigyan ng kapangyarihan sa pamamagitan ng pag-access sa financing, edukasyon at pagsasanay, at impormasyon at teknolohiya<sup><sup>[6]</sup></sup>.
 +
 +
=== Pandaigdigang kamalayan ===
 +
Dahil ang ''[https://www.ipcc.ch/sr15/ Espesyal na Ulat sa Global Warming ng 1.5ºC]'' mula sa IPCC noong 2018 at ang ''Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES) Global Assessment'' sa 2019, ang pandaigdigang kamalayan sa klima at krisis sa ekolohiya ay tumaas nang malaki.
 +
 +
Noong 2021, inilathala ng UN ang mga resulta ng Peoples’ Climate Vote<sup><sup>[1]</sup></sup>. Na may 1.2 milyong mga tao mula sa buong mundo na nagbibigay ng kanilang mga pananaw, ito ang pinakamalaking survey ng opinyon ng publiko sa pagbabago ng klima na isinagawa, na nagbibigay ng pananaw sa mga pampublikong opinyon sa mga solusyon sa klima tulad ng nababagong enerhiya at pangangalaga sa kalikasan. Sa marami sa mga kalahok na bansa,  ito ang kauna-unahang pagkakataon na ang nagkaroon ng tulad ng isang malakihang pagtatangka upang makakuha ng pampublikong opinyon sa paksa ng pagbabago ng klima.
 +
 +
Natuklasan ng Peoples 'Climate Vote na halos dalawang-katlo (64 porsyento) ng mga tao sa 50 mga bansa ang naniniwala na ang pagbabago ng klima ay isang pandaigdigang emerhensiya. Ito ay mahalagang impormasyon para sa mga gobyerno sa pagtakbo hanggang sa Glasgow COP26, dahil ipinapakita nito na ang karamihan sa mga tao ay naniniwala na mahalaga na kumilos sa pagbabago ng klima ngayon.
 +
 +
Natagpuan din ng survey ang isang mataas na antas ng suporta sa buong mundo para sa pangangalaga ng mga kagubatan at lupa, ang pagpapatupad ng nababagong enerhiya, mga diskarte sa pagsasaka sa klima at pamumuhunan sa berdeng negosyo. 
 +
 +
Sa mga bansang may mataas na antas ng pagkalbo ng kagubatan - Brazil, Indonesia at Argentina - mayroong isang nakararaming suporta para sa pagtipid sa mga kagubatan at lupa. Sa India, ang pagtitipid sa kagubatan at lupa ay ang pangatlong pinakapopular na patakaran sa klima sa bansang iyon matapos ang pagtaas ng paggamit ng nababagong enerhiya at paggamit ng mga diskarte sa pagsasaka sa klima.
 +
 +
Sa mga bansa kung saan ay ang mga mataas na emissions ng carbon mula sa pag-init at paggamit ng kuryente - ang US, Australia, Germany, South Africa, Japan, Poland at Russia - mayroong isang nakararaming suporta para sa nababagong enerhiya. 
 +
 +
Ang mga resulta ng survey ay mahalaga dahil ipinakita nila ang malawak na suporta para sa pagkilos ng klima sa buong mundo at sa gitna ng iba't ibang mga pangkat ng edad, antas ng edukasyon, nasyonalidad at kasarian<sup><sup>[2]</sup></sup>.
 +
 +
Pati na rin ang pagpindot sa mga gobyerno na kumilos sa pagbabago ng klima at gamitin ang kanilang mga karapatan sa pagboto at sibiko, ang mga indibidwal ay maaaring mapabilis ang isang pandaigdigang paglilipat patungo sa isang mababang hinaharap ng carbon sa pamamagitan ng pansarili at sibiko pagkilos ng. Pagdating sa tungkulin ng mga mamamayan sa pagbawas ng mga emissions ng carbon, ang mga tao sa ilang mga bansa ay maaaring magkaroon ng isang mas mataas na epekto kaysa sa iba, batay sa kanilang CO<sub>2</sub> emissions bawat tao at kanilang mas malawak na impluwensya sa lipunan. Ang mga indibidwal sa mataas na emitting na mga bansa ay maaaring mapadali ang isang pandaigdigang paglilipat patungo sa isang mababang carbon sa hinaharap sa pamamagitan ng pagbabago ng kanilang mga diyeta (halimbawa kumain ng mas kaunti, o hindi, karne) at mga gawi sa paglalakbay (halimbawa ng paglipad o pagmamaneho nang mas kaunti), pag-iwas sa pag-aaksaya ng pagkain at mapagkukunan, at pagbawas ng kanilang pagkonsumo ng tubig at enerhiya. Ang mga pagkilos na ito ay maaari ring makatulong na maprotektahan at makatipid ng biodiversity. Maaari ding itaguyod ng mga tao ang pagbabago sa pag-pamamagitan ng pagtaas ng kamalayan sa kanilang mga komunidad.
 +
 +
== '''8. Pamamahagi at pagiging patas''' ==
 +
 +
 +
Dahilan kung bakit tumataas ngayon ang global na taunang emissions ay dahil sa mabilis na paglaki ng mga umuusbong na ekonomiya, lalo na sa Asya, Gitnang Silangan at sa Gitnang at Timog Amerika. Halos lahat ng paglaki ng mga emisyon sa daang ito ay magmumula sa mga
 +
 +
Ang ilang mga bansa at rehiyon ng mundo ay nagsimulang maglabas ng isang makabuluhang halaga ng CO<sub>2</sub>  siglo na ang nakakalipas; ang iba ay nagsimula lamang kamakailan. Isa sa mga umuunlad na bansa<sup><sup>[1]</sup></sup>.
 +
 +
Habang ang karamihan sa mga kamakailang pagtaas ng emissions ng carbon ay maaaring masubaybayan sa mga umuunlad na bansa, mahalagang kilalanin na ang mga mayayamang bansa tulad ng US at mga miyembro ng estado ng EU ay nag-outsource ng marami sa mas maraming carbon-intensive at environmentally na nakakalason na bahagi ng kanilang chain ng produksyon. sa mga bansa tulad ng Tsina at India - habang ang mayamang mundo ay patuloy na kumokonsumo ng mga kalakal na may mataas na carbon, umasa ito sa iba pang mga bahagi ng mundo upang magawa ang mga ito. Halimbawa, ang isang malaking porsyento ng mga elektronikong kalakal na ginagamit sa buong mundo ay ginawa sa Tsina. Ito ay may epekto ng paglipat ng mga emisyon sa mga bansang ito, sa halip na bawasan ang mga ito<sup><sup>[2]</sup></sup>.
 +
 +
Ang pagkakaiba-iba ng epekto sa pagitan ng mga pinaka responsable para sa sanhi ng pagbabago ng klima at mga pinaka-mahina laban sa mga epekto nito ay kapansin-pansin talaga. Halimbawa, ang  pinakamayaman na 1 porsyento ng populasyon sa buong mundo (tinatayang 75 milyong katao) ang responsable ng ''dalawang beses'' ang emissions ng pinakamahirap na kalahati ng populasyon ng mundo (tinatayang 3,750 milyong tao)<sup><sup>[3]</sup></sup>.
 +
 +
Ang mga industriyalisadong bansa at rehiyon ng mundo na naging mayaman mula sa nasusunog na mga fossil fuel at kolonyal na pagsasamantala ay may pinakamahusay na mapagkukunan na mamumuno ngayon. Sa liwanag ng iba't ibang mga pambansang pangyayari, ang Paris Agreement tawag para sa "mabilis na pagbawas" ng emissions na nakamit "sa batayan ng equity, at sa konteksto ng sustainable pag-unlad at mga pagsusumikap upang lipulin<sup><sup>[4]</sup></sup>kahirapan".
 +
 +
Ngayon ay may isang pagtaas ng pagkilala sa pangangailangang umangkop at umangkop sa mga katotohanan ng pagbabago ng klima. Ang pagbagay ay partikular na tinalakay sa Kasunduan sa Paris. Kung anong hitsura ng pagbagay sa pagbabago ng klima ay magkakaiba para sa iba't ibang mga pamayanan sa iba't ibang bahagi ng mundo. Ang mga hamon ng pag-angkop sa pagbabago ng klima ay pinakadakilang para sa karamihan ng pagbuo ng mga bansa na ibinigay na marami sa mga epekto ay pinakadakila sa mga bansang ito at marami kulang sa financing, imprastraktura at kakayahang pang-teknikal na kinakailangan upang umangkop.
 +
 +
Sa wakas ay magkakaroon ito ng mga implikasyon sa pagkakapantay-pantay ng pagkakataon para sa kaunlaran na naisip sa UN Sustainable Development Goals<sup><sup>[5]</sup></sup> at ang UN Declaration on the Right to Development<sup><sup>[6]</sup></sup>.
 +
 +
Ang pampainit ng mundo ay nagiging mas malaki bawat sektor ay apektado. Kung mas malaki ang pagkasira ng mga ecosystem, mas mahirap itong umangkop. Mahina at marginalized na mga pamayanan - kabilang ang mga nasa mayayamang bansa - ay kulang sa mga pangunahing kakayahan na kinakailangan upang umangkop sa kasalukuyang antas ng pag-init<sup><sup>[7]</sup></sup>.
 +
 +
Sa maraming mga kaso, ang pagbagay ay hindi posible, halimbawa sa ilang mga lugar ay hindi na posible ang agrikultura dahil sa mas mataas na temperatura at kawalan ng mapagkukunan ng tubig. Ang mga umuunlad na bansa ay, sa pangkalahatan, ay pinaka mahina laban sa mga epekto na mas malaki, kaakibat ng kawalan ng pampinansyal, at teknolohikal na imprastraktura<sup><sup>[8]</sup></sup>
 +
 +
Bukod dito, ang marginalisasyon ng mga pamayanang ito ay karaniwang nakatali sa mismong mga proseso na sanhi ng pagbabago ng klima, kabilang ang kolonyalismo, pagsasamantala sa mga mapagkukunan (madalas habang pinapahamak ang mga yamang ekolohiya na sumusuporta sa mga lokal na kabuhayan) at akumulasyon ng kapital na hinimok ng fossil fuel<sup><sup>[9]</sup></sup>.
 +
 +
Ang mga mas mayamang bansa ay magkakaroon ng mas maraming mapagkukunan kaysa sa mga mahihirap na bansa upang umangkop sa mga hinihiling ng isang nagbabagong klima, nangangahulugang kailangan ng tulong para sa pinansyal at tulong na panteknolohiya sa mga mahihirap na bansa. Kung mas malaki ang antas ng pag-iinit mas malaki ang epekto sa mga lipunan, ekonomiya, kalusugan ng tao at mga ecosystem, samakatuwid mas malaki ang hamon ng pagbagay.
 +
 +
Sa mga bansang 192 na nagsumite ng mga pangako sa Kasunduan sa Paris, 127 ay bahagyang o ganap na may kondisyon. Nangangahulugan ito na walang internasyonal na pananalapi o suportang panteknikal, maaaring hindi maipatupad ang mga pangako na ito. Ang mga kondisyonal na pangako na ito ay higit na ipinasa ng mga bansa na walang kakayahan sa pananalapi upang mabawasan ang mga emisyon pati na rin ang teknolohikal at institusyong kakayahan<sup><sup>[10]</sup></sup>.
 +
 +
Marami sa mga pangakong ito ay maaaring hindi maipatupad sapagkat, sa ngayon, maliit na suportang pang-internasyonal ang natupad<sup><sup>[11]</sup></sup>.
 +
 +
Ang isyu ng pagbabago ng klima ay nagdadala din ng mga katanungan tungkol sa henerasyon ng henerasyon. Ang mas matatandang henerasyon ay pinakakinabangan ng napakinabangan mula sa pagpapaunlad ng ekonomiya bilang resulta ng nasusunog na mga fossil fuel, samantalang ang mga nakababatang henerasyon ay - at ay - nagdurusa sa mga kahihinatnan.
 +
 +
== '''9. COP26 at higit pa''' ==
 +
Ang mga klima at ecological crisis na kasama natin at lumalala habang patuloy na lumalaki ang mga emissions ng greenhouse gas at patuloy na sinisira ng mga tao ang biodiversity. Ang mga pinsala mula sa pagbabago ng klima ay mas masahol kaysa sa inaasahan isang dekada na ang nakakaraan, at nararamdaman na sa buong mundo. Upang mapanatili ang layunin ng paglilimita sa pag-init sa isang maximum na 1.5 ° C na maabot, ang mga makabuluhang pagbawas sa emissions ay kinakailangan sa 2020s, pati na rin sa mga susunod na dekada. 
 +
 +
Ang nakaraang limang taon ay nagkaroon ng ilang mga tagumpay. Ang lakas ng solar at hangin ay naging mas mura at mas madaling ipatupad kaysa sa hinulaang, ang mga sasakyang de-kuryente ay nagiging mas karaniwan at magagamit, at ang mga mababang teknolohiya ng carbon ay mapagkumpitensya sa lumalaking bilang ng mga merkado. Gayunpaman, mayroong pagtaas ng pagkilala na ang emissions ay kailangang mabawasan sa mga sektor na pinakamahirap na mag-decarbonize, tulad ng aviation. Ang isang ulat sa 2018 sa industriya ng, halimbawa, pagpapalipadnatagpuan na ang kasalukuyang mga plano na mag-update ng mga teknolohiya at pagbutihin ang mga pagpapatakbo ay hindi magpapagaan sa inaasahang demand sa fuel at emissions<sup><sup>[1]</sup></sup>. Ang mga roadmap ay umuusbong para sa pagkuha ng mga emissions mula sa mabibigat na industriya.
 +
 +
Ang mga pagbabago sa mga pattern ng pagkonsumo at nangingibabaw na pamumuhay ay isa ring kritikal at mahalagang bahagi ng mga solusyon sa pagtugon sa pagbabago ng klima<sup><sup>[2]</sup></sup>. Ang mga pamumuhay ng mga indibidwal ay binubuo ng iba't ibang mga elemento ng pang-araw-araw na pamumuhay kabilang ang pagkonsumo na nauugnay sa nutrisyon, pabahay, kadaliang kumilos, mga kalakal ng consumer, paglilibang, at serbisyo.
 +
 +
Ngayon na ang mga layunin ng Kasunduan sa Paris ay naitakda na, ang Glasgow COP26 ay inaasahang tungkol sa paglikha ng isang mas detalyadong roadmap kung paano ito makakamtan. Ang ilang mahahalagang katanungan para sa pagpupulong ay isasama kung paano lumipat mula sa mga fossil fuel at kung paano gawing aksyon ang net-zero pledges. Upang mabuo ang mga susunod na yugto ay mangangailangan ng pamumuno sa lahat ng mga antas, mula sa mga indibidwal hanggang sa mga negosyo at mamumuhunan, hanggang sa gobyerno<sup><sup>[3]</sup></sup>
 +
 +
== '''Pag-Glossary''' ==
 +
'''angkop sa:''' Upang baguhin, ayusin o pagbutihin ang isang bagay upang magawa itong angkop para sa ibang sitwasyon.
 +
 +
'''Badyet ng Carbon:''' Isang halaga ng carbon dioxide na napagkasunduan ng isang bansa, kumpanya, o samahan ang pinakamalakas na gagawin nito sa isang partikular na tagal ng panahon.
 +
 +
'''Carbon dioxide (CO<sub>2</sub>): Ang''' Carbon dioxide ay isang gas na binubuo ng isang bahagi ng carbon at dalawang bahagi na oxygen.
 +
 +
'''Conference of the Parties (COP):''' Ang katawang nagpapasya na responsable para sa pagsubaybay at pagsusuri sa pagpapatupad ng United Nations Framework Convention tungkol sa Pagbabago sa Klima.
 +
 +
'''Decarbonizing:gass ​​na inilalabas''' Ang pagbawas ng mga emissions ng carbon dioxide sa pamamagitan ng paggamit ng mababang mga mapagkukunan ng lakas ng carbon, nangangahulugang mas mababa ang mga greenhouse sa kapaligiran.
 +
 +
'''Pag-unlad ng ekonomiya: Ang paglago ng''' ekonomiya ay isang pagtaas sa mga kalakal at serbisyo na ginawa sa isang merkado (halimbawa, ekonomiya ng isang bansa). Ang paglago ng ekonomiya ay sinusukat sa mga tuntunin ng gross domestic product, o '''GDP'''.
 +
 +
'''Equity:''' "Karaniwan ngunit magkakaibang responsibilidad" (CBDR) ay isang prinsipyo ng internasyonal na batas sa kapaligiran na nagtataguyod na ang lahat ng mga estado ay responsable para sa pagtugon sa pandaigdigang pagkasira ng kapaligiran, ngunit hindi pantay na responsable<sup><sup>[1]</sup></sup>.
 +
 +
'''Pagsamantala / pagsasamantala:''' Upang magamit ang sinuman o isang bagay nang hindi patas sa iyong sariling kalamangan, na may kawalan ng pangangalaga sa bagay na pinagsamantalahan.
 +
 +
'''Pagkalipol:''' Ang sandali kung kailan ang isang uri ng organismo, karaniwang isang species, ay nawala. Nangyayari ang pagkalipol kapag namatay ang huling natitirang indibidwal ng species.
 +
 +
'''GDP''': Ang malubhang domestic na produkto ay ang pamantayan ng sukat ng halagang idinagdag na nilikha sa pamamagitan ng paggawa ng mga kalakal at serbisyo sa isang bansa sa isang tiyak na panahon.
 +
 +
'''Greenland ice sheet:''' Ang Greenland ice sheet ay isang malawak na katawan ng yelo na sumasaklaw sa 1,710,000 square square, halos 79% ng ibabaw ng Greenland. Ito ang pangalawang pinakamalaking katawan ng yelo sa buong mundo, pagkatapos ng Antarctic ice sheet.
 +
 +
'''Mga greenhouse gas:''' Ang anim na greenhouse gas na sakop ng United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) at ang Kyoto Protocol ay: carbon dioxide, methane, nitrous oxide, hydroflurocarbons, perflurocarbons at sulphar hexafluoride.
 +
 +
'''Mga Katutubo''': Ang isang opisyal na kahulugan ng "katutubo" ay hindi pinagtibay ng anumang katawang UN-system. Gayunpaman, ayon sa karaniwang kahulugan, ang mga katutubong tao ay angkan ng mga naninirahan sa isang bansa o isang pangheograpiyang rehiyon sa oras na dumating ang mga tao na may iba`t ibang kultura o etnikong pinagmulan. Ang mga bagong dating ay kalaunan ay naging nangingibabaw sa pamamagitan ng pananakop, trabaho, pag-areglo o iba pang mga paraan. Tinatayang mayroong higit sa 370 milyong mga katutubo na kumalat sa 70 mga bansa sa buong mundo<sup><sup>[2]</sup>.</sup>
 +
 +
'''Rebolusyong Pang-industriya''': Sa modernong kasaysayan, ang Rebolusyong Pang-industriya ay ang proseso ng pagbabago mula sa isang ekonomiya na batay sa pagsasaka at paggawa ng mga kamay, hanggang sa isa na pinangungunahan ng industriya at pagmamanupaktura ng makina, noong ika-18 at ika-19 na siglo
 +
 +
'''Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC):''' Isang intergovernmental na katawan ng United Nations na nagbibigay ng layunin ng impormasyong pang-agham tungkol sa pagbabago ng klima na sanhi ng tao, natural, pampulitika, at pang-ekonomiyang mga epekto at panganib, at mga posibleng pagpipilian ng pagtugon.
 +
 +
'''Mababang carbon:''' Nagiging sanhi o nagreresulta lamang sa isang maliit na net release ng carbon dioxide sa kapaligiran.
 +
 +
'''Pagpapagaan:''' Ang pagkilos ng pagbabawas ng kalubhaan, kabigatan, o sakit ng isang bagay.
 +
 +
'''Mga kontribusyon na tinutukoy ng bansa (NDC):''' Ang mga kontribusyon na tinutukoy ng bansa (INDC) ay inilaan na pagbawas sa mga emissions ng greenhouse gas sa ilalim ng United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC).
 +
 +
'''Mga negatibong pagpapalabas:''' Ang mga negatibong emisyon ay isa sa mga term na ginamit para sa mga aktibidad na nag-aalis ng carbon dioxide mula sa himpapawid.
 +
 +
'''Ang net zero:''' ang net zero ay tumutukoy sa balanse sa pagitan ng dami ng nagawa na greenhouse gas at ang halagang inalis mula sa himpapawid. Naaabot namin ang neto zero kapag ang halagang idinagdag namin ay hindi hihigit sa halagang kinuha.
 +
 +
'''Kasunduan sa Paris:''' Ang Kasunduan sa Paris ay isang ligal na nagbubuklod sa internasyonal na kasunduan tungkol sa pagbabago ng klima, na pinagtibay noong 2015.
 +
 +
'''Polusyon:''' Ang pagkakaroon o pagpapakilala sa kapaligiran ng isang sangkap na mayroong nakakapinsala o nakakalason na epekto. Ang polusyon ay maaaring likha ng aktibidad ng tao, halimbawa ng basura sa mga karagatan o kemikal na run-off mula sa agrikultura.
 +
 +
'''Rebolusyong Siyentipiko:''' Isang pagbabago sa pag-iisip na naganap noong ika-16 at ika-17 na siglo. Sa panahong ito, ang agham ay naging sariling disiplina, naiiba sa pilosopiya at teknolohiya. Sa pagtatapos ng panahong ito, pinalitan ng agham ang Kristiyanismo bilang sentro ng sibilisasyon ng Europa.
 +
 +
 +
'''Mga pagsasalin sa temperatura: Degree Celsius (° C) hanggang Fahrenheit (° F):'''
 +
 +
1.0 ° C = 1.8 ° F
 +
 +
1.2 ° C = 2.6 ° F
 +
 +
1.5 ° C = 2.7 ° F
 +
 +
2 ° C = 3.6 ° F
 +
 +
2.5 ° C = 4.4 ° F
 +
 +
3 ° C = 5.4 ° F
 +
 +
3.5 ° C = 6.2 ° F
 +
 +
4 ° C = 7.2 ° F
 +
 +
4.5 ° C = 8.1 ° F
 +
 +
5 ° C = 8.8 ° F
 +
 +
6 ° C = 10.8 ° F 
 +
 +
'''Kredito'''
 +
 +
Ang buklet ng impormasyon ay ginawa sa ipaalam ang yugto ng pag-aaral ng Global Assembly.
 +
 +
Ang Komite ng Kaalaman at Karunungan ng Global Assembly ang namuno sa proseso ng pagsulat ng buklet na ito. Ang layunin ng komite ay tiyakin na ang yugto ng pag-aaral ng Global Assembly ay batay sa katibayan. Pinili ng komite na ito ang naka-frame na tanong na tatalakayin ng Assembly, pati na rin ang nilalaman ng buklet ng impormasyon na ito.
 +
 +
Ang mga miyembro ng komite ay may kadalubhasaan sa: Earth Systems Science, Change System, Engineering & geology, katutubong kaalaman, Ecology, Climate Science, Environmental Economics, Climate Adaptation & Vulnerable na mga bansa, Behavioural at Cognitive Psychology.
 +
 +
Ang komite ay pinamumunuan ni [https://tyndall.ac.uk/people/robert-watson/ Propesor Bob Watson], dating pinuno ng Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) at dating Tagapangulo ng Intergovernmental Panel on Biodiversity Ecosystem Services (IPBES).
 +
 +
Ang mga miyembro ng komite ay sina:
 +
 +
●      [https://www.systemshift.earth/our-team Dr. Nafeez Ahmed], System Shift Lab, UK
 +
 +
●      [https://www.cardiff.ac.uk/people/view/1156602-capstick-stuart Dr. Stuart Capstick], Center for Climate Change and Social Transformation, Cardiff University, Wales
 +
 +
●      [http://iegindia.org/staffmembers/faculty/detail/3549/3 Professor Purnamita Dasgupta], Institute of Economic Growth, Delhi
 +
 +
●      [https://www.icccad.net/our-team/saleemul-huq/ Professor Saleemul Huq], International Center para sa Pagbabago at Pag-unlad ng Klima (ICCCAD), Bangladesh
 +
 +
●      [https://thefountain.earth/people/ Jyoti Ma (USA) at Mindahi Bastida Munoz (Mexico)], The Fountain, Sagradong Ekonomiks, Mga Tagapagbantay ng Karunungan ng Katutubong
 +
 +
●      [https://www.researchgate.net/profile/Michael-Oti Propesor Michael N. Oti], Petroleum Geology, University of Port Harcourt, Nigeria
 +
 +
●     [https://profjuliasteinberger.wordpress.com/about-me/ Propesor Julia Steinberger], Ecological Economics, University of Lausanne, Switzerland
 +
 +
Ang librong ito ng impormasyon ay dumaan sa labindalawang pag-ulit. Sinulat ito ng mamamahayag na si [https://www.tarnrodgersjohns.com/ Tarn Rodgers Johns] na may patnubay at puna mula kay [http://clairemellier.com/ Claire Mellier]. Ito ay nai-edit ni [https://www.linkedin.com/in/natalie-marchant/ Nathalie Marchant]. 
 +
 +
Ang feedback sa mga draft ay ibinigay ni [https://www.linkedin.com/in/lydiamessling/?originalSubdomain=uk Dr Lydia Messling], [https://www.linkedin.com/in/will-bugler-a1425a8/ Will Bugler] at [https://www.linkedin.com/in/georgina-wade-57bb7064/?originalSubdomain=uk Georgina Wade], mga espesyalista sa komunikasyon sa klima mula sa consultancy group na [https://www.willistowerswatson.com/en-US Willis Towers Watson], at ng mgasa Global Assembly Lab Partners.
 +
----<sup><sup>[1]</sup></sup> CBDR - Britannica
 +
 +
<sup><sup>[2]</sup></sup> https://www.un.org/esa/socdev/unpfii/documents/5session_factsheet1.pdf
 +
----<sup><sup>[1]</sup></sup> Ang roadmap sa decarbonising European aviation
 +
 +
<sup><sup>[2]</sup></sup> 1.5 Degree Pamumuhay
 +
 +
<sup><sup>[3]</sup></sup> Ang Katotohanan sa Likod ng Mga Pangako sa Klima
 +
----<sup><sup>[1]</sup></sup> UN Emissions Gap Report 2020
 +
 +
<sup><sup>[2]</sup></sup> Tatlong dekada ng Pagbawas ng Klima: Bakit Hindi Namin Nabaluktot ang Pandaigdigang Curve ng Mga Emisyon?
 +
 +
<sup><sup>[3]</sup></sup> Tatlong dekada ng Pagbawas ng Klima: Bakit Hindi Namin Nabaluktot ang Pandaigdigang Curve ng Mga Emisyon?
 +
 +
<sup><sup>[4]</sup></sup> United Nations Foundation, Climate Analytics at E3G. Ang Halaga ng Pakikipagtulungan sa Klima: Networked at Inclusive Multilateralism upang Matugunan ang 1.5 ° C. (Washington DC, 2021)
 +
 +
<sup><sup>[5]</sup></sup> Mga Layunin ng Sustainable Development ng
 +
 +
<sup><sup>[6]</sup></sup> UN na Deklarasyon ng UN sa Karapatan sa Pag-unlad
 +
 +
<sup><sup>[7]</sup></sup> Tatlong dekada ng Pagbawas ng Klima: Bakit Hindi Namin Nabaluktot ang Pandaigdigang Curve ng Mga Emisyon?
 +
 +
<sup><sup>[8]</sup></sup> Pagkawala at Pinsala at mga limitasyon sa pagbagay: kamakailang mga pananaw at implikasyon ng IPCC para sa science at patakaran sa klima
 +
 +
<sup><sup>[9]</sup></sup> Tatlong dekada ng Pagbawas ng Klima: Bakit Hindi Namin Nabaluktot ang Pandaigdigang Curve ng Mga Emisyon?
 +
 +
<sup><sup>[10]</sup></sup> Ang Katotohanan sa Likod ng Mga Pangako sa Klima
 +
 +
<sup><sup>[11]</sup></sup> Ang Katotohanan sa Likod ng Mga Pangako sa Klima
 +
----<sup><sup>[1]</sup></sup> UNDP Pagboto sa Klima ng Mga Tao ng
 +
 +
<sup><sup>[2]</sup></sup> Mga Resulta sa Pagboto ng Klima ng Tao
 +
----<sup><sup>[1]</sup></sup> UNEP 2021, Paggawa ng Kapayapaan sa Kalikasan, pg.107
 +
 +
<sup><sup>[2]</sup></sup> Maaaring i-save ng nababagong enerhiya ang natural na mundo - ngunit kung hindi tayo mag-ingat, masasaktan din ito.
 +
 +
<sup><sup>[3]</sup></sup> UNEP 2021, Paggawa ng Kapayapaan sa Kalikasan, seksyon ng Buod ng Ehekutibo B, Mga Seksyon 2.3.2 sa pangunahing ulat, at pigura 2.8
 +
 +
<sup><sup>[4]</sup></sup>Brack, Duncan, Mga Kagubatan at Pagbabago ng Klima
 +
 +
<sup><sup>[5]</sup></sup> UNEP 2021, Paggawa ng Kapayapaan sa Kalikasan, Buod ng Tagapagpaganap
 +
 +
<sup><sup>[6]</sup></sup> UNEP 2021, Paggawa ng Kapayapaan sa Kalikasan, Buod ng Tagapagpaganap
 +
----<sup><sup>[1]</sup></sup> UNEP 2021, Paggawa ng Kapayapaan sa Kalikasan
 +
 +
<sup><sup>[2]</sup></sup> Ang Katotohanan sa Likod ng Mga Pangako sa Klima
 +
 +
<sup><sup>[3]</sup></sup> Burke et al, Malaking potensyal na pagbawas sa mga danyang pang-ekonomiya sa ilalim ng mga target ng pagpapagaan ng UN
 +
 +
<sup><sup>[4]</sup></sup> UNEP 2021, Paggawa ng Kapayapaan sa Kalikasan, Seksyon 4.1
 +
 +
<sup><sup>[5]</sup></sup> IPCC 2018 Global Warming ng 1.5oC, Kabanata 3, seksyon 5.2
 +
 +
<sup><sup>[6]</sup></sup> Global Environmental Outlook 6 2019, Key Message 19, Kabanata 24.4, at Box 24.1
 +
 +
<sup><sup>[7]</sup></sup> International Energy Agency 2020 Buod ng Executive ng World Energy Outlook
 +
 +
<sup><sup>[8]</sup></sup> Tatlong dekada ng Pagbawas ng Klima: Bakit Hindi Namin Nabaluktot ang Pandaigdigang Curve ng Mga Emisyon?
 +
 +
<sup><sup>[9]</sup></sup> UNEP 2021, Paggawa ng Kapayapaan sa Kalikasan
 +
 +
<sup><sup>[10]</sup></sup> Ang Katotohanan sa Likod ng Mga Pangako sa Klima
 
----<sup><sup>[1]</sup></sup> 2019 Global Report ng Ulat sa Pagbawas ng Panganib na Panganib  
 
----<sup><sup>[1]</sup></sup> 2019 Global Report ng Ulat sa Pagbawas ng Panganib na Panganib  
  
Community-Host
28

edits

Navigation menu

MediaWiki spam blocked by CleanTalk.