Line 250: |
Line 250: |
| | | |
| Ang kakulangan ng pandaigdigang kooperasyon, pati na rin ang pagtitiyaga at paglago ng mga lifestyle na mataas ang carbon ay lahat ng mga hadlang sa pagkamit ng katatagan ng pagtaas ng temperatura na limitado sa 1.5 ° C. Kung ang lahat ng kasalukuyang mga pangako sa ilalim ng Mga Kasunduan sa Paris na NDC ay matugunan, hindi pa rin ito sapat upang limitahan ang pag-init sa 1.5 ° C<sup><sup>[6]</sup></sup>, at sa halip ay humantong sa pag-init sa paligid ng 3 ° C - higit sa mga layunin ng Kasunduan sa Paris, o anumang itinuturing na ligtas para sa sangkatauhan. | | Ang kakulangan ng pandaigdigang kooperasyon, pati na rin ang pagtitiyaga at paglago ng mga lifestyle na mataas ang carbon ay lahat ng mga hadlang sa pagkamit ng katatagan ng pagtaas ng temperatura na limitado sa 1.5 ° C. Kung ang lahat ng kasalukuyang mga pangako sa ilalim ng Mga Kasunduan sa Paris na NDC ay matugunan, hindi pa rin ito sapat upang limitahan ang pag-init sa 1.5 ° C<sup><sup>[6]</sup></sup>, at sa halip ay humantong sa pag-init sa paligid ng 3 ° C - higit sa mga layunin ng Kasunduan sa Paris, o anumang itinuturing na ligtas para sa sangkatauhan. |
| + | |
| + | === C. Mga palagay tungkol sa mga negatibong emisyon === |
| + | Ang mababa at napakababang mga pangyayari sa emisyon sa itaas ay umaasa sa ilang antas ng pagtanggal ng greenhouse gas, sa pamamagitan ng '''"negatibong emisyon"''' teknolohiya sa ikalawang kalahati ng siglo. |
| + | |
| + | Maraming mga siyentipiko ang nag-aalala na ang pangako ng mga hindi napatunayan na teknolohiya sa hinaharap, tulad ng pagtanggal ng CO<sub>2</sub> mula sa himpapawid, ay maaantala ang mga aksyon na kailangang gawin ngayon upang matugunan ang pagbabago ng klima. Noong nakaraan, ang mga makapangyarihang industriya ay gumamit ng pangako ng mga darating na teknolohiya upang bigyang katwiran ang patuloy na paggamit ng fossil fuel<sup><sup>[1]</sup></sup>. Ang mga teknolohiyang tulad ng 'carbon capture' ay wala pa sa antas na nasusukat, at sa gayon may mga mahahalagang katanungan tungkol sa kung maaasahan ang mga teknolohiya. |
| + | |
| + | === D. Mga Tip - Maaari ba nating mahulaan kung ano ang susunod na mangyayari? === |
| + | Kahit na ang pinakamahusay na agham ay hindi mahuhulaan ang hinaharap na may ganap na katiyakan. Ang pamumuhay na may pagbabago ng klima ay nangangahulugang pamumuhay na walang katiyakan.<sup><sup>[1]</sup></sup> Sa seksyong ito,ating tinitingnan ang mga Puna at mga "tipping point" bilang mga halimbawa ng kawalan ng katiyakan sa hinaharap ng ating klima. |
| + | |
| + | Isaisip halimbawa ang isang Basong Tubig na natapon. Nakasalalay sa kung gaano karaming tubig ang nasa baso, magkakaroon ng isang punto kung saan ang tubig ay labis nawala mula sa baso. Kapag wala ng natirang tubig sa baso, imposible ng maibalik ito. |
| + | |
| + | Ang mga punto sa klima ay isang "puntong wala ng Balikan", kapag ang pinagsamang epekto ng pagbabago ng klima ay nagreresulta sa hindi maibabalik na mga pinsala na "kaskad" sa buong mundo, tulad ng mga domino. Sa sandaling maabot ang puntong ito, isang serye ng mga kaganapan ang sisiklab , na humahantong sa paglikha ng isang planeta na hindi kaaya aya sa maraming tao at iba pang mga anyo ng buhay<sup><sup>[2]</sup></sup>. |
| + | |
| + | Ipinakilala ng IPCC ang ideya ng Pagpupunto dalawang dekada na ang nakalilipas. Ang isang posibleng punto ay ang pagkatunaw ng yelo sa lupa sa mga rehiyon ng polar (Greenland at Antarctica), na humahantong sa maraming metro ng pagtaas ng antas ng dagat sa paglipas ng panahon. Iminungkahi ng mga modelo na ang '''yelo ng Greenland''' ay maaaring mawala sa kalaunan sa 1.5 ° C ng pag-init<sup><sup>[3]</sup></sup>, kahit na makalipas ang maraming taon. Noong Hulyo 2021, isang alon ng init ang naging sanhi ng pagkawala ng sapat na yelo sa Greenland upang masakop ang estado ng Florida sa US sa 2 pulgada (5cm) na tubig sa isang araw<sup><sup>[4]</sup></sup> <sup><sup>[5]</sup></sup>. Ang yelo sa dagat ay mabilis na lumiliit sa Arctic, na nagpapahiwatig na, sa 2 ° C ng pag-init, ang rehiyon ay may 10-35 porsyento na posibilidad na maging higit na walang yelo sa tag-init<sup><sup>[6]</sup></sup>. |
| + | |
| + | Ang isa pang posibleng punto ay ang malakihang pagkasira at pagkasira ng mga rainforest tulad ng Amazon, na tahanan ng isa sa 10 kilalang species na nakabatay sa lupa. Ang mga pagtatantya kung saan ang isang tipping point ng Amazon ay maaaring magsinungaling mula sa 40 porsyentong pagkalbo ng kagubatan hanggang sa 20 porsyento lamang na pagkawala ng takip ng kagubatan. Halos 17 porsyento ang nawala mula noong 1970<sup><sup>[7]</sup></sup>, na may malalaking lugar na nawala dahil sa pagkalbo ng tao sa bawat minuto. |
| + | |
| + | Sa mga malalapit na Punto tulad ng pagkatunaw ng mga sheet ng yelo, pagkalbo ng kagubatan, pagtunaw ng permafrost at mga pagbabago sa sirkulasyon ng point karagatan (o isang kombinasyon nito) ay lumilikha ng isang pag-ikot na tinukoy ng mga siyentista bilang isang "mga puna", kung saan ang pagbabago ng klima ay nagdudulot ng isang kaskad ng mga epekto na nagreresulta sa higit pang pagbabago ng klima. |
| + | |
| + | Ang isang halimbawa nito ay matatagpuan sa Arctic. Ang greenhouse gas methane ay kasalukuyang "nakaimbak" sa Arctic permafrost. Dahil sa pag-init ng mundo sanhi ng pagkatunaw ng permafrost, ang methane na nakaimbak ay inilabas sa himpapawid, pagdaragdag ng higit pang mga emissions ng greenhouse gas na maaaring humantong sa karagdagang global warming. Ang mas maraming mga pag-init ay nagreresulta sa higit na natutunaw na permafrost, pagdaragdag ng higit pang methane sa himpapawid upang lumikha ng mas maraming pag-init at mas maraming natutunaw na permafrost,paulit-ulit sa isang mabisyong cycle na maaaring imposibleng ihinto. |
| + | |
| + | Ang mga feedback loop ay "non-linear", nangangahulugang maaaring mapabilis sa bigla at hindi inaasahang mga paraan at maaaring lumitaw sa isang paraan naagham na mahulaan<sup><sup>[8]</sup></sup>. Dahil sa mga walang katiyakan na ito, posible na nasa peligro na tayong mag simula ang mga punto na hahantong sa hindi maibabalik na mga pagbabago na nagtatapos sa isang higit na hindi maipapanahong planeta.<sup><sup>[9]</sup></sup> |
| + | |
| + | Ang susunod na 10 taon ay magiging kritikal para sa pag-angkop at pagaan ng pagbabago ng klima. Ang pagiging mahusay na may kaalaman tungkol sa mga panganib at sanhi ng pagbabago ng klima ay tumutulong sa amin na gumawa ng pinakamahusay na mga desisyon sa kasalukuyan, sa kabila ng katotohanang hindi posible na hulaan ang hinaharap na may katiyakan. Ang pagbabago sa klima ay nangyayari nang mas mabilis kaysa sa mga pagsisikap na harapin ito, at ang nakaraan ay hindi isang maaasahang tagapagpahiwatig ng hinaharap<sup><sup>[10]</sup></sup>. Magpatuloy, ang hinaharap ay hindi sigurado. Ang pag-unawang ito ay lumilikha ng kakulangan sa ginhawa (isang pakiramdam ng mga bagay na wala sa kontrol), ngunit din ng pagkakataon<sup><sup>[11]</sup></sup>. May oras pa upang maiiwasan ang krisis, kung may aksyon na gagawin ngayon. |
| + | ----<sup><sup>[1]</sup></sup> 2019 Global Report ng Ulat sa Pagbawas ng Panganib na Panganib |
| + | |
| + | <sup><sup>[2]</sup></sup> Lenton Ang Mga Puntong Tipping ng Klima ay masyadong mapanganib upang Tumaya Laban |
| + | |
| + | <sup><sup>[3]</sup></sup> Lenton Ang Mga Puntong Tipping ng Klima ay masyadong mapanganib upang Tumaya Laban |
| + | |
| + | <sup><sup>[4]</sup></sup> "Naranasan ng Greenland ang 'napakalaking' yelo na natunaw sa linggong ito, sinabi ng mga siyentista." Reuters |
| + | |
| + | <sup><sup>[5]</sup></sup> Espesyal na Ulat ng IPCC sa Karagatan at Cryosphere sa isang Nagbabagong Klima. |
| + | |
| + | <sup><sup>[6]</sup></sup> Espesyal na Ulat ng IPCC noong Mga Rehiyong Polar |
| + | |
| + | <sup><sup>[7]</sup></sup> Lenton Ang Mga Puntong Tipping ng Klima ay masyadong mapanganib upang Tumaya Laban |
| + | |
| + | <sup><sup>[8]</sup></sup> 2019 Global Report ng Ulat sa Pagbawas ng Panganib na Panganib |
| + | |
| + | <sup><sup>[9]</sup></sup> PNAS Trajectories ng Earth System |
| + | |
| + | <sup><sup>[10]</sup></sup> 2019 Global Report ng Ulat sa Pagbawas ng Panganib na Panganib |
| + | |
| + | <sup><sup>[11]</sup></sup> 2019 Global Report ng Ulat sa Pagbawas ng Panganib na Panganib |
| + | ----<sup><sup>[1]</sup></sup> Tatlong dekada ng Pagbawas ng Klima: Bakit Hindi Namin Nabaluktot ang Pandaigdigang Curve ng Mga Emisyon? |
| ----<sup><sup>[1]</sup></sup> Marta Baltruszewicz et al 2021 | | ----<sup><sup>[1]</sup></sup> Marta Baltruszewicz et al 2021 |
| | | |